Alþýðublaðið - 04.09.1922, Page 1

}
-----.--------
ígsfsi
'I. ■■■ ............ ..
öeflð út af Alþýðnfiokkaam
Mánudagina 4. sept.
B
I
202. töinbiað
Uppskeran i Uamnörkn.
Þjóðnýtingin
ofl
Morgunblaðið.
Morgunblaðið flytur grein á
laugardaginn, sem beitir „Rikis
útgerð i Canada*.
Aðaiinnihaid greinarinnar er
þetta: Útgerðin byrjaði skötnmu
fyrir ófriðarlokin 1918. Frá þeim
tíma og þangað til i sumar hefír
orðið 50 miljón doilara tap á
tienni, sumpart við verðfali skip-
anna og sumpart vegna halia á
rekatrinum sjálfum. Af þessum 50
nailj doilara halia eru 9 milj.
doilara árið 1921, en þar zl 6l/z
miljón verðfall, en 2V3 tap á
rekstri.
Alls eru skipin 380,000 smá-
Jestir eða á borð við 380 skip
eins og Gullföss; en skip kana-
disku stjórnarinnar eru stærri,
alls 62. Þau kostuðu um 100
dpilara smáiestln, þegar þau voru
keypt, en nú má smíða ný skip
af liku tagi fyrir 7$ dollara stná-
lestina. *
í skýrslu kanadisku stjórnarinn-
ar fyrir síðasta ár segir, að farm
gjöldin hafi verið afar lág og
óstöðug. Á sumum leiðum féliu
þau um helming á árinu. Nægur
flutuingur fékst jafnan handa
akipum á útleið, en tíl Kanada
var aldrei neitt að flytja.
Þetta ér þá að&linniháld grein
arinnar I Mgbl. hvað þessa útgerð
snettir, og segir, blaðið að þetta
sé lærdómsrikt postuluni þjóðnýt
iegar og ríkisreksturs.
Af því eg er einn af þeim, sem
blaðið á við, þégar það talar um
„postula þjóðnýtingar og rikis
reksturs*, þá langar mig til þess
að spyrja ritstjórann, hr. Þorstein
Gíslason, eðá einhvern af þeim,
sem hann iætur hlaupa nafhlaust
•J blaðið bjá sér, að hvaða ieyti
þétta ér lærdómsrfkt
Hefir Morgunblaðið ékkert ann-
að frám að færa gegn þjóðnýtingu
en það, að skip, sem eru í þjóð
areigr, falli f verðí þegar verðfail
kemur, alveg á sama hátt og skip
einstakra manna faita f verði?
Hefir blaðtð ekki annað út á
rfkisrekstur að setja ea það, að
hann hljóti að tapa á sama tfnra
og útgerð einstakra manua tapat?
Er Morgunbiaðið búið að gieýma
útgerðinni hérna f Reykjávlk?
Er það aiveg dottið úr blaðinu,
hvað útgerðármenn hér hafa tapað
á verðfalli skípa?
Ymsir jafnaðarmenn hafa tekið
tii máls hér i blaðinu um þjóð-
nýtingu togaranna, en aidrei hefir
neinn þeirra brugðið togaraeigend-
um um verðlækkunina á togurun
um. Slfkt er vitanlega ekki bægt
að ráða við; togararnir hefðu
lækkað jafnt í verði, hvort þeir
voru f höndum einstakra manna
eða ríkisins, og sama er að segja
um flutningaskip Canadastjórnar.
Eða kannske Morgunblaðsriddar-
prnir haldi að verðfaliið hefði verið
mihna ef skipin hefðu verið f ein-
stákra manna eign?
Er blaðið búið að gleyma, að
togaraeigendur þurftu að fá ábyrgð
landssjóðs til þeás að geta staðið
móti hinum erfiðu tfmum ? Er það
búið að gleyma, að sum togara
íélögin hafa farið á höfuðlð?
Sé grein Morgunblaðsins iær-
dómsrik, þá er hún það að þvi
Ieyti, að hún sýnir, að blaðið hefir
í raun og veru ekkert fram að
færa gegn þjóðnýtingu og rfkis-
rekstri, ekki annað én að éignir,
sem það opinbera á, geti faliið í
verði eins og eignir einstakra
manna, og að það opinbera verði
fyrir táþl á erflðum tímum eins
og einstakir atvinnurekendur 1
Durgur.
Yestan af Snæfdhnesi er blað-
inu skrifað, að grasspretta hafi
þar verið mjög léleg, en góð nýt
ing á þeim litla heyfeng, sem að
náðst hefir.
Uppskeruhoríur f Danmörku
benda á meðaiuppskeru og er hún,
hvaS stithum kointcgundum við-
vfkur, betri en þssð, en aðrar teg-
undir iftið eitt kkári.
Uppikerán af byggi verður t.
d. betri en meðaltal Hafrar aftur
iakari, og sama er að segja um
hveitiuppikeruna. Rúgur gefur f
ár meðaluppskeru.
Danir rækta stóra akra með
ýmiskonar rófum, svo áem sykur-
rófur og fóðurrófur og fleiri teg-
undir, en uppskeruhorfur eru mjög
misjafnar fyrir hinair ýmsu tegundir.
Útlitið fytir kartöfluupptkeruna
eru heidur góðar, en grassprétta
hefir verið mjög slæm, framan af
sumri, og er það bagalegt fyrir
danská bæhdur, því þeir láta
sléeþnurnar bita grasið að mestu,
jafnótt og það vex. Hefir þetta
grasleyii valdið þvf, að bændur
hafa sumstaðar orðið að slá korn-
ið grænt, tii þess að halda uppi
nytinhi f kúnum. Grasið er nú
orðið sæmilega sprottið og verða
héy bænda ekki minni en vana-
lega, en heyið er ekki nema auka-
fóður f Danmörku, svo það bætir
ekki upp grasbrestina, fyrrihluta
sumarsins,
Hunangsuppskera er talin verða
mjög rýr f ár, er þvf kent nm,
hve kalt hafi verið á nóttunni
frám eftir sumrinu; én það er á
nðttunni, að blómin gefa frá sér
hunangið, sem býflugurnar safna
á daginn.
Rúgurinn og byggið var víða
orðið þroskað í miðjum ágúst, og '
var uppskera þess byrjuð. Er
báðum þessum tegundum sáð að
haustinu, og er vei komid upp
þegar frost byrjs.
Það var bygg, kornið sem for-
feður vorir ræktuðu hér á landi.
Fiskafli á opna báta er heldur
að aukast hér aftur.