Tíminn - 12.01.1983, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 12. JANÚAR 1983
9
landbúnaðurinn 1982
Jónas Jónsson, búnaðarmálastjóri:
Sauðfé fækkaði um 6-7%
— um 750 þús. fjár á fððrum
■ Árferði. Árið 1982 var í slöku
meðallagi hvað veðnrfar snertir þegar á
heildina er litið - án stóráfalla eða mjög
erfiðra veðurfarsþátta. Óveður hafa þó
valdið sköðum svo sem fólki er í fersku
minni.
Einna erfiðast gerðu þurrkar framan
af sumri sem háðu sprettu um mikinn
hluta landsins. Kuldar síðara hluta
sumarsins voru einnig mjög til baga og
hafa ugglaust dregið mjög úr vexti og
þrifum fjár á afréttum.
í heild var árið kalt þannig var
meðalhiti ársins í Reykjavík 4°, l°gráðu
lægri en í meðalári og á Akureyri 3° sem
er tæplega 1° kaldara en í meðalári. Er
þá borið saman við meðaltal áranna
1931-60. Sé árið hinsvegar borið saman '
við meðaltal áranna 1961-1980 kemur
nýliðið ár betur út og var aðeins 'A°
kaldara en meðaltal þess tímabils í
Reykjavík og á Akureyri var meðalhit-
inn nokkurn veginn sá sami og á þessu
síðasta 20 ára bili.
Janúar var fremur kaldur, harður
frostakafli var fyrstu daga mánaðarins.
Snjóasamt var fyrir norðan, en minni
snjór sunnan lands og veður lengst af
fremur stillt. Meðalhitinn var 1,5° undir
meðallagi í Reykjavík og 3,4° á Akur-
eyri.
Febrúar var hlýr með suðlægum
vindum og hlýnaði þá fyrst verulega eftir
5 mánaða kulda frá því í september árið
áður. Hitinn í Reykjavík var 2° yfir
meðallagi og 2,9° á Akureyri. Úrkomu-
samt var og gerði tvívegis mikil flóð á
sunnanverðu landinu vegna úrfellis og
leysinga þann 5. og 17. mánaðarins.
Úrkoma var tvöföld meðalúrkoma bæði
í Reykjavík og Höfn í Hornafirði.
Mars var í heild heldur kaldari en í
meðalári, 1,3° kaldari í Reykjavík,
nálægt meðalári á Akureyri og frekar
hlýrri á Höfn.
I aprfl var sunnanátt ríkjandi lengst af
mánaðarins með hlýindum um landið
allt en í lok mánaðarins kom norðan
kuldakast með snjókomu. Stórhríð var
fyrir norðan síðustu daga apríl og þá
fyrstu í maí.
Meðalhiti apríl var 3.2° bæði í
Reykjavík og á Akureyri og er það
meðallag í Reykjavík en 1,5° yfir
meðallag á Akureyri.
Maí var kaldur. Óvenju kalt var fimm
fyrstu dagana með allt að 10° frosti á
Akureyri og h- 7,7° í Reykjavík. Norðan
áhlaupinu slotaði 6. maí og eftir það
voru veður sæmileg og yfirleitt var
sauðburðartíð sæmileg þrátt fyrir kuld-
ana, en gróður kom seint og fór hægt
fram. Meðalhiti var 1,4° undir meðaltal
í Reykjavtk og 2,7° gráðum á Akureyri.
Úrkoma var í meðallagi.
Meðalhiti júní var nálægt meðallagi
um land allt. Þegar á heildina er litið
komu tún nokkuð vel undan vetri. Að
sjálfsögðu báru þau merki hins mikla
kals um stóra hluta landsins frá árinu
áður. Nýtt kal var ekki útbreytt, en þó
verulegt á nokkrum svæðum. Verst var
það við sjóinn í Þistilfirði og á Langa-
nesi.
Miklir þurrkar voru um mestan hluta
landsins og var úrkoma verulega undir
meðallagi nema á suðvestur horni
landsins. Fyrir þetta spratt víða mjög
seint og varð sumsstaðar nánast um
uppskerubrest að ræða vegna þurrka
t.d. við Inn Djúp. Eins dró þetta mjög
úr heyfeng víða í sveitum fyrir norðan
og seinkaði því einnig verulega að
sláttur gæti hafist í uppsveitum á
Suðurlandi. Þrátt fyrir þetta var byrjað
að slá all víða á landinu fyrir lok
mánaðarins.
Júlí var úrkomusamur og sólarlítill á
sunnanverðu landinu og aðeins kaldari
en í meðalári í Reykjavík. Fyrir norðan
var hlýtt og tæpu stigi hlýrra en í
meðalári á Akureyri.
Víðast var byrjað að slá fyrri hluta
mánaðarins, en spretta var víða sein
vegna þurrka og eins hömluðu miklar
úrkomur slætti á sunnanverðu landinu.
Ágúst var fremur kaldur. í Reykjavík
var hiti 1,4° undir meðallagi, annar
kaldasti ágúst síðastliðin sextíu ár. Á
Akureyri var 1,8° kaldara en í meðalári
og var úrkomusamt á Norðurlandi.
Norðanátt skall yfir aðra helgina í ágúst
og gerði ekki þurrka fyrir norðan fyrr
en undir mánaðarlok.
September var mjög kaldur. 3,0°
undir meðallagi í Reykjavík og hefur
enginn september mælst kaldari síðan
mælingar hófust. Á Akureyri var hitinn
3,2° undir meðallagi og var það einn
kaldasti september síðan um aldamót.
Eftir hið kalda síðsumar og erfiða tíð
framan af hausti batnaði með október
og var hann hagstæður og yfirleitt
verðurgóður og hiti nálægt meðallagi.
Nóvember var hlutfallslega kaldari og
nokkuð umhleypingasamur, með hita
3.2° undir meðallagi í Reykjavíkog 2,9°
á Akureyri.
Desember hefur verið sæmilegur fyrir
utan þau ofsaveður og áhlaup sem
komið hafa.
Víkjum þá nánar að landbúnaðinum.
Áburðarnotkun
Heildaráburðarkaup urðu nokkuð
meiri en síðastliðið ár, en svipuð og árin
tvö þar á undan. Nú seldi Áburðarverk-
smiðjan 72.170 lestir af áburði alls á móti
68.371 lest 1981. Þar af námu kaup
bænda á áburði 64.211 lestum (60.694)
mismunur 3.517 lestir.
Til garðræktar fóru 3.329 (3.117),
mismunur 212 lestir. Til landgrœðslu
fóru 2.148,lestir (2.282) eða 265 lestum
minna en 1981. Grænfóðurverksmiðjur
notuðu 2.120 lestir (1.985) eða 225
lestum meira og aðilar tæplega fjögur
hundruð lestir svipað og áður (362 lestir
á móti 383 lestum). Notkun einstakra
áburðarefna hefur verið wm hér seeir
síðustu árin:
hausti þroskaðist fræ á 30 hektörum.
Ekki er enn búið að hreinsa og því ekki
vitað um uppskeru en áætla má að hún
reynist um 9 lestir.
Þangmjölsframleiðsla. Frantleiddar
voru unt 3000 lestir af þangmjöli í
þörungaverksmiðjunni á Reykhólum á
móti 1550 lestum 1981 aflað var 12.300
lesta af blautu þangi og fengu bændur
greiddar um 2,5 milljónir króna fyrir
vinnu við þangöflun og í þangtökugjald.
Kartöfluuppskeran 1982 var áætluð
130.000 tunnur á móti 106.400 tunnum
1981. Uppskeran var víða góð og
annarsstaðar svo sem á Eyjafjarðarsvæð-
inu sæmíleg, en þar komu frost í
ágústlok í veg fyrir góða uppskeru.
Gulrófnauppskera var góð og er hún
áætluð um 592 lestir en árið áður brást
hún að verulegu leyti.
Grænmeti. Samkvæmt upplýsingum
frá Sölufélagi garðyrkjumanna varð
uppskera helstu grænmetistegunda held-
ur minni en árið áður. Tölurnar eru að
hluta áætlunartölur sem fyrr.
í heild nam þessi framleiðsla unt 1350
lestum á móti 1522 lestum árið áður.
nokkru ntinni en árið áður.
Nú er talið að slátrað hafi verið 21.275
nautgripum á móti 25.080. 1981. Innlagt
nautakjöt nam 2.221,9 lestum á móti
2.266,6 lestum 1981.
Áætlað er að slátrað hafi verið 7.633
hrossum á sl. ári en 8.200 árið áður og
að hrossakjöt hafi numið 837,6 lestum á
móti 911,2 lestum 1981.
Talið er að slátrað hafi verið 16.954
svínum og að kjöt af þcim hafi numið
947,9 lestum.
Innvegin mjólk
lnnvegin mjólk í mjólkursamlög
fyrstu 11 mánuði ársins nam 97.061.258
I á móti 95.666.229 lítrum á sama tíma
árið áður. Aukning várð því um
1.395.029 lítra eða 1,5%. Nýntjólkursala
(léttmjólk og súrmjólk meðtalin) varð
aðeins meiri en árið áður (42.130.449 I.
á móti 41.509.006) eða scm svarar 1,5%.
Rjómasala jókst nokkuð eða um
3,9%. Sala á undanrennu dróst saman
sem svarar til aukningar á sölu léttmjólk-
ur. En skyrsala jókst um 10,4%.
Framleiðslan hefur skipst þannig: 1982 1981 1980
Tómatar 458 520 500
Gúrkur 322 395 370
Hvítkál 319 344 300
Blómkál 100 125 120
_ Gulrætur 9ó 116 140
Paprika 55 22 20
Búfjáreign
og búfjárframleiðsla
í ársbyrjun 1982 var búfjáreign
landsmanna talin þessi 60.366 nautgrip-
ir, þar af 32.769 mjólkurkýr, 794.644
sauðkindur, 52.999 hross, 1494 svín,
270.695 alifuglar, 8.275 minkar, 1910
refir.
Smjörsalan dróst aðeins sarnan eða
um 0,7% en á móti kom mikil aukning
á sölu smjörva og jókst sala á smjörfitu
samanlagt um 19.9%.
Framleiðsla á ostum dróst nokkuð
saman en salan innanlands jókst enn og
nú um 10% og birgðir minnkuðu um
19% þó að nokkuð minna væri flutt út
en áður.
1982 1981 1980 1979 1978
Köfnunarefni 15.263 14.900 15.753 15.778 15.007
Fosfór(P,02) 8.557 8.127 8.489 8.517 8.126
Kali (U20) 6.578 6.184 6.268 6.395 5.970
Loðdýraræktin
Áburðarverksmiðjan framleiddi á ár-
inu nál. 39.200 lestir á móti 41.600
lestum árið 1981. Áburðarverð hækkaði
um nál. 60% á árinu.
Uppskera og jarðargróði
Samkvæmt áætlun gerðri eftir forða-
skýrslum sem borist hafa varð heyfengur
nokkuð svipaður og árið 1981, þurrhey
hefur væntanlega orðið um 5% meira en
vothey svipað.
Kornrækt jókst enn verulega miðað
við undanfarin ár. 30 bændur í Rangár-
vatla- og Vestur-Skaftafellssýslum skáru
korn af um 80 hekturum lands. Þroskun
og uppskera var þó í lakara lagi að
meðaltali fékkst um 1 lest af hektara.
Nokkrir bændur munu hafa brugðið á
það ráð að slá byggið í vothey en það er
síður en svo slæmur kostur.
Raö-þurrkaö fóður. Framleiddar voru
12.152 lestir af graskögglum í 5 verk-
smiðjum á móti 9.986 lestum árið 1981.
Fjallafóður framleiddi 120 lestir af
graskökum og í Eyjafirði voru kögglaðar
535 lestir af heykögglum einnig var
byrjað á slíkri framleiðslu í Húnavatns-
sýslum og þar framleiddar 100 lestir.
Framleiðslan skiptist þannig á verksmiðjur:
„Fóður og fræ“ Gunnarsholti
Stórólfsvallabúið
Graskögglaverks. Flatey
Fóðuriðjan Ólafsdal
Brautarholtsbúið, Kjalarnesi
Samkvæmt bráðabirgðayfirliti virðist
aðeins hafa orðið fjölgun á nautgripum.
Tala mjólkurkúa er svipuð en geldneyt-
um og kvígum hefur fjölgað um 15% og
kálfum um 5%.
Sauðfé fækkar ca. 6-7% og er senni-
lega um 750 þúsund fjár á fóðrum nú.
Það, sem hér fer á eftir um framleiðslu
búfjárafurða er samkvæmt upplýsingum
Framleiðsluráðs landbúnaðarins. Sumar
tölur eru áætlaðar.
Sauðfjárslátrun
Slátrað var í sláturhúsum 941.676
sauðkindum, 837.648 dilkum og 104.028
kindum fullorðnum. Er þetta 56.427
dilkum færra en árið áður en 9.382
fullorðnum kindum fleira en haustið
1981 en þá var einnig fækkun á
ásetningi. Meðalfall dilka reyndist 13,77
kg og er það 0,12 kg meiri þungi en
haustið áður, en þá var fallþungi með
lakara móti.
Kindakjötsframleiðslan varð nú
13.766,5 lestir og er það 457,6 lcstum
minna en árið áður (dilkakjöt varð
11.537,7 lestir, sem er 664.8 lestum
Nú fyrir áramótin cru starfandi 86
loðdýrabú á landinu öllu og hafa 57 ný
bú bæst við á árinu. Loðdýrabú eru nú
komin í flestar sýslur landsins að
undanteknum Borgarfirði, A-Barða-
strandasýslu, V-Húnavatnssýslu og V-
Skaftafellssýslu.
Af þessum 86 loðdýrabúum eru 80 sem
eingöngu eru með blárefi og 6 með bæði
minka og refi.
Bústofn þessara búa er um 4250
refalæður og 6500 minkalæður, eða um
50 rcfalæður og 1100 minkalæður að
mcðaltali á búi.
Skinnaframlciðsla ársins eru 10.500
refaskinn og 25.000 minkaskinn sem að
söluverðmæti cr rúmlcga 20 milljónir
króna. Árið 1982 hcfur því verið mjög
farsælt fyrir loðdýraræktina í landinu.
Fyrir dyrum stendur nú að skipta um
minkastofn á cinu minkabúi fyrir norðan
og losa búið við vírusvciki sem cr í
FYRRI HLUTI
stofninum. Ef þessi bústofnsskipti takast
vel veður trúlega skipt unt stofn á þeim
tveimur búum sem hafa sama sjúkdóm,
svo landið í heild verði laust við þessa
vírusveiki.
Hlunnindi. Síðastliðin þrjú ár hefur
Búnaðarfélag íslands beitt sér fyrir því
að mciri gaumur væri gefinn nýtingu
hverskonar hlunninda. Rcynt er að
stuðla að þessu með leiðbeiningum,
rannsóknum og markaðsöflun, t.d. fyrir
silung og rckavið.
Að frumkvæði Búnaðarfélags íslands
voru hafnar rannsóknirá lifnaðarháttum
æðarfugls cr Náttúrufræðistofnun
annast. Þá hóf Rannsóknastofnun land-
búnaðarins tilraunir með fóðurblöndur
við eldi æðarunga, en slíkum tilraunum
var einnig haldið áfram að hálfu Búnað-
arfélags íslands.
Hlunnindaráðunautur Búnaðarfélags
Islands hcfur tekið saman cftirfarandi
áætlun um helstu hlunnindaafurðir og
verðmæti þeirra.
Um 2000 kg af æðardún komu til sölu
að útflutningsvcrðmæti um 11 milljónir
króna.
Áætlað er að rekinn svari til 300.000
girðingastaura að verðmæti um 7 mill-
jónir króna. Er þá ótalið verðmæti sem
felst í úrgangsviði og rekamori sem nú
er byrjað að nota til húsahitunar, fyrir
hvatningu hlunnindaráðunauts.
Áætlað er að veiðst hafi um 41 þúsund
laxar og hefur laxveiði þá enn dregist
saman (45 þús. árið 1981). Þetta svarar
þó til 150-160 lesta af laxi að verðmæti
til sölu um 15 milljónir króna.
Silungsvciði er hinsvegar áætluð 250-
300 lestir að vcrðmæti 9 milljónir króna.
Selveiðar vegna selskinna hafa nær
lagst niður og hafa kópaskinn mjög lítið
komið til sölu á árinu.
1980 1981
1982
3.200
3.762
3.256
1.400
1.240
2.516
2.750
2.607
1.108
1.005
3.185 lestir
3.254 lestir
3.413 lestir
1.150 lestir
1.150 lestir
Samtals
Fjallafóður graskökur
Heykögglar
Frærækt Grasfrærækt var stunduð á
Tilraunastöðinni á Sámsstöðum sem fyrr
og eru fræakrar stöðvarinnar bæði þar
og á söndunum hjá Gunnarsholti. Á sl.
12.858 9.986 12.152 lestir
250 200 120 lestir
300
minna en 1981 og kjöt af fullorðnu
2.021,5 lestir, sem er 207,13 lestum
meira en 1981).
Nautgripaslátrun virðist hafa oröið