Tíminn - 13.12.1981, Qupperneq 38

I
Sunnudagur 13. desember 1981
Elvis
■ Stráksi kallaður i herinn, fjöiskyldan harmþrungin. Vernon faöir hans („leiðindapúkiog asni” aö sögn Alberts Goldman), Elvis sjálfur og
loks mamman Gladys, ósköp mædd.
landi og neitaöi Elvis alla tiö um
aö halda tónleika utan Bandarikj-
anna, vegna þess aö Parker þoröi
ekki aö feröast meö en gat ekki
hugsaö sér aö Elvis færi án hans.
Fleira má tina til grunsamlegt i
fari ofurstans og veröur þaö gert
innan tiöar.
Bleikir Kádiljákar og
gervirusl
En nema hvaö: Elvis Presl-
ey var oröinn fyrsta súper-
stjárnan og svo rikur aö hann
heföi meö góöum vilja getaö
baöaö sig i peningum eins og
Jóakim frændi Andresar And-
ar. Þaö er reyndar dæmi-
gert fyrir hve réttur og slétt-
ur og týpiskur og venjulegur
ameriskur drengur Elvis var, að
hiö fyrsta sem hann geröi eftir aö
honum græddist fé var að kaupa
sér heljarstóran Kádilják. Bleik-
an i þokkabót. Þaðan i frá keypti
Elvis sér Kádilják i hvert sinn
sem honum datt það i hug, áður
en varö átti hann heilan fiota af
Kádiljákum og var þaö ameriski
draumurinn i hnotskurn. Hann
keypti sér lika i'int og mikið hús i
Memphis og hét það Graceland —
hvorki meira né minna. Og
smekkur Elvisar Presleys gekk
berserksgang! Hann lét innrétta
húsiö á hinn furðulegasta hátt,
þar ægði saman öllum hugsanleg-
um stiltegundum svo úr varð
hreinasta stilleysa, en það sem
kannski er merkilegast er að allt
þaö dót sem Elvis skreytti með
heimili sitt var i raun hið mesta
drasl og einskis virði. Elvis sagöi
jafnan meö fyrirlitningu: „Ég
fékkskonógaf antik þegar ég var
að alast upp!”. Og þvi var engin
antik á heimili hans. Með tið og
tima varð Graceland æ undar-
legra, skipt var um innréttingar
svo hann gæti hafst þar við þegar
hann var i hinu eða þessu skap-
inu. 1 einu herberginu voru allar
þær gjafir sem Elvis höfðu verið
gefnar á ferli hans, hann fleygði
aldrei neinu þó hann væri orðinn
leiður á þvi. Einhvern tima
skömmu eftir að hann varð fræg-
ur lét hann á sér skilja, að hann
hefði mikið og gott gaman af leik-
fangabangsum og sjá! — húsið
fylltist af slikum tuskudýrum
sem aðdáendur sendu hvaðan
æva aö og voru flestir þeirra ekki
smáir. Hér og hvar innan um
gerviantikina, bókaskápana sem
voru ekkert nema leðurkilir og
glæsilega skrautmuni mátti svo
sjá gosdrykkjasjálfsala eða djúk-
box úr stáli — óspart notað.
Svefnherbergi Kóngsins var lika
sjón aðsjá. Þar inni var allt klætt
svörtu flaueli, gerviflaueli að
sjálfsögðu, en á gólfinu var hár-
rautt teppi og ekki einungis á
gólfinu: einnig lagt upp á borð
þar sem var sjónvarp. Svört og
gullin klæði héngufyrir gluggum,
við rúmið risastór spegill. Og
rúmið! — það var þrisvar sinnum
þrir metrar að flatarmáli, skreytt
alls kyns drasli en á veggjunum
til hliðar voru tvö málverk. Ann-
að var af móður Presleys, hitt af
Jesú Kristi i bleikum náttkjól.
Þarna inni er sjaldan bjart. Úti i
einu horninu stendur isskápur,
troðfullur af hvers kyns matvæl-
um ef svo færi að Kóngurinn
vaknaði upp eina nóttina og væri
hungraður, eða þá gæti ekki sofn-
að nema hann træði út á sér belg-
inn þar til hann stæði á blistri.
Matarvenjur Presleys voru alla
tið býsna taumlausar og hann
fitnaðimjög, fór hinsvegar i æðis-
genginn megrunarkúr i hvert sinn
sem leggja þurfti upp i hljóm-
leikaferðalög.
Elvis i herinn
og herinn burt!
En nú erum við komin inn i
framtiöina.Vorum að segja frá
hinum miklu uppgangsárum
Presleys þegar vinsældir hans
jukust hröðum skrefum og hann
var á góöri leið að leggja allan
heiminn aö fótum sér. 1 tvö ár fór
þessu fram en svo var allt i einu
allt búið. Elvis var kallaður i her-
inn! — reiðarslag fyrir aðdáend-
urna og ekki sist hann sjálfan.
Einsog JohnLennon sagði: „Elv-
is dó daginn sem hann var kallað-
ur i herinn.” Hingað til hefur ekk-
ert verið álitið grunsamlegt i
sambandi við inngöngu Elvisar i
herinn en Albert Goldman leiðir
að þvi rök að eitthvað gruggugt
hafi verið á sveimi. Litum á
málsatvik. I október 1956 birtist i
timaritinu Billboard grein þar
sem sagði að Elvis yrði brátt kall-
aöur i herinn en honum væri að-
eins gert að stunda æfingar i sex
vikur, siðan fengi hann að halda
áfram i sjóbissness, en að visu
undir merkjum hersins fyrsta
kastið. Ekkert yrði gert til að
hindra frama hans og hann fengi
meira að segja að halda hári sinu
óskertu. Þessi grein vakti reiði
samtaka gamalla hermanna sem
voru óánægðir með að Elvis
kæmist upp með slikt, meðan aðr-
ir þyrftuaðleggja hart að sér fyr-
ir föðurlandið. Hitt er svo annað
mál að þessi grein er rakinn upp-
spuni. Elvis hafði ekki einu sinni
farið i likamsskoðun hjá hernum
og hann hafði beðið herkvaðning-
arskrifstofuna i Memphis að láta
sig vita með góðum fyrirvara áð-
ur en að nokkru sliku kæmi. Elvis
vildi nefnilega alls ekki ganga i
herinn, ef hann mögulega kæmist
undan þvi. Hann leit svo á að vin-
sældir sinar væru aðeins stundar-
fyrirbæri sem fljótt myndi
hverfa, þvi vildi hann græöa sem
mest á þvi meðan hægt var. (Þá
má einnig geta þess að hann var
tæpast sannur tónlistarmaður,
leit á tónlistina sem tæki til að
komast út i kvikmyndaleik og
ekki annaö.) Nema hvað, Elvis
var tjáð að ekki stæði til i bili að
kalla hann i herinn. Kom þá til
skjalanna ofurstinn Tom Parker
einsog iðulega áður. Hann sagði
Elvis beinlinis að hann yrði að
ganga i herinn og það sem meira
væri: hann mætti ekki fara fram
á neina sérstaka meðhöndlun. Ef
hann slyppi við herþjónustu, eða
kæmist léttilega frá henni, væri
ferill hans á enda, sagði ofurstinn
— aðdáendurnir myndu aldrei
þola honum þaö að svikjast um að
þjóna landi sinu! Góð og gild rök i
eyrum Presleys en alröng. Aðdá-
endurnir vildu alls ekki missa
Elvis i herþjónustu og þó samtök
fyrrverandi hermanna og/eða
nokkrir viröulegir borgarar réð-
ust að Elvis fyrir þetta heföi það
engin áhrif á ferilinn. Þessir hóp-
ar voru andsnúnir söngvaranum
hvort eð var. Og þá má einnig
geta þess aö f jöldi skemmtikrafta
hafði sloppið við herþjónustu, ef
þeir einungis léðu hernum þjón-
ustu sina öðru hvoru með þvi að
skemmta hermönnum Banda-
rikjanna viða um heim. Var þetta
til dæmis alkunnugt i seinni
heimsstyrjöldinni. SvoElvis hefði
ekki þurft að ganga i gegnum þau
erfiöu ár sem herþjónustan var.
Hvað vakti þá fyrir Tom Parker?
Parker bjargar skinni
sinu, Elvis missir hárið
Jú, það sama og lengstum fyrr
og siðar — að bjarga eigin skinni.
Elvis var sem sé langt i frá á-
nægður meö þjónustu umboðs-
manns sins um þessar mundir.
Honum þótti Parker fá mikla
peninga fyrir að gera mjög litið,
sagði oftar en einu sinni að það
sem Parker fengi 25% tekna hans
fyrir að gera,gæti hvaða hálfviti
sem væri framkvæmt jafn vel.
Þetta vissi Parker og var auðvit-
aö mjög umhugað um að missa
ekki gróða sinn af Elvis. Hann
hvatti þviElvis mjög sterklega tii
aðstreitast ekki á móti herkvaðn-
ingu en undir niðri hugsaði hann
aðeins um aö gera Presley háðari
sér en orðið var. Nú stóð hann að
visu á hátindi sinum en Parker
þóttist vita að að aflokinni
tveggja ára herkvaðningu mætti
hleypa honum af stað á ný og
jafnvel auka vinsældir hans enn
meira með þvi að einbeita sér að
kvikmyndum. Árunum sem Pres-
ley væri i hernum hugðist Parker
verja til að búa svo um hnúta að
þeir yrðu óaðskiljanlegir upp frá
þvi. Og að venju tókst Parker að
snúa á skjólstæðing sinn. Er Elvis
fékk herkvaðningu seint á árinu
1957 reyndi hann ekki að komast
undan og 24. mars 1958 breyttist
hann úr Elvis Presley, söngvara i
Óbreyttan hermann Presley,
US53310761. Elvis var þunglyndur
en ofurstinn lék á alls oddi og setti
upp hina mögnuðustu sýningu er
söngvarinn frægi var formlega
tekinn i herinn. Fjöldinn allur af
blaðamönnum, sjónvarpsmönn-
um og ljósmyndurum eltu Pres-
ley um allt i herbúðunum sem
hann meldaði sig til og þessu
stjórnaði Parker með harðri
hendi, glottandi i ofanálag. Meira
að segja nákvæm likamsskoðun
herlæknisins var fest á filmu, en
þaö sem ljósmyndararnir biðu
eftir með mestri eftirvæntingu
var klippingin — er Óbreytti her-
maðurinn Presley yröi snoðaður.
Brosandi hárskeri tók á móti hon-
um, flóðljós sjónvarpsvélanna og
blossar ljósmyndaranna lýstu
upp hvern krók og kima á rakara-
stofunni og rakarinn naut sin út i
ystu æsar. Ekki sist er hann rak-
aði hina frægu barta Elvisar,
greip krepping hárs og lét þyrlast
igólfið. Elvis var auðvitað undir-
búinn og reyndi aö bregða á glens
og gaman en það varð hálfmátt-
laust. Hann reyndi þó að brosa og
sagði: „Hair today, gone tomorr-
ow!” sem vart er hægt að þýða á
islensku, en fáum duldist að hon-
um var þungt i skapi. Ljósmynd-
ararnir voru hins vegar i sjöunda
himni. Til þess var tekið að ljós-
myndari Life tók hvorki meira né
færri en 1200 myndir af þessum
mjög svo sögulega atburði. Er
klippingunni var lokið var Elvis
svo brugðið að hann ætlaði að
þjóta út en gleymdi að borga rak-
aranum, vesenið sem hlaust af
þvi jók enn á hugarangur hans.
Eftir þetta hóf hann venjulegar
æfingar sem nýliðar i hernum
verða að ganga i gegnum, hann
var settur i skriðdrekasveit og si-
felld skothriðin úr þeim drekum
mun hafa farið langt með að eyði-
leggja heyrn hans. Skömmu siðar
var tilkynnt að herdeildin sem
hann tilheyrði yrði innan skamms
flutt til Vestur-Þýskalands og lát-
in slást i flokk setuliðs Bandarikj-
anna þar — þetta var enn eitt
reiðarslagið. Mamma lifði það
ekki af.
Táslurnar á henni
mömmu dauðri
Það var skömmu áður en Elvis
Presley yrði skipað út til Þýska-
landsað Gladys móðir hans lagð-
ist i veikindi og stóð ekki upp aft-
ur. Hún var gerbreytt kona, nú
fallin i sorg og sút og mæðu — nú
er hún átti að sjá af augasteinin-
um sinum til Þýskalands i mörg
ár.hrakaði henni mjög og ioks dó
hún. Þaö var feiknalegt áfall fyrir
Elvis, svo mikið að jafnvel má
segja að eftir það hafi hann að-
eins verið hálfur. Samband þeirra
hafði, eins og þegar hefur komið
fram, ætið verið mjög náið og hún
hafði veriö sú manneskja sem
hann gat leitað til og sagt allt af
létta, hún hafði stappað i hann
stálinu þegar hann varð hræddur
við það sem fyrir höndum var.
Þeir voru og eru reyndar til sem
segja að samband móður og son-
ar hafi verið allt að þvi óeðlilega
náið og þaöhafi staðið honum fyr-
ir þrifum. Þau töluðu saman á
barnamáli, hversu gamall sem
Presley var orðinn. Og þegar hún
dó brotnaði sonurinn i þúsund
mola. Hann grétog orgaði, röflaði
samhengislaust á barnamállýsk-
unni þeirra mömmu, og dró alla
nálæga til að horfa á likið. „Sjáiði
mömmu”, hrópaði hann, þar sem
hún lá i kistunni sinni, „djöfull
eru þeir búnir að gera hana vel
upp”. Sérstakan áhuga fékk hann
á fótum hennar og einkum tám:
„Sjáðu táslurnar á henni
mömmu”, vældi hann við alla
sem komunærri. Við jarðarförina
varð að halda aftur af honum svo
hann kastaði sér ekki ofan i gröf-
ina.Eftirdauða móður sinnar var
Elvis rekald, viljalitill og óákveð-
inn sem aldrei fyrr, og náttúrlega
kom það umboðsmanni hans,
Tom Parker, ákaflega vel og eftir
að Gladys dó má heita að hann
hafi verið i vasanum á umboðs-
mannisinum. Parker hvatti hann
áfram, sjóið varðað halda áfram,
og þegar Elvis gekk upp land-
göngubrúna á skipinu sem flutti
hann til Þýskalands brosti hann
breitt og veifaði eins og allt væri i
lagi og honum þætti bara gaman
að skreppa eins og tvö ár i herinn
fyrir föðurlandið. Raunin varð
samt önnur, eins og við var að bú-
ast. Elvis dauðleiddist sem sé i
hernum og meira en það: hervist-
in var honum raunverulegt kval-
ræði. Hann sjálf súperstjarnan!
— ekki nema óbreyttur dáti i ein-
hverju krummaskuði i Vestur-
Þýskalandi i stað þess að njóta
aðdáunar i heimalandi sinu. Að
visu reyndi hann að hafa það
heimilislegt — faðir hans og
margir vinir söfnuðust til Þýska-
lands til að vera Elvis til
skemmtunar og hann kom upp
visi að þeirri hirð sem hann hafði
haft i kringum sig vestra. Einnig
kom hann sér upp nokkrum vin-
stúlkum i Þýskalandi til viðbótar
við þær sem hann átti i Banda-
rikjunum. Do not presume! Það
sem Elvis gerði við vinstúlkur
sinar var að fara með þeim i bió
og i mat til foreldra þeirra,
kannski leika sér við þær uppi i
rúmi, bæði fullklædd náttfötum.
Elvis Presley — sannur lítill
Amerikani úr Suðrinu — virti
meydóma mikils. Þarna i Þýska-
landi hitti Elvis einmitt þá konu
sem siðar átti eftir að verða eig-
inkona hans, Priscillu.
frh. i næsta helgarblaöi