Tíminn - 03.08.1980, Blaðsíða 16

16
Sunnudagur 3. ágúst 1980.
Funkis-stillinn, sem er hrein-
ræktaBasta form nytjalistarinnar
hefur ekki haft tiltakanleg áhrif á
islenska byggingarlist, ef viö töl-
um um hana. Þó eru til nokkur
hrein funkis-hús eins og hiís Ólafs
Thors viB Garöastræti og hUs
bróöur hans viö Fjólugötu, þar
sem tékkneska sendiráöiö er nU.
Þessum húsum hefur báöum
veriö breytt. Einu hUsin, sem ég
man eftir i hreinum funkis-stil,
eruhUs Vilmundar landlæknis viö
Ingólfsstræti og Sundhöllin — vel
hugsaö hUs i alla staöi eins og
gestir hennar þekkja.
Þátturinn ,,A hljóöbergi” er ó-
missandi fyrir marga hlustendur,
þó aö þeir láti ekki mikiö i sér
heyra dags daglega. Hvernig vel-
urðu efniö f þáttinn?
Ég panta allt efniö i þáttinn
sjálfur, en Utvarpiö borgar. Ég
reyni nU aö hafa meiri klassik
meö haustinu og léttara efni yfir
sumartimann.
Ekki þekkirðu allt, sem þtí
pantar?
Ég þekki höfundana vel og veit,
hvaö ég er aö panta, en stundum
veröur maöur fyrir vonbrigöum,
t.d. ef efniö er á drafandi Suöur-
rikjamáli, sem enginn skihir.
Gleöileg tiöindi gerast lika, þegar
ég fæ sendingarnar. — Ég kaupi
langmest af ensku efni og efni frá
Noröurlöndunum, en töluvert af
skosku, irsku og bandarisku.
ööru hverju er ég meö þýskt efni
og svolitiö hef ég veriö með
franskt, en ég óttast aö fremur
litil hlustun sé á það.
„Fólkið — sem
haldið er
neysluvenjunni
— sér ekki
árásirnar á
sjálft sig”
Stúlka við lind eftir Kenoir.
,,Það þarf
hreinlega nýtt
nafn á þessar
nýju tilraunir”
Hvernig list þér á stöðu
islenskrar myndlistar nú?
ÞU veröur eiginlega aö fara upp
á KorpUlfsstaöi til þess aö sjá
þaö. Það er erfitt aö segja til um
stööu myndlistarinnar. HUn hefur
Utvikkaö sviö sitt svo mikiö. Aöur
varaöeins um aö ræöa málara- og
,,Má segja, að ég hafi þekkt alla listamennina, sem ég skrifa um
persónulega”.
höggmyndalist, — mynd i tviviöu
eöa í þrivíöu formi, en nU teng-
ist myndlistinni alls konar um-
hverfissköpun, gerningar, sem
eru miðja vegu milli leiklistar og
sjónlistar, og hvers kyns ný upp-
findingasemi, tengd umhverfi og
náttUru. Égheld, aö þes^i Utvikk-
unséoröinþaömikil, aö þaö þurfi
listgreinar i uppsiglingu svo sem
steinglerslistin, vefnaöarlistin og
alls konar textillist önnur. Grein-
ar, sem ekki voru til fyrir nokkr-
um áratugum.
Þegar við hrópum upp yfir okk-
ur, að verk sé fallegt. Segir það
þá meira um okkur sjálf en verk-
iö, sem viö tölum um?
Fegurð hefur verið tengd ýmsu
t.d. vinnunni. Hverju er fegurð
tengd nú til dags?
Ef maöur litur yfir Evrópu og
til Bandarikjanna, er aö finna
nýja list, þar sem leitin aö þessu
upprunalega og ósnerta er ákaf-
lega rik. 1 þessari nýju list er
einnig aö finna eins konar árás á
neyslublinduna i þjóöfélaginu.
Mörgum finnst fáránlegt, þegar
Christó hinn bUlgarski, — hann
starfar raunar i Bandarikjunum
— er aö pakka heilum fjöllum inn
i gerviefni, en þaö væri virkilega
áhrifamikiö aö sjá Esjuna inn-
pakkaöa: Allt er falt, lika fjöllin.
Þaö eru ekki til nein verömæti
lengur, bara verö. Sumir njóta
þessarar nýju listar, en einmitt
fólkiö, sem haldiö er neysluvenj-
unni, hrópar bara upp yfir sig.
Þaö ser ekki árásina á sjálft sig.
— Mig langar aö benda á i þessu
sambandi, aö hin stranga ge-
ometriska abstrakt list, sem kom
fram upp Ur striöinu er sjálfsagt
Stúlkur á strönd eftir Picasso. (1927).
hreinlega nýtt nafn fyrir þessar
nýju listtilraunir.
Þaö er talsvert af nýraunsæi i
okkar myndlist. Þá á ég viö þá
tegund hreinnar myndlistar, sem
fæst við manninn i umhverfi
sinu. Svoeru stórkostlegar nýjar
Ætli það ekki. Annars er fallegt
vont orö og hefur leitt marga á
villigötur. Tilgangur listaverks er
ekki aö vera fallegt og hefur
aldrei veriö, — nema svona fram-
leiösluiönaöur, sem byggöur er á
rikjandi smekk og reynir aö full-
nægja þeirri þörf.
Þaö er nauösynlegt aö kunna
aö lesa listaverk, á likan hátt og
menn kunna aö lesa bókmenntir.
Og þaö fer eftir menntuninni,
hvaö menn eru dómbærir á „feg-
urö” listaverksins. Þessi mynd,
sem nér hangir á vegg hjá mér
eftir Þorvald SkUlason er aö min-
umdómi feikilega áhrifamikil. En
ég veit ekki, hvort maöur utan af
götu væri samþykkur mér I þvi.
Mér finnst ég komast i samband
viö myndina og ég sæki i hana
einhvern heiöinn hetjuskap,
ramman og dularfullan. Ég fæ
aldrei fullnægjuaf þessari mynd.
Efþetta væri sleikt landslag, væri
ég bUinn aö snUa henni við fyrir
löngu. — Þaö eru vissulega til
góöar landslagsmyndir, en þaö
veröur aö vera i þeim einhver
upplifun, sem höfundurinn heldur
til skila.
Hér eru myndir af þrem
þeirra listaverka, sem
islenska rikinu gafst kostur á
að kaupa fyrir viðráðanlegt
verð i striðslok, en þvi miður
olli skammsýni og misskiln-
ingur því, að af þeim kaup-
um varð aldrei. Myndirnar
voru úr frægu safni Am-
broise Vollard og voru seldar
hjá sýningarfyrirtækinu
Alex. Reid & Lefevre Ltd. i
London.
Einn af fáum skúlptúrum eftir
Renoir. ,,Frú Renoir með barn
sitt á brjósti”.
ekkertannað en ómeövituö leit aö
föstu kerfi, andstætt heimi, sem
er allur i upplausn.
Sérðu fegurð í nýlistinni svo-
kölluðu, t.d. i grastorfum á gólfi?
Fegurö er seiglif klisja. Þaö er
erfitt aö yfirfæra þetta hugtak,
fegurö, á ný og algjörlega óskýld
gildi. Ég held, aö þessir lista-
menn, sem þU átt viö, ætli ekki aö
sýna neinskonar fegurö, frekar aö
opna augu manna fyrir nýjum
sannindum eöa viöhorfum. Ég hef
ekki fundið fegurö i þessu og átti
alls ekki von á aö finna viötekna
fegurö þar, — af þvi aö tilgangur-
inn er allt annar.
Hins vegar veröur aö játast, aö
aflvakar „nýlistarinnar” eru oft
utan Ur heimi. Þeir myndast I
iönrikjum og þegar þeir eru flutt-
ir hingaö I lítiö náttUrusamfélag,
missa þeir oft marks. Viö höfum
séö heysátu I StJM, lika fjöru-
steina. En viö þurfum ekki inn I
þetta galleri til þess aö upplifa
fjörusteina eða heysátur. Það er
annaö meö fólk i stórborgum,
sem man eftir heysátu I tiö lang-
afa sinna. Það er ekki hægt aö
flytja vandamál stórborganna i
þetta sveitaþorp, sem Reykjavik
er. Heysáta uppi á heyloftinu i
SÚM, á þar heima. En mér er
sagt, aö heysáta hafi fyrst komiö
fram sem listaverk á marmara-
gólfii'Kölnog sU sýning hafi verið
verulega áhrifamikil. Þar var
„kontrast”.
Ég minntist á grastorfurnar, en
ef við tökum nýlistina I heild og
það inntak, sem hún flytur. Hvaö
lestu út úr þessum verkum? Er
bylting í vændum?
„Nýlistina” má rekja allt aftur
til upphafs popplistarinnar áriö
1951, en hUn beindist aö þvi aö
endurmeta mörg gildi i mannlegu
umhverfi og flytja listina Ur
.sýningarsölunum og Ut á götuna,
ef svo mætti segja. Óneitanlega
hefur siöan oröiö mikil sam-
félagsleg bylting, sem vel má
kalla,að listuppreisnir séu tengd-
ar. Þaö þarf ekki lengra aö fara
en aö minna á kvennahreyfing-
una, stUdentauppreisnirnar 1968
og alla þá feikilegu umbreytingu I
kynslóöaviöhorfinu, þar sem
miklu yngri kynslóö en áöur
hefur rutt sér til rUms sem þjóö-
félagslegt afl. Þótt viö stöndum
nU mitt I þessu og eigum erfitt
meö aö sjá af sögulegum sjónar-
hól, er enginn vafi á, aö þetta
þrjátiu ára timabil nýrra listupp-
reisna hafi breytt vestrænni
menningarmynd meira en okkur
getur nU grunaö.
„Lifið skapar
sér mótvægi
i öllu”
Eigið þið hjónin mörg sam-
eiginleg áhugamál?
Viö förum saman á allar
sýningar og ræöum þær. En viö
erum hvort i sinu starfi og látum
hvort annað i friöi meö okkar
verk. Og h~kt og hUn sýnir mér
verkin fyrst, þegar þau hafa tekið
á sig fasta mynd, les hUn ekki
þaö, sem ég er aö skrifa, fyrr en
þaö er bUiö. Annaö væri hættu-
legt.
Og hver er hættan?
Þaö er ekki vert aö sýna öörum,
þaö sem maöur er að gera, fyrr
en allt er fullbUiö. Ef ég sýndi
konunni minni t.d. skrif min á
millistigi, er verkiö ekki lengur i
minni sköpun, enda þótt það hafi
aðeins verið opinberaö einni
manneskju.
Hvað er það skemmtilegasta,
sem þú þekkir f lffinu?
Mér finnst langmest viröi aö fá
aö vera i ró viö vinnu. En allir
hlutir I lífinu hafa visst vegasalt.
Ef ég hef skrifað lengi, er gott aö
standa upp frá þvi. Lifiö skapar
sér mótvægií öllu. Maðurhlakkar
til feröalaga og hlakkar eins til
aö komast að verki á ný. Hann er
feikilega einkennilega innréttaö-
ur, mannshugurinn, aö þessu
leyti. —FI
Málning og málningarvörur
Veggstrigi
Veggdúkur
Veggfóöur
Fúavarnarefni
Bondex, Solignum, Pinotex, Architectural.
Afsláttur
Kaupir þú fyrir:
30—50 Þús.^no/
veitum viö IU /0
afslátt.
Kaupir þú umfram
50 bus. jpa/
veitum við 1D/0
afslátt.
Sannkallaö LITAVERS kjörverð
Ertu að byggja, viltu breyta, þarftu að bæta?
Líttu við í Litaveri,
því þaö hefur ávallt
borgað sig.
GrenaAavegi, Hreyfilahúsinu. 8imi 82444.