Tíminn - 30.06.1981, Qupperneq 10

10
Dúkkukerrur f
og -vagnar
10 GERÐIR
OPIÐ
LAUGARDAGA
Póstsendum
m m
LEIKFANGAVERZLUNIN JOJO
AUSTURSTRÆTI8 - SÍM113707
Þríhjó!
— 6 gerðir
UTBOÐ
Stjórn Verkamannabústaða i Húsavik
óskar eftir tilboðum i byggingu átta ibúða
i f jölbýlishúsi að Garðarsbraut 83 Húsavik
Útboðsgögn verða afhent á Tæknideild
Húsavikurbæjar frá og með 1. júli n.k.
gegn 1000.- kr. skilatryggingu. Frestur til
að skila tilboðum rennur út 20. júli n.k.
Tilboð verða opnuð á bæjarskrifstofunni
Húsavik þriðjudaginn 21. júli kl.ll f.h.
Húsavik 24. júni 1981
Stjórn Verkamannabústaða Húsavik
Laus staða
Staða ritara hjá samgönguráðuneytinu er
laus til umsóknar.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna
rikisins.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf, sendist ráðuneyt-
inufyrir 10. júli 1981. Upplýsingar um téða
stöðu verða ekki gefnar i sima.
Reykjavik, 25. júni 1981.
Samgönguráðuneytið.
Lögfræðingur
Ráðuneytið óskar eftir að ráða löglærðan
fulltrúa til að annast útgáfu Stjórnartið-
inda og Lögbirtingablaðs.
Laun samkvæmt launakerfi rikisins.
Umsóknarfrestur er til 10. júli nk.
Umsóknir sendist ráðuneytinu.
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið, 24. júni
1981
MWtBSI Þriöjudagur 30. júní 1981.
■ Þaö gerðist á Nýja-Sjá-
landi haustið 1863/ að Eliza
Sinclair/ 63 ára skosk
ekkja, kallaði saman hina
stóru fjölskyldu sína í
stóru glæsilegu stofuna á
sveitasetri þeirra
Craigforth i Holmes Bay/
South Island. Þar gaf hún
óvænt eftirfarandi yfir-
lýsingu:
Heimili okkar og jarð-
eignir hér hafa verið seld-
ar svo að nú getum við látið
rætast drauminn, sem
faðir ykkar heitinn og ég
höfum alið með okkur í
mörg ár. Við siglum nú
norður eftir Kyrrahafi í
leit að betri stað, e.t.v.
yndislegri eyju, sem við
getum haft alveg út af fyr-
ir okkur.
Draumaeyjan fundin
Eftir ævintýralega sjóferö fann
Eliza og þessi trygga fjölskylda
hennar þaö sem þau leituöu aö
eyjuna Niihau i miöju Kyrrahafi.
Eliza keypti eyjuna fyrir u.þ.b.
5.000 sterlingspund, eöa 75.000 kr.
isl. af Kamehameha IV konungi
Hawaii og enn þann dag i dag, 118
árum siöar, er eyjan i eigu niöja
hennar. Þessi litla eyja sem mæl-
ist aöeins um 9 km á breidd og 30
km á lengd, er i u.þ.b. 150 km
fjarlægö frá ysnum og þysnum á
Waikiki. Loftslagiö er afbragös
gott, hvorki of heitt né of kalt og
siöan i september 1863 hefur þaö
veitt innfæddum Hawaiimönnum
landvist, nú um 230, en þeir eru
slöustu leifar nærri hreinræktaös
kynstofns Polynesa.
Frá upphafi var þaö stefna
Elizu aö halda forvitnum gestum
i fjarlægö. Þessi stefna er enn i
heiöri höfö hjá niöjum hennar,
sem nú heita Robinson og búa á
Kauai eyju sem er i 25 km fjar-
lægö frá Niihau. Þeir hafa sett
upp stórt skilti á Niihau þar sem á
stendur Kapu, en þaö er hawai-
iska orðiö fyrir „Aögangur
bannaöur”.
Lénsskipulag með þræl-
um?
A undanförnum 20 árum hefur
stjórn Hawaii gert itrekaöar til-
raunir til aö koma Niihau á ein-
hvern hátt undir sin yfirráö. I þvi
skyni hefur hún ásakað Robin-
son-fjölskylduna fyrir aö „viö-
halda lénsskipulagi meö þræl-
um”. En Robinson-fjölskyldan er
ekki skosk fyrir ekki neitt. Hún
hefur staðist öll tilboö og allar
árásir meö oröunum „Niihau er
ekki til sölu”.
Þau bæta viö „Forfeöur okkar
og allir núlifandi meölimir fjöl-
skyldunnar eru sérfræöingar
hvaö varöar hawaiiskan
menningararf. Viö viljum viö-
halda og gæöa lifi upprunalega
lifshætti. Þeir eru nú horfnir frá
hinum hawaiisku eyjunum, sem
hafa oröið fórnarlömb vestrænna
lifnaöarhátta”.
Þeirra álit er algerlega af-
dráttarlaust: Þau vilja ekki gera
hina hraustu ánægðu Ibúa Niihau
að skotspónum „smitandi aug-
lýsingamennsku”, feröamanna,
myndavéla og hópferöa sem
myndi rigna yfir staöinn i stórum
stil.
■ Svonaleita Eliza út, þegar hún
um sextugt var aö gera áætlanir
um leit aö draumaeyju, sem hún
mætti ráða yfir sjálf.

11
Þriðjudagur 30. júní 1981.
ajiiiiiií
i
MF=
Massey Ferguson
Kaupfélögin og
Z>yut£éoAvéía/t. A/
Niihau

Amerískar
herkerrur
Fyrirliggjandi nokkrar kerrur:
Jeppa, stærö 120x180x50 cm,
700x16. Verö 4.800.-
Dodge, stærö 130x180x50 cm,
700x16. Verö 5.200.-
Weapon, stærö 130x250x50 cm, dekk
750x20. Verö 5.400.-
Gísli Jónsson & Co. hf.,
Sundaborg 41, sími 86644.
dekk
dekk
■ Eliza og maður hennar, Francis Sinclair skipstjóri. Myndin er tekin
1843, fáum árum eftir að þau komu til Nýja-Sjálands.
Niihau er haft um útvarpssima
sem nýlega hefur veriö settur
upp. Til skamms tima var notast
viö bréfdúfur eöa eldmerki. Þaö
er ekkert dómshús eöa fangelsi á
Niihau (glæpir eru nánast
óþekktir þar) ekkert sjúkrahús,
aö undanskilinni litilli slysastofu
á bak viö skólabygginguna, til aö
taka viö neyöartilfellum. Unga
fólkiö stundar nám i nýlegri
skólabyggingu, þar sem aöeins er
ein skólastofa. Aö námi þar loknu
gefst þvi kostur á frekara skóla-
námi á Kauai og siöar viö háskól-
ann i Honolulu.
A eynni er ekkert kvikmynda-
hús eöa diskótek, ekkert sjónvarp
og ekkert sérstakt samkvæmislif
er i Puuwai. Ibúarnir sýna litinn
áhuga á Brésnjef, Sadat, Elton
John, Robert Redford eöa Olivia
Newton-John og John Travolta.
Umhverfisvernd er alger, enginn
mengar andrúmsloftið.landið eöa
hafiö. Hiö eina og sanna áhuga-
mál Hawaiimanna á eynni er aö
lifa einföldu ibuðarlausu ánægöu
lifi. Þaö eina sem þeir fara fram
á, er að „fá aö vera i friöi”.
Maður nokkur, sem kom til Nii-
hau 1875, lýsir hinni smávöxnu
skosku konu Elizu Sinclair á
þessa leiö: Hún er heföarkona af
gömlu góöu skosku geröinni,
falleg I ellinni, miklum hæfileik-
um búin, greind gædd góöri
kimnigáfu, viljasterk . .. Þó aö hún
sé hátt á sjötugsaldri situr hún
hest sem ung væri, er ungleg i fasi
og hreyfingum. Elize dó i svefni
1893.
Viö getum séö hana i anda, þeg-
ar hún sigldi frá Nýja-Sjálandi
meö stóru fjölskylduna sina á
fögrum aprilmorgni 1863. A þil-
fari og i lest barkskipsins Bessie
ægöi saman kúm, fé og fiöurfé
eldhúsbúnaöi, húsgögnum, mál-
verkum, fatnaöi, niöursoöinni
matvöru, sultu og saft, haugum af
nautakjöti.tunnum meö eplum i
úr garöinum á sveitasetrinu og
hinum 12 fjölskyldumeölimum,
eitt barniö innan viö tvegja ára.
Þaö má gera sér hana i hugar-
lund, þar sem hún stendur stolt og
ákveðin við hliö tengdasonar sins
Thomas Gay skipstjóra sem var
kvæntur elstu dóttur hennar,
Jean.
Að siöustu fann fjölskyldan sinn
einkaheim. Og þaö er umhyggju
og mannúöarsjónarmiöum Elizu
Sinclair aö þakka aö yfir 230 lán-
samir Hawaiimenn búa nú viö
áhyggjulaust. heilbrigt lifsform
sem fáir geta nokkru sinni gert
sér vonir um að veita sér nokkurs
staöar i heiminum. (ÞýttKL)
Betri aðstaða —
betri vél — betra verð...
Þaö liggja góöar og gildar
ástæöur til þessarar afstööu
Robinson-fjölskyldunnar. Þegar
Cook skipstjóri „uppgötvaöi”
eyjarnar 1778, voru hreinræktaöir
Hawaiibúar 300.000 talsins. 1832
voru þeir ekki nema 130.000 og
töldust aðeins 49.000 áriö 1872.
Skv. siðasta manntali eru nú aö-
eins 9.000 nær-hreinræktaöir
Hawaiimenn sem viröist benda til
þess, að þessi vingjarnlegi friöi
kynstofn sé um þaö bil aö liöa
undir lok nema á slikum
vernduöum svæöum sem
Niihau-eyju.
Séö frá hafi likist Niihau helst
risastórum hval, svamlandi á
yfirborði skærblás Kyrrahafsins.
Þegar i land er komið er lands-
lagiö undurfagurt. Skammt fyrir
ofan klettótta ströndina eru viö-
lend graslendi, þar sem finna má
grastegundir sem landlægar eru
á þessum slóöum, smárunna og
kókoshnetupálma. Þar eru beiti-
lönd fyrir rúmlega 1000 nautgripi
af hreinræktuöum skoskum stofn-
um. 12000 merinókindur, afkom-
endur bústofnsins sem Eliza kom
upphaflega meö frá Nýja-Sjá-
landi, reika þar um. Oöru hverju
fljúga upp hópar af fuglum, sem
friðaðir eru á eynni, heyra má i
hinum 3000 spikfeitu kalkúnum,
sem byggja eyna, suö býflugn-
anna, sem framleiöa hunang,
þarna eru nánast tamdir fasanar
og páfuglar sem sýna fjaöradýrö
sina óspart en úr fjöörunum gera
Niihau-búar hin þekktu hattabönd
og „leis” (blómsveigana), sem
seldir eru dýrum dómum i ferða-
mannabúðum á Waikiki. Konurn-
ar þræöa skeljar i hálsfestar og
safna „opihi” (olbogaskel), rán-
dýrri. Auk þess vefa þær hinar
eftirsóttu „makaloa” mottur,
sem hafa borið hróöur eyjarinnar
viöa.
Núna er þaö kona sem hefur
æðstu völd á eynni. Helen Matt-
hew Robinson sem orðin er 65 ára
er beinn afkomandi Elizu Sin-
clair. Hún er alger einvaldur og
hefur skipaö syni sina tvo til aö
hafa yfirumsjón með þeim fram-
kvæmdum, sem hún hefur áætlað
á eynni.
íbúarnir lifa áhyggjulausu
lífi
Svo gott sem hver einasti
Niihaubúi er i atvinnu af ein-
hverju tagi. Meðaltekjur á mann
eru um 30 kr. is., sem kann aö
viröast litið en þar eru engir
rukkarar og enginn er skuldugur.
Allir hafa peninga á milli hand-
anna. Svo viröist sem Eliza Sin-
clair hafi lagt svo fyrir i erföa-
skrá sinni aö enginn Hawaii-
maöur né Niihaubúi skuli
nokkurn tima vera án matar,
húsaskjóls eða eyðslufjár.
1 litla þorpinu Puuwai, þar sem
sannur samvinnuandi rikir, eru
viðarbyggö húsin nýmáluö með
svölum og hulin þrlburablómum
og vinviði. Umhverfis þau eru
snyrtilegir garöar meö blómum
og grænmeti. 1 loftinu ómar
hljómfögur tunga Hawaiimanna
(sem tæpast heyrist lengur á hin-
um eyjunum) gleöihlátur, söngur
og leikur á gitara og ukulele. Ekki
sjást ólundarleg, þunglyndisleg
eöa áhyggjufull andlit. Enginn
viröist sýna óánægju eöa hrópa i
óþolinmæöi eöa reiöi aö öörum.
Ekki sjást hávær óþekk smábörn,
né unglingar i uppreisnarhug.
Hundar og kettir sofa, eða hlaupa
um saman, án þess aö til illinda
komi. Ljósmæöur taka á móti
börnum i langflestum tilfellum og
dánartiöni barna og mæöra er
lág.
Þaö eru engin rafmagnsljós eöa
simar á Niihau. Samband á milli
höfuöstöövanna á Kauai eyju og
Massey-Ferguson 550
... 49 hestafla
Massey-Ferguson 575
... 69 hestafla
og ennþá stærri
dráttarvélar, með
betri búnaði með
eða án framdrifs.
■ Teikning af Craigforth, sveitasetri Sinclair-fjölskyIdunnar á Nyja-
Sjálandi.
Garðabær-
Lóðaúthlutun
úthlutað verður um 30 einbýlishúsalóðum
á svæðinu austan Silfurtúns.
Umsóknarfrestur er til 15. júni n.k.
Umsóknareyðublöð afhent á bæjarskrif-
stofunni.
Eldri umsóknir þarf að endurnýja.
Upplýsingar gefur byggingafulltrúi i sima
42311
Bæjarritarinn
Skólastjórastaða
Staða skólastjóra við Grunnskóla Eyrar-
sveitar Grundarfirði er til 10. júli n.k.
1 Grundarfirði er nýr og glæsilegur skóli
og mjög góður skólastjórabústaður. Upp-
lýsingar veitir Guðmundur Ósvaldsson,
sveitarstjóri i sima 93-8630 og 93-8782.
Skólanefnd.