Tíminn - 13.12.1981, Síða 9

Sunnudagur 13. desember 1981
9
Niðurtalning tryggir kaup
mátt og atvinnuöryggi
Nýjar efna-
hagsaðgerðir
■ Eins og sagt hefur verið frá i
fjölmiðlum vinnur sérstök efna-
hagsnefnd á vegum rikis-
stjórnarinnar að tillagnagerð
um ráðstafanir i efnahagsmál-
um.
Nýrra efnahagsaðgerða
verður þörf i byrjun næsta árs,
ef verðbólgan á ekki að vaxa á
nýjan leik. Spár Þjóðhagsstofn-
unar benda til, að verðbólgan
geti komizt i 55-60% á næsta ári,
ef ekkert verður aðhafzt.
Nái verðbólgan að aukast
þannig á nýjan leik, er tvennt
augljóst.
Annað er það, að atvinnu-
vegirnir dragast saman. Ýmis
fyrirtæki verða gjaldþrota, og
atvinnuleysi heldur innreið
sina.
Hitt er það, að kaupmáttur
niðurtalningunni á þessu ári.
Hér sé allt i' rúst og öngþveiti.
Raunverulega riki hér hallæri
af mannavöldum.
S ta ð re y n d ir n a r, sem
stjórnarandstöðublöðin látast
ekki sjá, eða sjá ekki, eru m.a.
þessar:
1. Island er eitt fárra landa i
heiminum, þar sem ekkert at-
vinnuleysi hefur verið á árinu
1981. Þetta er mikilvægari
árangur en Islendingar gera sér
yfirleitt ljóst, þvi að þeir hafa
sloppið við böl atvinnuleysisins.
Þetta er hins vegar viðurkennt
og metið af þeim þjóðum, sem
kynnzt hafa af raun atvinnu-
leysinu og afleiðingum þess.
2. Island er eitt fárra landa i
heiminum, þar sem kaupmáttur
launa hefur nokkurn veginn
haldizt á árinu 1981. Næstum
hvarvetna annars staðar hefur
orðið veruleg kjaraskerðing.
Lifskjörá Islandi á árinu 1981
hafa af framangreindum
á nýloknum fundi Alþýðubanda-
lagsins. Þar segirá þessa leið:
,,A þessu ári hefur tekist að
koma verðbólgunni niður i 40%
og lækka hana þannig um þriðj-
ung frá þvi sem hún var á árun-
um 1979 og 1980.
Þetta er augljós árangur, sem
ástæða er til að fagna og felur i
sérhvatningu tilað halda áfram
á sömu braut. Það sem mestu
máli skiptir, er að jafnhliða og
vegna þessarar miklu hjöðnun-
ar verðbólgu hefur kaupmáttur
ráðstöfunartekna i landinu
haldist óskertur, þrátt fyrir
nokkra skerðingu verðbóta 1.
mars s.l. Efnahagsaðgerðum
rikisstjórnarinnar um s.l. ára-
mót var einmitt ætlað að þoka
verðbólgunni niður og tryggja
fólki óbreyttlifskjör frá þvisem
orMð hefði samkvæmt gildandi
kjarasamningum, ef til engra
ráðstafana hefði verið gripið.
Nú þegar aðeins fáar vikur
eru eftir af árinu, liggur ljóst
launa á þessu ári, heldur tryggt
launþegum hærri kaupmátt en
orðið hefði, ef engar ráðstafanir
hefðu verið gerðar.
Reynsla af
leiftursókn
Eins og áöur er rakið, myndi
atvinnuleysi og kjaraskerðing
sækja á okkur, ef verðbólgan
fengi að leika alveg lausum hala
að nýju. Staða atvinnuveganna
er veik, eins og oft hefur verið
lýsthériblaðinu, og þvimá lítið
út af bera.
En tsland er ekki eina landið,
þar sem staða atvinnuveganna
erveik, þóttMbl. reyniað halda
þvi fram. Þetta gildir um flest
lönd vegna rikjandi kreppu-
ástands i' heiminum.
Hvernig er t.d. ástatt i Banda-
rikjunum, þar sem aöstaða til
atvinnufyrirtækin hrunið niður
að undanförnu og virðist ekkert
lát verða á þvi. Stóriðjan er
álika stödd og i Bandarikjunum.
Stöðugt er verið að fækka
starfsfólki hjá stærstu fyrir-
tækjum á sviði stóriðju og bila-
framleiðslu og samt minnkar
tapið ekki.
Þannig mætti fara land úr
landi og bregða upp svipuöum
myndum en þó einkum frá þeim
löndum, þar sem leiftursóknar-
stefnu er fylgt.
í þeim löndum, sem helzt
keppa við okkur i fiskfram-
leiðslu,erstaða sjávarútvegs og
fiskiönaöar sizt betri en hér. 1
Noregi og Kanada hefur verið
gripið til þess ráðs að veita
þessum atvinnugreinum stór-
fellda rikisstyrki.
Rétta svarið
Þótt tekizt hafi á þessu ári að

■■ ■■•■•' S x
'"*** V' ^
Jflj
■ Efnahagsnefnd rikisstjórnarinnar skipa Jón Ormur Halidórsson, Guðmundur G. Þórarinsson og ólafur Ragnar Grimsson
lægri launa og meðallauna
minnkar, þvi verðbæturnar
nægja ekki til að vega á móti
verðbólgunni, þegar laun eru
undir ákveðnu marki.
Þessari öfugþróun verður að
afstýra. Til þess þarf nýjar
efnahagsaðgerðir. Ef þær eiga
að ná tilætluðum árangri verða
forsendur þeirra að vera þri-
þættar.
1 fyrsta lagi þurfa þær að
stuðla að traustari rekstri at-
vinnufyrirtækja og tryggja á
þann hátt næga atvinnu.
1 öðru lagi verða þær að koma
i veg fyrir að kaupmáttur lægri
launa og meðallauna rýrni, eins
og myndi verða, ef ekkert yrði
að gert.
í þriðja lagi þurfa þær að
stuðla að hjöðnun verðbólgunn-
ar og að þannig verði stefnt i þá
átt, að ekki verði meiri verð-
bólga hér en i nágrannalöndun-
um i framtiðinni.
Blindir tuddar
Blöð stjórnarandstöðunnar
halda áfram að stangast á við
staðreyndir og minna að þvi
leytiá mannýgan tudda, eins og
Ólafur Thors lýsti einu sinni við-
brögðum eins af flokksbræðrum
sinum. Blöðin þrástagast á þvi,
aó aiginn árangur hafináðst af
ástæðum orðið betri á Islandi en
iflestum öðrum löndum heims.
Samt koma skriffinnar
stjórnarandstöðunnar fram á
ritvöllinn og lýsa yfir þvi að
hallæri riki á Islandi. ólafur
Thors hefði sennilega likt slik-
um mönnum við blinda og
mannýga tudda.
Þessi mikli árangur, að
tryggja bæöi atvinnuöryggið og
kaupmáttinn, hefur hvorki
náðst með leiftursökn eða óða-
verðbólgu. Verðbólgan hefur
hjaðnað á árinu úr 60% i 40%. Ef
ekkert hefði verið aðhafzt hefði
hún komizt i 60-70%.
Kaupmátturinn
tryggður
Blöð stjórnarandstæðinga
reyna að beita þeim áróðri að
niðurfærsla leiði til minnkandi
kaupmáttar og byggja það á
þvf, að hún gerir ráð fyrir niður-
talningu á verðbótum, eins og
öðrum liðum, sem valda verð-
bólgunni.
Hérer enn einu sinni reynt að
blekkja menn með þviaðkrónu-
talan ein sé mælikvarði á kaup-
máttinn.
Niðurtalningin hefur ekki rýrt
kaupmáttinn. Þetta er rakið
mjög greinilega i stjórnmála-
ályktuninni sem samþykkt var
fyrir, að þessi áætlun hefur
staðist. 1 verðbólgumálum er
árangurinn jafnvel heldur betri
en gert var ráð fyrir um áramót
og veldur þvi meðal annars
gengisþróunin erlendis. Kaup-
máttur kauptaxta Alþýöusam-
bandsfélaganna er aðeins betri i
árien spáð var af Þjóðhagsstofn
un að hann yrði án efnahagsað-
gerða, þegar tekið er tillit til
skattalækkana i þágu fólks með
lágar tekjur og miðlungstekjur
eins og lofað var og staöið var
við að fullu með lækkun sjúkra-
tryggingagjalda”.
Hér er rétt greint frá stað-
reyndum. Niðurtalningin hefur
ekki aðeins tryggt kaupmátt
atvinnurekstrar er stórum betri
en hér? Þar er verið að fram-
kvæma stefnu Sjálfstæðis-
flokksins, leiftursóknarstefn-
una. Þar hafa fleiri atvinnu-
fyrirtæki orðið gjaldþrota á
þessu ári en um langt skeiö.
Næstum neyöarástand rikir hjá
þeirri atvinnugrein, sem Mbl.
dáir mest, stóriðjunni. Stórfellt
og vaxandi atvinnuleysi er i
höfuöborg stóriöjunnar, Detroit,
og þó virðist þetta aöeins upp-
hafið ef svo fer, sem margir
virðast óttast, aö loka verði hin-
um miklu bila verksmiðjum þar.
Og hvernig er þetta i landi
aðaldýrlings Mbl., Margaret
Thatcher, Bretlandi? Þar hafa
koma verðbólgunni niöur I 40%,
er hún enn alltof mikil. Það
finna þeir, sem koma daglega I
smásöluverzlanir, og fylgjast
með verðhækkunum þar. Sum-
um gengur jafnvel erfiölega að
trúa þvi að verðbólgan hafi
lækkað nokkuð, enda hefur sumt
hækkað meira en 40%, en aðrir
kostnaðarliðir hafa hækkað
minna, svo að meðalútkoman
hefur orðið 40% i stað 60% á
undanförnum árum.
En þessi hjöðnun er ekki nóg
og þvisiður að láta verðbólguna
aukast aftur. Þá stöðvast at-
vinnufyrirtækin eftir stutta
stund og bæði atvinnuleysi og
kjaraskerðing fylgja i kjölfariö
meö öllum hinum ömurlegu af-'
leiðingum, sem þessum óheilla-
gestum fylgja.
Rétta svariö við þessum
vanda er að fylgja áfram og
raunar enn betur þeim úr-
ræðum, sem beitt hefur verið á
þessu ári. Ýmislegt hefur vissu-
lega mátt betur fara og sitthvað
getur þvi staðið til bóta.
Reynslan er samt ótvirætt sú,
að niðurtalningin er heppileg-
asta leiðin og henni ber þvi að
fylgja áfram.
Meðþvier hægt aö tryggja at-
vinnuöryggið og kaupmáttinn
og þjóðarbúinu betri efnahags-
grundvöll til frambúðar.
Þ.Þ.
o
Þórarinn Þórarinsson, tcJ
ritstjóri, skrifar