Tíminn - 19.04.1980, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 19. aprtl 1980
UlíM'l'I!
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigur&sson. Ritstjórnarfull-
trúl: Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Eirfkur S. Eiriksson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Ritstjórnarskrifstofur, f ramkvæmdastjórn og auglýsingar
Si&umúla 15. Simi 86300. — Kvöldsimar bla&amanna: 86562,
86495. Eftir kl. 20.00 : 86387. Ver& f lausasölu kr. 240.
-Askriftargjald kr. 4.800 ú mánuOi. Biaöaprent.
J
Kjaxtan Jónasson
Erlent yfirlit
Hryðjuverkamenn —
flóttamenn
Gyðingar Arabaheimsins
Frekarí
endurbætur
„Eg held aö mannkyninu sé
skipt upp i fjórar stéttir:
Fyrstu, a&ra, þri&ju og Pale-
stinuaraba. Þetta er ákvöröun
allra rikisstjórna. Kannski rétt-
ast væri a& setja okkur i dýra-
garöa. Þú veist, me& skilti þar
sem stæöi HÉR ERU HRYÐJU-
VERKAMENN”. Svo mælir
Oðaveröbólgan á íslandi er fyrst og fremst
heimatilbúin vixlhækkanaverðbólga sem stafar af
þvi að ekki hefur tekist að samræma til lengri tima
ákvarðanir þeirra sem efnahagsleg völd hafa i
þjóöfélaginu, launþegasamtaka, atvinnuvega og
rikisvalds.
Skýrasta vitni þess að áhrifaaðilamir hafa ekki
komið sér saman er að sjálfsögðu sú aðferð að binda
sem allra flesta þræði saman með visitöluákvæðum
um hækkanir á hækkanir ofan án tillits til þess sem
er að gerast i hagkerfinu, t.d. án þess að metið sé
hver staða þjóðarbúsins er út á við eða staða fram-
leiðslunnar inn á við.
Alþjóðleg reynsla er fyrir þvi að rigbinding með
visitöluákvæðum megnar ekki að vernda kaupmátt
launanna, hvað þá að auka hann. Ástæður þessa eru
vafalaust margar, en miklu skiptir i þvl að visitölu-
bindingin veitir hagkerfinu aldrei svigrúm til þess
að nýta bætta stöðu með aukinni framleiðni og
framleiðslu áður en batanum er fleygt út um glugg-
ann með almennum hækkunum og aukinni neyslu.
Það hefur tekist að endurbæta vlsitölukerfið á
launasviðinu nokkuð á siðustu árum. Að nokkru
leyti hefur það þannig verið viðurkennt að taka beri
tiUit til þróunar viðskiptakjara I kaupgjaldsvisitöl-
unni, og verður að telja þá breytingu mjög mikil-
væga.
Nokkrar fleiri umbætur hafa orðið sem ekki verður
gert litið úr, enda þótt meginvandinn hafi ekki verið
leystur. Sem dæmi um vandamálin sem þetta kerfi
felur I sér má minna á að þrátt fyrir góðan vilja
margra hefur aldrei tekist til lengdar að tryggja
láglaunafólki fullar bætur um leið og dregið er úr „
hækkunum hærri launa.
Fyrir slikri jafnaðarstefnu er ekki fylgi meðal
launþegasamtakanna, og heildarsamtökin hafa
enga burði til þess að knýja hana fram gegn and-
stöðu hálaunafélaganna.
Skilyrði þess að kaupmáttarstefnu verði fram-
fylgt I stað krónutölustefnunnar er að enn frekari
endurbætur verði gerðar á vísitölukerfinu i kjara-
málum. Endurbætur verða ekki gerðar nema með
samkomulagi, þvi að ella er aðeins stefnt út i hörð
átök og afturkipp þess árangurs sem þó hefur náðst
fram. En kaupmáttarstefnan verður að vera
viðmiðunin, og tafir og hindranir mega ekki verða
til þess að menn gefist upp I umbótastarfinu.
Það er einkum tvennt sem kemur til álita i sam-
bandi við endurbætur á visitölukerfinu. Annars
vegar eru flestir sammála um það að hagkerfið
þurfi lengri aðlögunartlma að breyttum aðstæðum
en þá þrjá mánuði sem kerfið býður nú upp á.
Lenging visitölutimabilanna hægir á launahækk-
unum I bráð, en mun I lengd tryggja fólkinu minni
hækkun framfærslukostnaðar, og það hlýtur að
vera aðalatriðið.
Hins vegar getur það ekki gengið að kauphækkun
til eins hóps dragi á eftir sér vlsitöluhækkun til allra
annarra án nokkurs tillits til aðstæðna. Ef eitthvert
vit á að vera I vlsitölukerfinu verður að takast að
draga út úr því hækkanir á launaliðum sem valdið
hafa verðhækkunum og eru jafnvel árangur kjara-
samninga launafólksins sjálfs. JS
bróöir Yasser Arafat leiötoga
PLO en hann heitir Fathi, er
læknir og veitir forstööu Rauöa
krossi Palestinumanna.
Þó aö allar heimsbókmennt-
irnar væru samanlagöar getur
varla annarrar eins kaldhæ&ni
sögunnar og örlaganna og i viö-
skiptum Gyöinga og Palestinu-
manna. I lok siöustu styrjaldar
var heimurinn svo kvalinn af
samviskubiti gagnvart Gyöing
um aö hann aöstoöa&i þá viö
rikisstofnun sem leitt hefur til
þess aö þjóö Palestinumanna
hefur mátt þola landflótta, ein-
angrun, misskilning umheims-
ins rétt eins og Gyöingar áöur,
og þaösem meiraer, ofsóknir af
hálfu hinna löngum ofsóttu Gyö-
inga. Þessi sami hefur hefur
haft eitt orö yfir Palestlnu-
menn: „Hryöjuverkamenn”.
En hverjir eru Palestinuarab-
ar? Þeir eru semítar eins og
hinir upprunalegu Gy&ingar og
eiga sér margra alda sögu 1
Palestinu (og þá lsrael). A
sama ti’ma og Gyöingar hafa
þolaö útlegö frá landinu helga
hafa Palestinumenn þar mátt
þola undirokun frá hendi stór-
velda hvers tíma og siöast Otto-
manrikisins tyrkneska en þaö
réöi Palestlnu allt frá þvi á 16.
öldfram til heimsstyrjaldarinn-
arfyrri. Næstu þrjátiu árin fóru
Bretarmeö völdin iPalestinu og
þaö voru þeir sem lögöu grund-
völlinn aö riki Gyöinga i Israel.
Ariö 1947 komu Sameinuöu
þjóöirnar fram meö þá hug-
mynd aö Palestinu yröi skipt
upp I núverandi ísrael, Gaza og
þaö svæöi sem nú er kallaöur
Vesturbakkinn, og Gyöingar og
Palestinumenn stofnuöu þar sin
sjálfstæöu riki. Flestir Gyöinga-
leiötogarnir féllust á þetta en
þaö geröu Arabar ekki. ísraels-
menn stofnu&u hins vegar riki
sitt hinn 15. mal 1948, en áöur
höföu aö minnsta kosti 300.000
Palestinumenn flúiö Palestinu
af dtta viö a& til styrjaldar
drægi. Þegar Arabar svo geröu
árás á tsrael neyddust 350.000 til
viöbótar aö flýja e&a voru
hraktir á brott af lsraelsmönn-
Núna eru um 4 milljónir Pale-
stinuaraba I heiminum og þar af
eru a&eins um 47.000 meðlimir i
frelsisherjunum. l,8milljón er á
skrá hjá Sameinuöu þjóöunum
sem flóttamenn, en þar af búa
Palestlnuskæruli&i.
Sadat, Carter og Begin. A villigötum?
aðeins um 650þúsund I 61 flótta-
mannabúð i Libanon, Sýrlandi,
Jórdaníu og á Vesturbakkanum
og Gaza. Flestir hinna hafast
viö I þessum sömu ríkjum en þó
ekki i flóttamannabúöum.
Palestinumenn hafa af sum-
um veriö nefndir „Gyöingar
Arabaheimsins”, og svo kald-
hæðnislegt sem þaö er, veröur
varla annaö sagt en þetta sé
réttnefni. Upp til hópa eru þeir
að vísu bændur en þó er tiltölu-
lega mikill fjöldi þeirra
menntamenn, læknar, lögfræö-
ingar, fjársýslumenn, og skáld
eiga þeir mörg. Samkvæmt at-
hugun S.Þ. voru t.d. um 80.000
Palestinumanna I háskólum
viðs vegar um heiminn fyrir 3
árum og telst þaö hátt hlutfall I
þessum heimshluta, hvað þá
mi&aö viö þjóö sem á sér ekkert
land og telur sig til flóttamanna.
Eins og Gy&ingar, telja Pale-
stinumenn sig til flóttamanna
jafnvel þó þeir hafi náö frægð og
fram sem „borgarar” annarra
Arabarikja.
Amiðjum sjöunda áratugnum
voru meöal Palestinumanna um
40 frelsishreyfingar. Eftir ósig-
ur Araba fyrir ísrael áriö 1967
sameinu&ust þessar hreyfingar
undir stjórn PLO og árið 1969
var Yasser Arafat kosinn leiö-
togi PLO.
Þaö er mesti misskilningur að
Palestinumenn og Arabar hafi
alltaf veriö allra vina mestir.
Áriö 1970 háöu til dæmis frelsis-
herir Palestinumanna strið viö
her Husseins Jórdaniukonungs.
Þeirbiöu ósigur og voru neyddir
til aö hverfa meö flóttamanna-
búöir sinar frá Jórdaniu til
Libanon. Arabarikjum þykir
stundum nóg um þrautseigju
Palestinumanna og þrákelkni,
rétt eins og Evrópumönnum
þótti oft um Gyöinga og þykir
enn. Striöiö viö Jórdaniuher
sannfæröi þá um aö þeir gætu á
engan reitt sig nema sjálfa sig i
baráttunni fyrir landi sínu.
115 ár hefur PLO háö skæru-
strlö viö tsrael og oröiö frægt
fyrir hryöjuverk. En PLO er
annaö og meira. Þaö er i reynd
rikisstjórn i útlegö, hefur skipu-
lagt sig sem slik, og á þess veg-
um eru 82skrifstofur vlös vegar
um heiminn. Þing þess skipa 100
fulltrúar úr öllum stéttum og
löndum þar sem Palestínumenn
búa, og er það tvímælalaust lýö-
ræðislegast allra þinga Araba-
heimsins. PLO rekur og fjöl-
mörg sjúkrahús, heilsugæslu,
ýmislega félagslega þjónustu og
félagsstarfsemi og einar 35
verksmiöjur. En jafnframt
heldur PLO áfram aö þjálfa
menn til skæruhernaöar og
hryöjuverka og þaö frá unga
aldri, aö þeirra skilningi I full-
kominni sjálfsvörn. Má enda
lengi um þaö deila hvort er
meira „hryðjuverk”, aö ráöast
inn fyrir landamæri tsraels og
taka borgara landsins af lifi,
eöa hitt aö ræna fólk landi þess
og eigum og almennum réttind-
um og kasta á þaö sprengjum
þar sem þaö hirist i flótta-
mannabúöum I Libanon.
En hvaö sem ööru liöur veröa
vandamál tsraels og Miö-aust-
urlanda aldrei leyst án stofnun-
ar sjálftæ&s rlkis Palestinu-
manna. Tilþrif Egypta, Banda-
rikjanna og Israelsmanna nú
um stundireruekki liklegaö þvi
er viröist til þess aö koma þessu
I kring. Rök tsraelsmanna gegn
sjálfstæðu riki Palestinumanna
eru þó haldlaus. Allt mælir á
móti þvl aö Sovétmenn myndu i
sllku riki njóta einhvers for-
gangs og ekkert nema heimska
gæti hrundið sllku rlki út I hern-
a&vi&mesta herveldi Miö-Aust-
urlanda, tsrael.
Eins og málin horfa I dag
bendir flest til þess aö Israel og
Bandarlkin einangrist I vi&leitni
sinni til aö semja um lausn
Palestinumálsins án þess a&
taka tillit til sjálfra Palestinu-
manna. Fyrir skömmu hóf
Oryggisráð S.Þ. umræöu um
nýtt samkomulag var&andi
sjálfsákvör&unarrétt Palestinu-
manna sem þjóöar. Liklega
mundu Bandarikin beit neitun-
arvaldi gegn samþykkt þessa
sáttmála en á Allsherjarþinginu
mundi hann hljóta yfirgnæfandi
meirihluta atkvæöa. Allt bendir
til þess aö heimurinn sé loks aö
vakna til meövitundar um
vandamál og rétt Palestinu-
manna, og hollast væri ísraels-
mönnum a& standa ekki of lengi
i vegi réttlætisins.