Tíminn - 08.07.1980, Blaðsíða 6

6
Þriðjudagur 8. júli 1980.
SÍMEfgiM
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvœmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Rltstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurósson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Eirfkur S. Eiriksson. Aug-
lýsingastjóri: Stelngrimur Gfslason.
Ritstjórnarskrifstofur, f ramkvæmdastjórn og auglýsingar
SIAumúla 15. Sfmi 86300. — Kvöldsfmar blaöamanna: 86562,
86495. Eftir kl. 20.00: 86387. Verö f lausasölu kr. 250
Askriftargjald kr. 5000 á mánuöi. I Blaðaprent. y
Hrollvekjan, sem
Ellert óttast
Ellert Schram fer vel af stað sem stjórnmálarit-
stjóri VIsis. Hann hefur öðlazt góða reynslu með tiu
ára setu á Alþingi. I fyrstu þótti hann þar nokkuð
unggæðislegur og kappsfullur, en hann lærði að
sömu vinnubrögð eiga ekki við á Alþingi og á knatt-
spyrnuvellinum. Hann sýndi góða viðleitni til að
taka ábyrga afstöðu til mála og vera ekki alltof
þröngur flokksmaður.
Ellert skrifar athyglisverða helgarþanka i siðasta
laugardagsblað Visis. Hann rifjar fyrst upp ferða-
lag með Bjarna Benediktssyni fyrir 10 árum og lýk-
ur þeirri frásögn hans með þessum orðum:
,,Það er auðvitað þýðingarlaust að velta þvi fyrir
sér hver þróunin hefði orðið i þjóðmálum eða ver-
aldargengi Sjálfstæðisflokksins, ef Bjarna hefði
notið við lengur, en hitt er vist, að fyrir þá, sem nutu
leiðsagnar hans og samstarfs, er svipminna yfir að
lita”.
1 niðurlagi hugleiðinga sinna vikur Ellert að rikis-
stjórninni og er þar ómildur i dómum. Hann telur,
að eiginlega megi búast við öllu illu úr þeirri átt.
Siðast ræðir hann um nýskipaða efnahagsnefnd
rikisstjórnarinnar, en formaður hennar hafi verið
túlkandi leiftursóknarinnar á siðastl. hausti. Loka-
orð Ellerts eru þessi:
,,Það skyldiþó aldrei fara svo, að leiftursókn yrði
herbragð rikisstjómarinnar? Það væri eftir öðm”!
Bersýnilegt er af þessum orðum, að þótt Ellert
búist ekki við neinu góðu frá rikisstjóminni, telur
hann það þó vera verst af öllu, ef hún gripi til leift-
ursóknarinnar. Það er eiginlega hægt að finna milli
linanna hrollinn, sem fer um hinn hrausta og hug-
prúða knattspyrnukappa, þegar honum verður
hugsað til þess, að til viðbótar öðm geti komið leift-
ursókn.
Ellert Schram hefur við annað tækifæri lýst leift-
ursókninni á eftirminnilegan hátt. Hann hefur ber-
sýnilega gert sér grein fyrir þvi, hvers eðlis hún er.
Þvi miður verður þetta hins vegar ekki sagt um
ritstjóra Morgunblaðsins. Þeir eru enn haldnir
vimu leiftursóknarkenninganna og berja höfðinu
við steininn. Forustugrein Morgunblaðsins á laug-
ardaginn var, er öll helguð kröfum um meiri verð-
hækkanir — meiri verðbólgu. Verðbólgan væri ekki
lengi að komast upp i 120-130% hér eins og i Israel,
ef farið væri eftir þessum leiftursóknarkröfum Mbl.
Vissulega væri það æskilegast ástand, að hægt
væri alveg að losna við verðlagshöft. En skilyrði til
þess em ekki fyrir hendi meðan búið er við 50%
verðbólgu.
Bjarni Benediktsson, sem Ellert vitnaði til, var
fylgjandi frjálsum viðskiptum. Hann gerði sér jafn-
framt grein fyrir þvi, að oft væri þörf aðhalds. Allan
þann tima, sem hann var forsætisráðherra, voru
verðlagshöft i gildi.
Bjarni Benediktsson gekk meira að segja svo
langt, að fyrirskipa algera verðstöðvun um skeið.
Þvi fordæmi hans fylgdi „viðreisnarstjórnin”
haustið 1970 eftir fráfall Bjarna. Þegar vinstri
stjórnin kom til valda sumarið 1971, var nær alger
verðstöðvun i gildi.
Vissulega er það rétt hjá Ellert Schram, að svip-
minna er nú hjá Sjálfstæðisflokknum en meðan
Bjarna Benediktssonar naut við. Ef hans nyti enn
við, myndi Ellert Schram ekki þurfa að óttast þá
miklu hrollvekju, sem leiftursóknin myndi reynast.
Hún hefði þá ekki orðið stefna Sjálfstæðisflokksins.
Þ.Þ.
Þórarinn Þórarinsson:
Erlent yfirlit
Viðræður Schmidts og
Brésnjefs gagnlegar
Mikilvægt að geta rætt ágreiningsmálin
EKKI er ófróðlegt aö fylgjast
meö þvi, hvernig rússneskir
fjölmiölar haga málflutningi
sinum eftir viöræöur þeirra
Helmuts Schmidt og Brésnjefs á
dögunum. Einn þekktasti
fréttaskýrandi Sovétrikjanna,
Spartak Beglov, mun túlka viö-
horf Sovétmanna allglöggt i
grein, sem hefur nýlega borizt
frá APN-fréttastofunni. Rétt
þykir þvi að rifja upp nokkur
atriöi hennar.
t upphafi greinarinnar farast
Beglov svo orð:
„1 Sovétrikjunum er þaö álit
manna, að heimsókn Helmuts
Schmidt, kanslara
Vestur-Þýzkalands, hafi treyst
grundvöllinn og aukið likurnar á
viöræöum, sem eru svo brýnt
hagsmunamál á þessum alvar-
legu timum I sambúð austurs og
vesturs.
Jafnvel þó ágreiningur sé um
ýmsa atburöi og vandamál, er
það mjög þýðingarmikið, nú á
þessum alvarlegu timum, aö
aðilar ræðist við og reyni aö
gera grein fyrir afstööu sinni og
fyrirætlunum. Þaö sem nú er
þörf á er ekki einhliða aðgeröir
eöa ósveigjanlegt mat á hlutun-
um, heldur aö geta hlustaö á
hvað mótaöilinn hefur fram að
færa.
Þess vegna voru báöir þjóöa-
leiðtogarnir, Leonid Brésnjef og
Helmut Schmidt, sammála um
að viðræöur þeirra væru bæöi
gagnlegar og nauðsynlegar, og
lögöu enn einu sinni áherslu á aö
þeir væru ákveðnir I aö efla
samvinnu ríkjanna og komast
aö samkomulagi.”
BEGLOV segir siöan, aö leiö-
in til aö leysa vandamálin sé aö
finna kjarna þeirra og nema svo
i brott þær hindranir, sem séu i
vegi fyrir lausn þeirra. Þá vikur
hann aö Afganistanmálinu og
segir:
,,Um atburöina i Afganistan,
lagöi sovéski leiðtoginn áherslu
á hvernig vissir hópar á vestur-
löndum heföu túlkað þá ein-
hliöa, eftir sinum geöþótta,
fremur en aö fjalla málefnalega
um þá. Kringumstæöurnar
neyddu Sovétrikin tii aö rétta
vinarikinu, Afganistan, hjálpar-
hönd þegar sjálfstæöi þess var i
hættu.
I sameiginlegri álitsgerö
aö loknum viöræöum var lögö
áhersla á nauðsyn þess aö
komast sem fyrst að pólitisku
samkomulagi um þaö ástand,
sem skapast hefur vegna
þróunar mála I Afganistan.
Moskva hefur hvaö eftir
annaö lýst þvi yfir, aö möguleiki
sé á sliku pólitisku samkomu-
lagi. Til þess aö hægt verði að ná
þvi, er nauösynlegt aö tryggt sé
aö látiö veröi af öllum vopnuö-
um árásaraögeröum og
skemmdarstarfsemi i öllum
myndum erlendis frá gegn
rikisstjórninni i Afganistan. Há-
stemmdar yfirlýsingar nægja
ekki. Heldur getum viö ekki
fallist á óskadraum Washington
um „bráöabirgöasamkomu-
lag”, sem aöeins fæli i sér
Brésnjef
endurreisn hinna afsettu land-
eigenda og aukin áhrif CIA i
Afganistan. Þaö veröur aö finna
raunhæfar leiðir til aö stööva
feröir vopnaöra uppreisnarhópa
inn i Afganistan og einnig
vopnasendingar til þessara
hópa, einnig aö loka æfingar-
búöum, þar sem þeir eru þjálf-
aöir.
Þeir sem hafa fagnaö heim-
kvaðningu sovéskra hersveita
frá Afganistan, nú nýlega, og
skilið hana sem merki um vel-
vilja Sovétrikjanna til aö flýta
fyrir lausn Afganistanmálsins,
hafa skilið merkiö frá Moskvu
rétt. En þetta jákvæða frum-
kvæöi, sem og þær raunhæfu til-
lögur, sem Kabúlstjórnin setti
fram 14. mai s.l. krefjast
jákvæðra viðbragöa af hálfu
Bandarikjanna, og einnig
Pakistans og írans.”
ÞOTT þeir Schmidt og
Brésnjef yrðu ekki sammála um
annaö varðandi Afganistan-
deiluna en aö nauðsynlegt væri
aö ná pólitisku samkomulagi
um lausn hennar sem fyrst,
voru þeir sammála um aö reyna
aö viöhalda slökunarstefnunni.
Um þaö segir Beglov:
„Schmidt kanslari sagði, aö
aöilar hefðu nú betri skilning
hver á annars afstööu. Friö-
elskandi almenningur um heim
allan fagnar þeirri sameigin-
legu staðfestingu Moskvu og
Bonn, aö viðhalda slökunar-
stefnunni, og tryggja með öllu
tiltæku móti aö hún megi verba
ráöandi afl I alþjóðasamskipt-
um. Vilji þeirra til aö vinna að
þvi, að allar ráðstefnur, sem
fyrirhugaö er að halda I Evrópu
megi starfa i þeim anda, er
einnig mjög þýðingarmikill.
Einkum er mikilvægt aö
Madridráðstefnan, sem halda á
i nóvember, byggist á ákvæðum
Helsinkiráöstefnunnar um frið-
samlega sambúö rikja álfunnar,
ogaö hún stuöli aö eflingu gagn-
kvæms trausts, og aö þar verði
einnig fundnar leiöir til
hernaðarlegrar slökunar.
Aöilar hafa unniö gagnlegt
starf hvaö viðkemur aö
rannsaka i smáatriöum hvernig
ná megi samkomulagi um
meðaldrægar kjarnorkueld-
flaugar, og þaö gefur ástæðu til
bjartsýni. I náinni framtið mun
koma I ljós hve langt vestriö sér
sér fært aö ganga til móts við
ávarp Brésnjefs um aö sýna
raunhæfa afstööu til aö finna
leiðir út úr þeirri blindgötu sem
alþjóðamál eru nú komin i, og
einnig til aö ganga til móts við
Sovétrikin i Vinarviöræðunum,
um fækkun i herjum og tak-
möi :un vigbúnaðar I Miö:
Evrc pu, án þess aö öryggi nokk-
urs rikis sé stefnt I hættu.”
Hér sleppir Beglov þvi, aö
Sovétrikin þurfa ekki siöur að
slaka til en vesturveldin, ef
samkomulag á að nást um tak-
mörkun vopnabúnaðar.
Undir greinarlokin ræöir
Beglov um undirritun sam-
komulags milli rikjanna
tveggja, sem felur i sér
langtimaáætlun um viöskipti
þeirra á sviöi efnahags- og
iðnaöarmála. Beglov segir, að
efnahagsleg samvinna færi
þessar tvær þjóðir nær hvor
annarri og styrki slökunarstefn-
una.
Aö lokum segir Beglov, aö
skoöanaágreiningi hafi ekki
veriö reynt að leyna, en komiö
fram ákveöinn vilji af hálfu
beggja aö halda viöræöum
áfram i þeim tilgangi aö reyna
aö jafna ágreiningsmálin.
Ljóst viröist þaö af þessu, að
mesti þröskuldurinn nú er
Afganistanmáliö. Sovétmenn
virðast enn sem komiö er ekki
geta sætt sig viö annaö en aö
Karmelstjórnin verði tryggö i
sessi. Meðan svo er, eru ekki
horfur á aö deilan leysist aö
sinni. Þ.Þ.
Brésnjef og Helmut Schmidt.