Tíminn - 06.08.1981, Side 6

6
Fimmtudagur 6. ágúst 1981
Þróunin í gengismálum að undanförnu:
„VÍSBENDING UM 4°/oBATA
A VIÐSKIPTAKJÖRUNUM”
— segir Ólafur Davídsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar
um 4%. Þótt það sé ekki nákvæm
■ „Um mánaðamótin júni/júli
hafði Bandarikjadollar hækkað
um 18% frá áramótum, en ýmsar
Evrópumyntir lækkað um 5-C%.
Þegar þessar breytingar voru
vegnar saman við hlutdeild landa
i okkar útflutningi og innl'lutningi,
haföi verðið á erlendum gjaldeyri
fyrir útflutninginn hækkað um 6%
frá áramótum til 30. júni. En á
innflutningsvogina hafði verið
hækkað um 2%. Munur á út-
flutningi og innflutningi var þvi
mæling er það vfsbending um að
þetta gæti þýtt eitthvað um 4%
viðskiptakjarabata”, sagði Ólaf-
ur Daviðsson, forstjóri Þjóðhags-
stofnunar spurður um áhrif
gengisþróunar á árinu á efna-
hagslifið hér.
Með hækkun dollarans siðan, sé
munurinn orðinn eitthvað meiri
núna, þannig að viðskiptakjörin
hafi enn batnað eitthvað.
Olafur tók fram að þetta sé þó
ekki nákvæm mæling á viðskipta-
kjörin, þar sem gengisbreyt-
ingarnar hafi einnig áhrif á verð-
lag i alþjóðaviðskiptum, sérstak-
lega á verð ýmissa hráefna og
hrávara, sem skráðar eru á al-
þjóðamarkaði, og geti þvi lækkað
þegar dollarinn hækkar svo mjög.
Fiskimjöl og lýsi hafi þannig
heldur lækkað á árinu og svo geti
verið um fleiri vörutegundir.
Ekki sé þvi svo gott að fullyrða
um endanleg áhrif.
Fyrir þjóðarbúskapinn i heild
sé þessi gjaldeyrisþróun þó óum-
deilanlega jákvæð, þótt hún komi
misjafnt niður á einstökum at-
vinnugreinum. Fyrir þá er selji
vörur fyrir dollara sé þetta afar
hagstætt. A hinn bóginn mjög
erfitt fyrir þá er selja vörur sinar
til Evrópu, einkum ullariðnaðinn.
Eins geti þetta verið mjög erfitt
fyrir innlendan iðnað sem keppi
við innfluttar vörur. Fyrir neyt-
endur komi gjaldeyrisþróunin
B Ólafur Daviðsson
siðan fram i lægra verði á mörg-
um innflutttum vörum. Áhrifin
séu þvi mjög misjöfn á hinar ein-
stöku greinar.
HEI
Hag-
fyrir
fisk-
iðn-
aðinn
■ Gengisþróunin á árinu virkar
á báða vegu, að sögn viðmælenda
Timans i fiskiðnaðinum. Það leiði
auðvitað af sjálfu sér hvað varðar
s ilusamninga i dollurum, að þá
verði auðvitað meira úr þeim
dollurum hér á landi. A hinn bóg-
inn verði erfiðara að ná háum
verðum i dollurum, eða viðhalda
umsömdum verðum i dollurum
eftir þvi sem hann verður sterk-
ari miðað við aðra gjaldmiðla.
Heildarútkoman sé þvi vand-
reiknuð.
Sterkur dollari hlýtur þó að
vera okkur hagstæður, þar sem
um 2/3 af okkar utanrikisvið-
skiptum mun vera i dollurum.
Hvað varðar útflutning á fiski er
þannig allur freðfiskur á Banda-
rikja- og Sovétmarkað, greiddur i
dollurum. Það sama er að segja
,um allan saltfisk, alla skreið, lýsi
og mjöl, að allt er það reiknað i
dollurum.
—HEl
Samkeppnisiönaðurinn:
?Áhrifin afar
siæm og
fara illa
með marga’
■ „Þessi gengisþróun að undan-
förnu hefur haft afar slæm áhrif
fyrir iðnaðinn. Þetta á bæði við
um þann útflutningsiðnað sem er
að selja til Evrópu. En þó ekki
hvað síst samkeppnisiðnaðinn
sem er að keppa viö innfluttar
vörur. sem að langmestu leyti
koma frá Evrópu. Vörur t.d. frá
Þýskalandi, Danmörku og Skand-
inaviu eru nd ódýrari en þær voru
fyrir siðustu áramót. t 40% verð-
bólgu segirþað sig sjálft að þetta
hefur gifurlega slæm ahrif, sem
fara illa með marga”, sagði Val-
ur Valsson, framvkæmdastjóri
Félags islenskra iðnrekenda.
Spurður um áhrifin á ullariðn-
aðinn, sagði hann þetta þó mjög
misjafnt. Töluvert af honum, t.d.
væri allt á Bandarikja- Kanada-
og RUsslandsmarkað selt i dollur-
um. Þetta væri þvi mjög misjafnt
gagnvart útflutningsfyrirtækjum.
Sum þeirra selji nær eingöngu i
dollurum, en önnur meö meiri-
hlutann eða nær allt til Evrópu og
sum eingöngu. Það eigi t.d. við
um Borgarnes, Les-prjón,
Röskva og fleiri. Slik fyrirtæki
réðu varla lengi viö aö selja vörur
sinar á lægra verði en fyrir ára-
mót. Varöandi stóru fyrirtækin
■ Valur Valsson
Alafoss og Iönaöardeild Sam-
bandsins sagöi hann þaö siöar-
nefnda standa skár aö vigi, þar
sem það hefði meiri viðskipti i
dollurum, en komi mjög illa við
Alafoss.
— HEI
Innflutningsversluniri:
?TSpurning hvort sumar
verslanir lifi þetta af”
■ „Þessi gengisþróun aö undan-
lornu kemur auðvitað mjög illa
við innflutningsverslunina.
Meöan gengið situr fast, þá hafa
laun — sem eru um helmingur af
tilkostnaðinum — hækkað um 20-
25% samkvæmt kjarasamning-
um. Við byrjuðum þetta timabil
með álagningu sem gaf 0 i
rekstrinum, þannig að allir hljóta
að sjá að ástandið getur ekki
verið gott”, sagöi Einar Birnir,
formaöur Félags islenskra stór-
kaupmanna I samtali við Tim-
ann.
Hann sagði þetta að sjálfsögðu
einnig koma illa við smásölu-
verslunina, þótt hún geti að visu
rétt sinn hlut að nokkru leyti,
bæði varðandi heimilaða hækkun
iagera svo og vegna sölu á inn-
lendum framleiðsluvörum. En
verð þeirra fylgi launum að veru-
legu leyti.
Einar sagðist þó hafa á tilfinn-
ingunni að margar verslanir
standi nú afar illa, jafnvel að
spurning sé um hvaö þær muni
lifa þetta ástand af lengi i viðbót.
Núverandi ástand sagði hann
ýta undir fjölda verslana, litilla,
sem hafi yfirleitt of stutt ævi-
skeið, veittu takmarkaða þjón-
ustu og ekkert öryggi. Þetta væri
höfuðvandi.
Einar var spurður hvort þessi
gjaldeyrisþróun valdi þvi að við-
skipti flytjist i verulegum mæli
frá einu landi til annars. Ekki
taldi hann mikil brögð að þvi. Það
væri alltaf öruggast að kaupa þau
vörumerki sem hér hafa verið,
þvi töluverð áhætta væri að koma
með ný óþekkt merki, þó svo að
þau væru eitthvað ódýrari.
—HEI
■ Einar Birnir