Tíminn - 13.12.1981, Qupperneq 13

13
Sunnudagur 13. desember 1981
Sigurður A. Magnússon
MÖSKVAR
MORGUNDAGSINS
Þetta er sjállstœtt lramhald
metsölubókarinnar Undir
kalstjörnu. Þegar frásögnln
heíst er söguhetjan 9 ára
og þegar henni lýkur er
hann kominn „í fullorðinna
manna tölu."
Möskvar morgundagsins er
ekki síður en fyrri bókin
fallegt og átakanlegt lista-
verk og um leið sérstceð
aldarfarslýsing af þeim
sviðum Reykjavíkurlíísins á
kreþþu- og hemámsárum
sem lítt hefur fyrr verið
hampað í bókum,
Jakobína Sigurðardóttir
í SAMA KLEFA
Aðalpersónur em miðaldra
kona og ung stúlka sem
verða aí tilviljun samskipa
á leið suður. Á þeim rúma
sólarhring sem ferðin tekur
segir eldri konan þeirri yngri
slitur úr œvisögu sinni. Aí
hversdagslegri frásögn
hennar - og ekki síður því
sem hún lœtur ósagt - nemur
lesandinn örlagasögu
umkomulausrar manneskju
og það hugaríar sem tii
verður í harðbýlum og af-
skekktum byggðum og
skapar henni öriög. Er þá
óneínd lýsing ungu konunn-
ar og að hve miklu leyti
hennar bíður sams konar
hlutskipti þrátt fyrir þá upp-
reisn sem henni býr í brjósti.
Hér er mikilli sögu þjappað
saman á fáar blaðsíður í bók
sem enginn bókmennta-
unnandi má láta íram hjá
sér lara.
Einar Kárason
ÞETTA ERU ASNAR
GUÐJÓN
Bráðvel skrifuð íslensk nú-
tímasaga. Aðalpersóna er
ungur maður sem er í upp-
reisn gegn umhverfi sínu,
uppreisn sem er hálfáttavillt
og stefnulaus. Við fylgjum
honum eítir í stúdentsprófs-
fylliríi sem œtlar engan
enda að taka, í kommúnu
gamalla skólafélaga sem
hafa sest að á sveitabœ til
að nýta gœði landsins, í
misheppnaðri tilraun til
háskólanáms og á trillu og
togbát þar sem lítið fer fyrir
sjómannarómantík í lýsingu
höfundar.
Vandíundin er jafn hnyttin
lýsing á lííi og hugsunar-
hœtti ungs fólks nútímans og
í þessari bók. Málfarið er
ósvikið og sver sig í œttina
og sagan er auk þess
krydduð með hráslaga-
legum gálgahúmor sem
hasfir efninu einkar vel.
Vilborg Dagbjartsdóttir
UÓÐ
Ljóðasaín eins aí allra list-
íengustu ljóðskáldum okkar.
Hér er að íinna allar þœr
ljóðabœkur sem Vilborg
hefur gefið út, Laufið á
trjánum, Dvergliljur og
Kyndilmessu. Tii viðbótar
eru hér prentuð ljóð sem
síðar hafa birst í blöðum og
tímaritum. Er ekki minnstur
íengur að fá þau kvœði öll
saman á einum stað því
meðal þeirra eru mörg af
merkilegustu ljóðum
Vilborgar. Jón Reykdal
teiknaði kápu og sá um útlit
bókarinnar.
Tryggvi Emilsson
KONA SJÓMANNSINS
og aðrar sögur
Æviminningar Tryggva
Emilssonar haf a notið
mikillar hylli og viður-
kenningar. Sögur þessarar
bókar eru skáldsögur þó að
þœr sœki að einhverju leyti
efnivið sinn tii raunveru-
leikans. Sögusviði í Konu
sjómannsins svipar að tals-
verðu leyti til œviminning-
anna, þar er lýst líísbaráttu
fólks og byrjandi verkalýðs-
baráttu í ungum og vaxandi
kaupstað þar sem óbrúan-
legt djúp er milli stétta.
í bókarlok eru nokkrar
smœrri sögur þar sem frá-
sagnargáf a höfundar nýtur
sín einna best.
Mikhaíl Búlgakof
MEISTARINN
OG MARGARÍTA
Söguþráð þessarar
mögnuðu og œrslafullu
skáldsögu er erfitt að rekja
í stuttu máli. Hér er fléttað
saman píslarsögunni og frá-
sögn af því er andskotinn og
árar hans heimsœkja
Moskvu - og setja allt á
annan endann. Það fólksem
aí því hlýtur uppreisn,
örlagasaga þess og ástar-
saga, er þungamiðja bókar-
innar upp írá þvi.
Mikhaíl Búlgakof (1891-
1940) lauk við þessa skáld-
sögu skömmu fyrir andlát sitt
og var þá lítil von til þess að
sagan kœmist nokkru sinni á
prent. Frumprentun var í
sovésku tímariti 1966-7,
með ýmsum úríellingum. í
þýðingu Ingibjargar
Haraldsdóttur, sem gerð
er beint úr rússnesku, er
sagan óstytt.
Snorri Hjartarson
KVÆÐ11940-1966
Heildarsaín ljóða Snorra
Hjartarsonar fram að verð-
launabókinni Hauströkkrið
yfir mér.
Myndskreytingar eftir Jón
Reykdal. Bók sem enginn
ljóðaunnandi getur án
verið.
William Heinesen
KVENNAGULLIÐ í
GRÚTARBRÆÐSLUNNI
Fimmta bókin í sagnasaíni
Heinesens í þýðingu Þorgeirs
Þorgeirssonar. Um síðustu bók
sögðu gagnrýnendur m.a.:
„Er nú ekki að orðlengja það
að slika bók leggja menn frá
sér með þakklœti og biðja
William Heinesen að lifa í
hundrað og tuttugu ár. Þorgeir
Þorgeirsson íœr ósvikið lof fyrir
þýðingu sína sem hinar fyrri í
þessu ritsafni - hún er á miklu
máli og góðu." ÁB Þjv.
„Þessar dýrlegu smásögur
Heinesens eiga eflaust eftir að
vera öllum unnendum hans
kœrkomin upplyíting í annars
snautlegu jólabókaflóði."
SSHp.
„Þegar öðru hverju er verið
að rífast út af Norraena
þýðingarsjóðnum, aldrei
heyrist þá nefnt hvað við
eigum sjóðnum að þakka...
í minum huga er engirrn vafi
á því að þýðingar Þorgeirs
Þorgeirssonar eru það sem
við eigum sjóðnum mest að
þakka það sem af er."
ÓJ Dbl.
„Sem bókmenntaverk er
„Það á að dansa" með því
besta aí þýddu efni, sem
undimtaður hefur fengið til
lestrar mjög lengi."
JGTíminn.
Maj Sjöwall og
PerWahlöö
MAÐUR UPPIÁ ÞAKI
Sjöunda bókin í hinum
vinsœla lögreglusagna-
flokki Skáldsaga um glœp.
Þessar bœkur hafa komið
út í 22 þjóðlöndum og
hvarvetna notið mikilla vin-
saelda. Eítir þessari sögu
gerði Bo Widerberg
kvikmynd sem m.a. hefur
verið sýnd hér á landi.
Þýðandi er Ólafur Jónsson.
Richard Llewellyn
GRÆNN VARSTU
DALUR
Saga námumannafjölskyldu
í Wales skömmu fyrir síðustu
aldamót. Sagan er í senn
uppvaxtarlýsing, þjóð-
félagsleg skáldsaga og
ástarsaga. Engum dylst að
höfundur nauðþekkir það
fólk sem hann lýsir og að
það á samúð hans óskipta.
Saga þess verður heillandi
lestur, ljóðrœn, full aí hlýju,
skaphita, angurvœrð og
góðlátlegri kímni.
Þessi skáldsaga hefur
hvarvetna íarið sigurlör.
Þýðing Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar var íyrst
prentuð 1949ogseldistupp
á tveimur mánuðum en
hefur ekki verið endurprent-
uð fyrr en nú.
Vésteinn Lúðvíksson
í BORGINNI OKKAR
Sögur og ævintýri frá
kostulegri tíð.
Vésteinn Lúðviksson er
löngu kunnur sem einn
fremsti rithöfundur okkar.
Með þessu sagnasafni mun
hann þó enn koma lesend-
um sínum á óvart. Hann
íjallar hér um samtíð okkar
frá sjónarhóli íramtíðar-
innar og birtir hana um leið í
nýju og kostulegu ljósi.
Lestur þessara sagna er ekki
síður skemmtun en opin-
berun á þeim veruleika sem
við þekkjum best.
Það er góður sögumaður
sem heldur á penna.
Kristjén Jóhann Jónsson
HAUSTIÐ ER RAUTT
Fjölskrúðug nútímasaga
sem gerist í íslensku þorpi
og sveitinni þar í kring. Þetta
þorp er þó ekki allt þar sem
það er séð. í rás sögunnar
tekur það t.a.m. stökkbreyt-
ingu og þenst út í allar áttir.
Er ekki að furða þótt ýmsar
aí sögupersónum verði átta-
villtar og að háitvirtur
höfundur óttist að missa allt
út úr höndum sér.
Kristján Jóhann Jónsson er
f. 1949. Hannkennirnúvið
Menntaskólann á Egils-
stöðum. Haustið er rautt er
íyrsta skáldsagan sem eftir
hann birtist.
Mál IMI og menning