Tíminn - 10.11.1983, Qupperneq 7

FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1983
7
hbhh^hhhh umsjón: B.St. og K.L. erlent yfirlit " " ■_ 1 ^=ZzZZ==^---.££HÍk- =
Ameríski leikarinn Jan Leighton:
■ Leighton í hlutverki Kissing- ■ Jan Leighton - í eigin per-
ers, en sú niynd komst á forsíðu sónu.
bandarísks tímarits.
Maðurinn með
mörgu andlitin
■ í heimsmetabók Guinness er
ameríski leikarinn Jan Leighton
skráður sem sá maður, sem hafi
brugðið sér í flest persónugervi
af öllum leikurum í heiminum.
Andlit hans er svo breytilegt og
hann svo fjölhæfur í svipbrigð-
um, að Leighton getur ótrúlega
vel náð nákvæmri líkingu við
þann mann sem hann ætiar sér í
það og það sinnið.
Hann þótti t.d. svo líkur
Henry Kissinger, að þegar tíma-
rit nokkuð í New York þurfti
nauðsynlcga að fá góða mynd af
Kissinger með litlum fyrirvara,
og engin leið var að ná til hans
sjálfs á þeim tíma, var Jan Leig-
hton fenginn til þess að sitja fyrir
hjá Ijósmyndara blaðsins. Mynd-
in af Jan sem Kissinger tókst svo
vel, að hún var notuð sem for-
síðumynd tímaritsins, og þótti
ein besta mynd af Kissinger sem
þá var í gangi hjá blöðunum.
Það var ekki fyrr en löngu
seinna, að það vitnaðist, að leik-
ari hefði setið fyrir sem ráðherr-
ann.
Leighton er 57 ára gamall.
Hann fæst nú mest við að leika í
sjónvarpsauglýsingum. Hann
hefur t.d. leikið Shakespeare i
breskri kexauglýsingu, þar sem
skáldið dásamar enska kexið!
„Lífið er aldrei leiðinlegt hjá
mér“, sagði Jan. „Eg ég verð
leiður á sjálfum mér - þá bara
skipti ég um hlutverk og hugsa
mér að ég sé einhver annar!"
■ ÞAÐ HEFUR vakið mikið
umtal í fjölmiðlum, að Androp-
ov, forseti Sovétríkjanna, var
hvorki mættur á sérstakri afmæl-
ishátíð, sem haldin var fyrir
helgina í tilefni af byltingar-
afmælinu. né heldur á Rauða
torginu. þegar sérstök hersýning
fór fram á afmælisdaginn 7. þ.m.
Þetta er í fyrsta sinn. sem aðal-
leiðtogi Kommúnistaflokksins
hefur ekki mætt þar.
Skýring rússneskra fjölmiðla
á þessu er sú, að Andropov hafi
verið kvefaður. Erlendir fjöl-
miðlar benda. á, að Andropov
muni þá vera meira en lítið
kvefaður, þar sem hann hefur
ekki komið fram opinberlega
síðan seint í ágústmánuði og
aflýsti fyrir skömmu ráðgerðri
ferð til Búlgaríu.
Líklegast þykir, að Andropov
sé alvarlega veikur og eru því
hafnar getgátur um hver muni
líklegastur til að leysa hann af
hólmi, ef hann verður að láta af
störfum.
í þessu sambandi hefur það
vakið athygli, að á áðurnefndum
hátíðafundi flutti Grigorí Rom-
anov aðalræðuna. en eðlilegt
hefði verið að Andropov hefði
haldið hana, ef hann hefði verið
héill heilsu.
Grigorí hefur oft verið nefnd-
ur sem hugsanlegur arftaki
Andropovs. Þaö hefurveriðtalið
há honum í valdabaráttunni, að
■ Dimitri Ustinov varnarmálaráðherra og Andropov. Ustinov
getur ráðið miklu um hvcr eftirmaður Andropovs verður, ef til þess
kæmi að vclja hann í náinni framtíð.
Hótanir um beitingu kjarna-
vopna, gífurlegir fjármunir, sem
Bandaríkin verja til vígbúnaðar-
kapþhlaupsins, sem þau hyggjast
nú færa út í geiminn líka, áætlan-
ir um endurskipulagningu og út-
víkkun áhrifasvæðis Nató, til-
raunir til þess að berja saman
enn árásarsinnaðri bandalög,
undirróðursstarfscmi og ódul-
búnar hernaðaríhlutanir - þetta
er það sem einkennir stefnu
Reagan-stjórnarinnar í dag,
hernaðarstefnu, stefnu valdboðs,
kúgana og ógnana, stefnu rudda-
legra og heimskuíegra íhlutana
um málefni fullvaldajíkja.
í löndunum fyrir botni Mið-
jarðarhafs kyndir Bandaríkja-
stjórn ekki aðeins undir út-
þenslustcfnu ísraels, heldur
tekur hún í reynd sjálf þátt í
stríðinu gegn Arabaþjóðunum.
Við sjáurn hið sama í Mið-Amer-
íku, þar sem Bandaríkin beita
blygðunarlausum og blóðugum
aðfcrðum, reyna að steypa lög-
lcgri ríkisstjórn Nicaragua og
kæfa frelsisbaráttu föðurlands-
vina í El Salvador og setja á svið
svívirðilega vopnaða íhlutun
gegn Grenada, sem vakið hefur
'reiði um allan heim. Hvarvetna
tala bandarískir heimsvaldasinn-
ar liðugt um „mannréttindi",
styrkja rótgróin afturhaldsöfl og
böðla, sem liika ekki við að
fremja hvaða glæp sem er gagn-
vact þjóðum sinna eigin landa,
Verður Grigorí Romanov
eftirmaður Júrí Andropovs?
■ Peter Sellers var eitt gervið
hans Leightons, en sagt var að
hann hefði náð málrómi hans
líka.
■ I vindlaauglýsingu lék Jan
Castro á Kúbu.
- Hver voru brýnustu málin á
þinginu?
Ræða hans á afmælishátíðinni hefur vakið athygli
„Lífeyrismál, öryggismál og
fiskveiðimál voru þar efst á
baugi. í lífeyrissjóðsmálum
erum við að reyna að fá því
breytt að sjómenn greiði aðeins
af föstum launum í lífeyrissjóð.
Viljum greiða af öllum launum
okkar. Ef sjómenn greiða aðeins
af föstum launum þá hafa þeir
mjög lélegan lífeyri, en t.d.
skipstjórar á stóru togurunum
þeir hafa greitt af öllum sínum
launum og þeir hafa mjög viðun-
andi lífeyri. Nú er það þannig að
sjómenn geta hætt sextugir á
lífeyri, ef þeir hafa verið 25 ár til
sjós. Sjómenn eru í lífeyrissjóði
sjómanna eða í hinum ýmsu
lífeyrissjóðum út um land og
mér sýnist að hagsmunir þeirra
séu best tryggðir í lífeyrissjóði
sjómanna. I öryggismálunum er
margt sem betur má fara. Þau
mál eru þess eðlis að þau verða
aldrei leyst endanlega. Þú spyrð
um ályktun okkar um að öll skip
verði stöðugleikaprófuð? Ég á
von á því að mark verði tekið á
þeirri ályktun. Skipum er breytt,
það er byggt ofaná þau og það er
verið að taka um borð meira af
veiðafærum og því þarf alltaf að
vera að endurmeta sjóhæfnina.
Við ætlum að funda með Skipa-
skoðunareftirlitinu um þessi
mál. Útgerðarmenn. Nei, þeir
sem slíkir hafa aldrei staðið á
móti öryggismálum sjómanna.
Alltaf verið opnir fyrir öllu sem
að þeim lýtur. En því fylgir
vissulega viss hætta ef útgerð
stendur illa. Þá á hún ekki pen-
inga fyrir öryggistækjum frekar
en öðru. En það er brýnt að setja
allt er lýtur að öryggismálum í
reglugerð til þess að tryggja að
því sé framfylgt".
- En eru þá ekki bara gefnar
undanþágur?
„Að vísu, en þær eiga aðeins
að gilda í ákveðinn tíma, þó fyrir
komi að þær séu framlengdar.
Annars vil ég nefna það að við
samþykktum yfir 20 tillögur um
öryggismál".
Auk framangreinds var á þing-
inu fjallað um fiskveiðimál,
menntunar- og réttindamál
sjómanna og fleira, mun Tíminn
á næstu dögum gera grein fyrir
því sem forseti Farmanna- og
fiskimannasambands íslands
hafði að segja um þau mál.
BK
hann hefursem leiðtogi flokksins
í Leningrad ekki getað fylgzt
nægilega með í Moskvu. Eitt af
fyrstu verkum Andropovs sem
flokksleiðtoga, var að flytja
Romanov til Moskvu og skipa
hann einn af framkvæmda-
stjórum flokksins. Þetta þótti
sýna traust Andropovs á Roman-
ov.
Romanov er sextugur að aldri,
ættaður frá Novgorod. Hann tók
þátt í vörn Leningrad í heims-
'styrjöldinni og gat sér svo gott
orð, að hann hófst fljótt til æðstu
valda þar. Hann hefur átt sæti í
Politburo eða æðstu stjórn
flokksins síðan 1973.
AF framangreindum ástæðum
hefur ræðu Romanovs á áður-
nefndum fundi verið veitt sér-
stök athygli, ef vera kynni að
hann ætti eftir að verða æðsti
valdamaður Sovétríkjanna. Út-
dráttur úr henni hefur borizt
Tímanum í íslenzkri þýðingu frá
APN.
I ræðunni ræddi Romanoveins
og-vænta mátti um eldflaugamál-
ið. Hann sagði m.a.:
„Ef Bandaríkin hefja uppsetn-
ingu nýrra eldflauga í Vestur-
Evrópu, þá munu Sovétríkin
ekki sitja og halda að sér
höndum," sagði Romanov.
„Gagnaðgerðir eru nauðsyn og
þær munu óhjákvæmilega fylgja
í kjölfariö.. Við höfum þegar
stigið eitt skref í þessa átt í
samningi við bræðraríkin.
Undirbúningur er hafinn að upp-
setningu varnareldflaugakerfis í
Austur-Þýzkalandi og Tékkó-
sióvakíu. Fleiri skref munu
fylgja á eftir. Við stígum þau til
þess að tryggja okkar eigið ör-
yggi svo og öryggi bandamanna
okkar og vina."
„Það þarf einnig að vera
ljóst," bætti Grigorí Romanov
við, „að tilkoma nýrra banda-
rískra eldflauga í Vestur-Evrópu
mun gera það ókleift að halda
áfram sovézk-bandarísku við-
ræðunum, sem nú standa yfir í
■ Grigorí Romanov
Genf. Hinsvegargetaþærhaldið
áfram, ef Bandaríkin hefja ekki
uppsetningu eldflauga sinna."
Það kom fram í ræðunni, að
Romanov virtist hafa litla trú á
samkomulagi við Bandaríkin
meðan Reagan fer með völd.
Romanov sagði:
„Uppsetning nýrra banda-
rískra eldflauga í Evrópu er,
þótt þýðingarmikil sé, aðeins
iiður í andkommúnískri og and-
lýðræðislegri hernaðaráætlun
þeirra, sem nú eru við stjórn í
Hvíta húsinu og langar að
stjórna gervöllum heiminum.
Bandaríkin bæla niður sérhver
mcrki um „ágrcining" meðal
bandamanna sinna og samhcrja
og vilja knýja þá til þess að taka
skilyrðislaust og blint þátt í
þessum glæpum."
ÞRÁTT fyrir ótryggt ástand,
hvatti Romanov til gætni, þótt
fylgt yrði ákveðinni stefnu. Hann
sagði í lokakafla ræðunnar:
„Það er brýnasta verkefni okk-
ar tíma að varðveita friðinn og
að stöðva vígbúnaðarkapp-
hlaupið. Það cr erfitt en gerlegt
að framkvæma það. Máttur
friðarins er í dag einstaklega
mikill. Það sést af öflugum að-
gcrðum milljóna manna, sem
hafa ólíkar stjórnmálaskoðanir
og sannfæringu, en sameinast í
viðleitni sinni til þess að bæta
ástand alþjóðamála. Áætlanir
Bandaríkjanna og Nató varð-
andi eldflaugar í Evrópu hafa
vakið víðtækari og ákafari mót-
mæli almennings en dæmi eru til
um áður. Fjöldahreyfingar,
friðargöngur og fundir undanfar-
inna mánaða hafa sýnt, að hreyf-
ingin gegn stríði er orðinn þung-
vægari þáttur en nokkru sinni
fyrr í heimsstjórnmálunum og
farvegur beinnar lýðræðislegrar
þátttöku alls almennings í lausn
helztu alþjóðlegra vandamála.
Þróun atburða á vcttvangi
heimsmálanna krefst þess, að
við sýnum ýtrustu árvekni, still-
ingu og ákveðni og hyggjum
stöðugt að því að efla varnir
landsins. Þetta cr einmitt það
sem Kommúnistaflokkurinn og
sovézka ríkisstjórnin gera. Hcr
okkar er búinn öllu því, sem er
nauðsynlegt til þcss að gera
hvern sem er því afhuga að
reyna styrk sinn við okkur.
Sovétríkin gera allt til þess að
þróa og dýpka samvinnuna við
bræðraríkin á sviði landvarna.
Engar tilraunir til yfirgangs
gagnvart landi okkar, vinum eða
bandamönnum munu koma að
okkur óvörum."
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar itfl