Alþýðublaðið - 04.09.1922, Blaðsíða 2

a
ALÞfDÐBLAÐle
Veðnrskeytastððin
á Grænlandi og mannblótin.
— (Frh)
Verði veðurþjónustuani á íslandi
ekki bráSlega komið f vlðunandi
horf f likingu við það, sem er f
öðrum löndum, liður varla á löngu
áður en rfkið fær „ultimatum*'
frá nágrannalöndunum um að
gera það og meðal annars senda
stöðugt veðurskeyti til Norður
álfu, t d. 3. hverja klukkustund.
Loftskeytastöð á Suðvesiur■ Grœn•
iattdi er lifsnauðsyn fyrir alla þá,
sem stunda sjó við Itland og alla
þá, tem sigla um Norðurhafið.
Fyrir alian norðvesturhiuta Norð-
urálfu er hún einnig sérlega nauð-
synleg. Hvers vegna hafa ísiend-
ingar þá ekki krafist þess fyrir
lifandi löngu, að sett yrði upp
loftskeytastöð f Eystribygð eða
að öðrum kosti reist hana sjálfir ?
Vfsindamenn f Norðurálfu hafa
lengi kvartað yfir þvi, að á Græn-
landi væri engin veðurskeytastöð.
Fyrir þeim er það vfsindaáhug
inn. Fyrir Islendinga er hér um
sjálft Iffið að tefla.
Vilji einokunin ekki byggja
stöðina, bresti Islendinga kjark til
að byggja stöðina upp á sltt ein-
dæmi, þá er þó þriðja úrræðið
til, sem er alveg jafngott hinum
en það er að senda fljotandi Ioft-
skeytastöð til Grænlands, senda
hreyfibát með loftskeytatækjum
inn á einhvern fjörðinn í Eystri-
bygð og láta bátinn senda veður
skeytin til Isknds. Siðastliðið
sumar, i konungsförinni, fékkst
reynslan fyrir þvf, hve sterk áhöld
in þurfi að vera.til þess að skeyt-
in nái fram tii Reykjavíkur. Út
gerð bátsins ætti ekki að þurfa
að verða dýr, og dvöl hans þar
er ekki llfsnauðsynleg nema að
vetrinum. Bátur þessi gæti varað
fslenzka sjómenn við ofviðrunum
ia—14 tfmum áður en þau skella
yfir.
Hversvegna er svona loftskeyta
bátur ekki sendur til Græniands?
Það er þó ekki sfður hagkvæmt
að senda hreyfibát til Grænlands
til þess að vara vlð við ofviðr-
unum áður en þau skella yfir,
svö hægt sé að komast hjá tjóni
fjár og manna, en að hafa gufu-
skip heima við fiskiverin til þess
að safna þeim dauðu upp af víg-
vellinum, eftir að stormurinn er
skoliinn yfir eða hefir þegar geys-
að, — þótt ekkert hafi ég út á
það að setja f sjálfu sér. Gagnið
af veðurskeytabátnum við Græn
land mundi svo margfaidlega yf-
irgnæfa áfkast allra annara skipa
á veitlðinni, að það er með öllu
óskiijanlegt hvers vegna hann hef-
ir ekki verið sendur vestur.
Er það hræðslan við einokun
ina, sem veldur ? Einokunin mundi
rauuar ekki fýia meir tll neins en
að gera bítinn upptækann og
hindra alla skeytasendingu. Skeyt
in frá bátnum mundu verða send
til allra landa f Norður og Vest
urálfu, og þessi skeyti eru svo
lífsnauðsynleg, að engin þjóð
mundi láta þvf ómótmælt, ef bátn
um væri grandað, og í Danmörku,
sem einnig fengi skeytin, yrði ein
okuninni ekki þolað slíkt. Einokun
in er þar illa liðin af mörgum, og
vöntun skeyta frá Grænlándi kost
ar Dani einnig mörg mannslíf og
stórfé hvert ár. Bátnum yrði ekk
ert mein gert og hver ætti lika
að gera honum mein, eftir að
öll skip einokunarlnnar eru kom
in heim.
úvild einokunarinnar til loft
skeytastöðvsr er ofur skiljanleg.
Loftskeytin frá Grænlandi yrðu
dauðadómur yfir henni, eða f öllu
falli það lag sem næst htfir kom-
ið hjarta hennar til þessa. Sendi
íslendingar bátinn tll Grænlands
yrði ekkert lengur til fyrirstöðu
fyrir þvf, að einokunin byggi loft-
skeytastöð á Grænlacdi og ann-
ist hana sjálf. Alt sem fer út og
icn gengur þá gegnum hennar
eyru og það er ofurlítið lán f
óláni. ,
Haustið, veturinn og manndráps
byljirnir færast nær. Enginn veit
hve mörgum verður fórnað f vet
ur. Sjómenn! íslendingari viljið
þið meiri manndráp? Hve langt
skal þá gangaí íilendingar geta
og mega ekki bfða eftir þvl, að
veðurstöð verði ef til vill bygð á
Grænlandi og taki til starfa eftir
2—3 ár, — að málinu verði ef
til vill frestað lengur — eða að
stöðin verði aldrei reist. Loftskeyta-
bátinn verður að senda til Græn>
lands nú í haust eða á komandi
vetri fyrir jól, svo sð hann geti
sent veðuraðvaranir til tslands á
vetrarvertfðinni næita vetur. Þetta
er ekki aðeins fjárhagsmál, held-
Þökkum hluttekninguna við frá-
fall og"jarðarför Karitasar And-
résdóttir. — Aðstandendur.
ur miklu frekar mannúðarmál, að
bjarga öllum þeim mannslífum,
sem farait vegna þeis, að veður-
skeytin vantar.
Ég hefi margfaldlega drepið á
þetta mál f skrifum mfnum um
Grænland og það skal ekki nið-
ur falla fyr en kröfum mfnum er
fullnægt. Ég spyr enn íyrir eigin.
hönd og fyrir hönd sjómannanna^.
sem eru í lífshættunni úti á mann-
drápasjónum. Hvað hefir iands-
stjórnin geit f þesiu máli, hvað
ætlar hún að gera, og hvenær
ætlar hún að gera það. — Ætlar
hún að lata Ieiðast lil skjótra að-
gerða eftir að ný, enn stórfengilegrf
og djöfullegri mannblót hafa far-
ið fram. Ég beini þessari spurn-
ingu sérstaklega til atvinnumála-
ráðherrans og heimta skjótt og
ákeðið svar.
Valþór.
Frá Eskifirði er skriiað;
Hér hafa gengið stöðugir ó-
þurkar f lengrittíma. Menn þvf
ekki náð neinu inn af heyjum,
sem liggja fyrir skemdum. Sama
er að segja með fisk, hann liggor
hálfþur og varla það á reitunum
og hefir legið nú í næstum mánuð.
Þvt þó þurkstund hafi komið af
og til, hefir það ekkert verulegt
gagn gert. Nú f dag er 21. ágúit
og afbragðs þurkur og hefir mikið
þornað, sérsteklcga hey. Og verðf
nokkra daga framhald á þvi, bú-
ast menn við, að geta mikið þurkað
beði af fiski og heyi, sem nú er
f verkun. Alt af er sama afla-
leyiið bæði á smábáta og mótor-
báta. Sumarið eitt með þvf versta
hvað afla snertir, sem komið hefir
nú um langan tima, og bæti ekkf
haustið þvf betur upp með fisk,
verða bæði útgerðarmenn »g hlutar-
menn hart úti. Ekki hefir ræst
úr með, að sildin kæmi hér eins
og menn vonuðu. Aftur á mótl
gekk mikil sfld inn á Fáskrúðs-