Tíminn - 13.12.1983, Qupperneq 7

ÞRIÐJIIDAGUR 13. DESEMBER 1983
97 ára öldungur
prjónar jólagjafirnar
sínar:
Sjötíu treflar
skulu það vera
■ Hann William Dunstan situr
ekki auðum höndum, þó að
hann sé orðinn 79 ára. Þessa
dagana er hann önnum kafinn
við að prjóna trefla. Treflana
ætlar hann að gefa fjölskyldu
sinni í jólagjöf, og þar sem hún
er í vænna lagi, dugir honum
ekki minna en 70 stykki.
WiUiam á heima í Kanada, en
er fæddur á St. Helene h'tUIi eyju
á Ermarsundi. Hann var ekki
nema 15 og hálfs árs gamaU,
þegar hann gekk í breska herinn
og barðist i Búastríðinu (1899-
1902), auk þess sem hann gegndi
herþjónustu í Indlandi. Og það
var einmitt á meðan á Indlands-
dvölinni stóð, að hann lærði að
prjóna, og reyndar að sauma
krosssaum líka. Lærímeistararn-
ir voru félagar hans í hernum.
Til Kanada flutti WiUiam
1912. Þar giftist hann og eignað-
ist 15 böm með konu sinni, þar
af era 11 á lífi. Hjónabandið
entist á meðan bæði lifðu, í 72
ár, en síðan kona hans dó, fyrír
tveim árum, býr WiUiam einsam-
all. Hann er þó aldrei einn,
fjölskylda hans sér til þess. Það
kemur sér því vel núna fyrir
WiIIiam að eiga stóra fjölskyldu.
William Dunstan er ánægður
með lífið og tilveruna og segist
mest hlakka tU að halda upp á
100 ára afmæUð sitt!
■ WiUiam Dunstan sækist prjónaskapurinn vel, enda þrælvanur.
Vonandi hefur hann lokið ætlunarverki sínu fyrir jólin, að prjóna 70
trefla, en þeir voru orðnir 57, þegar við síðast vissum, sem lágu
tilbúnir til gjafa.
hlaðið ofan á sig. Þetta reyndist
síðan vera mun meira verk en ég
hafði gert mér grein fyrir í
upphafi en þegar maður var
kominn af stað á annað borð
magnaðist þrjóskan sífellt.
Eg hef aðallega leitað mér
heimilda í prestþjónustubókum
og skiptabókum Árnessýslu.
Einnig hef ég stuðst við manntöl
og jörðunum er raðað í bókinni
eins og í manntalinu 1801. Síðan
hef ég aflað mér víða fanga,
meðal annars komist í ættartölu-
pésa sem eru til ótrúlega víða
ofan í skúffu og eins hef ég notað
minningagreinar í dagblöðunum
svo nokkuð sé nefnt.
Svona rit er ákaflega við-
kvæmt fyrir villum og í rauninni
eru þau ekki fuliunninn fyrr en
þau hafa komið út endurskoðuð
svona tvisvar- þrisvar sinnum.
Það eru ýmsar ástæður fyrir
hugsanlegum villum, t.d. ber
heimildum oft ekki saman en ég
skora á þá sem verða varir við
missagnir og villur í þessu fyrsta
hefti að láta vita strax svo hægt
sé að leiðrétta það í næstu út-
gáfu.
í viðbót við heimildasöfnunina
hef ég reynt að grafa upp myndir
af sem flestum ábúendum og
bæjum. Það er alveg ótrúlega
mikið til af gömlum myndum,
vandinn er að finna þær. Það er
því ekki síðri vinna fólgin í að
afla þessara mynda en leita að
skriflegum heimildum."
- Er áhugi á ættfræði að aukast
hérlendis?
„Mér finnst það. Það eru bísna
margir að gramsa í ættfræðinni
og það hefur fjölgað til muna í
Ættfræðifélaginu undanfarin ár.
Annars er þetta rit ekki ættfræði-
rit í þeim skilningi því það er
ekki hægt að rekja ættir ábúend-
anna, það hefði verið allt of
yfirgripsmikið. “
- Nú gefur þú þetta verk út
sjálfur. Er það ekki kostnaðar-
samt?
„Það er óneitanlega dýrt fyrir-
tæki að standa í svona útgáfu og
maður er fljótandi í víxlasúpunni
þessa stundina. Annars hafa
undirtektir verið mjög jákvæðar
og ég er bjartsýnn um að ná fyrir
kostnaði þegar yfir lýkur. Seinna
heftið er síðan til í handriti og ég
vona að undirbúningur þess geti
hafist strax eftir áramótin."
-GSH
■ TVEIR ráðherrafundir á
vegum Nató voru haldnir í
Brussel í síðustu viku. Fyrst
héldu varnarmálaráðherrar að-
ildarríkjanna fund, en síðan
utanríkisráðherrarnir. Það er
venja, að slíkir fundir séu haldnir
í byrjun desember ár hvert.
Oftast beinist meiri athygli að
fundi varnarmálaráðherranna.
Það stafar ekki aðeins af því, að
hann er haldinn á undan, heldur
engu síður hinu, að þar er
mörkuð afstaða aðildarríkjanna
til varnarmálanna og.utanríkis-
ráðherrafundurinn gerir yfirleitt
ekki annað en staðfesta niður-
stöður fundar varnarmálaráð-
herranna í þessum efnum.
Að þessu sinni beindist athygl-
in miklu meira að fundi varnar-
málaráðherranna og raunar mun
meira en oftast áður.
Ástæðan fyrir þessu var sú, að
augljóst var að þar yrði tekin
afstaða til þeirrar stöðu, sem
hefur skapazt við það, að hafin
er uppsetning bandarískra með-
aldrægra kjarnaeldflauga í Evr-
ópu og að Rússar hafa í mót-
mælaskyni hætt viðræðum við
Bandaríkin um takmörkun með-
aldrægra eldflauga í Evrópu.
Eins og kunnugt er, hefur
uppsetning eldflauganna sætt
mikilli mótspyrnu í Vestur-Evr-
ópu. Mesta mótspyrnu hafa
flokkar sósíaldemókrata veitt,
en þeir hafa litið svo á, að
■ Caspar W. Weinberger á fundi varnarmálaráðherra Nató
Bríissel.
um meðaldrægu eldflaugarnar
hefjist að nýju, enda væru þær
tilgangslausar, ef afstaða Nató
verður sú sama og var hjá
Bandaríkjunum meðan viðræð-
urnar fóru fram, en fundur varn-
armálaráðherranna lýsti fylgi
sínu við hana.
Að einu leyti tók Weinberger
varnarmálaráðherra tillit til af-
stöðu ríkisstjórnanna í Vestur-
Evrópu. Á fundum varnarmála-
ráðherranna síðustu árin hefur
verið lögð áherzla á, að aðildar-
ríkin ykju framlög sín til varnar-
mála um 3% árlega, umfram þær
hækkanir, sem verða vegna verð-
bólgu.
Ríkin í Evrópu hafa langflest
ekki framfylgt þessum óskum og
samkomulag varð um það nú að
minnast ekki á þetta.
Þá bar talsvert á þeirri gagn-
rýni evrpósku ráðherranna, að
það færi mjög í vöxt, að allur
vopnabúnaður Nató væri
keyptur í Bandaríkjunum og
væri þetta mjög óhagstætt Evr-
ópu fráefnahagslegusjónarmiði.'
Hér þyrfti að komast á verka-
skipting og meira af vopnabún-
aði að verða framleitt í Evrópu.
Weinberger mun að einhverju
leyti hafa tekið undir þetta sjón-
armið. Til staðfestingar á því
kom Shultz utanríkisráðherra
Bandaríkjanna við í Bonn áður
en hann fór á utanrikisráðherra-
Weinberger réd ferðinni
á Natófundunum í Brussel
Carrington líklegur til að reynast betur en Luns
■ Genscher utanríkisráðherraVestur-Þýzkalands og Shultz utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna við undirrítun samningsins í Bonn
um gagnkvæm vopnakaup.
samningaleiðin hafi ekki verið
reynd til þrautar og því ætti að
fresta uppsetningu bandarísku
eldflauganna um skeið og halda
áfram viðræðum á meðan.
Margir væntu þess, að á fundi
varnarmálaráðherranna yrði
komið til móts við þetta sjónar-
mið og þannig reynt að draga úr
mesta ágreiningi, sem risið
hefur hjá stuðningsflokkum að-
ildarinnar að Nató. Á þennan
hátt væri það líka látið koma
skýrt í ljós, að ekki stæði á
Natóríkjunum að hefja viðræður
að nýju.
Einkum var rætt um tvo mögu-
leika í þessum efnum. Annar var
sá að láta nægja að sinni að
nokkrar eldflaugar höfðu verið
fluttar til Evrópu, en þær yrðu
ekki settar upp meðan viðræður
færu fram.
Hinn var sá, að viðræðurnar
um takmörkun meðaldrægra
eldflauga væru látnar falla undir
viðræðurnar um langdrægar eld-
flaugar, en þessar viðræður risa-
veldanna hafa farið fram aðskild-
ar.
ÁÐU R en fundur varnarmála-
ráðherranna hófst höfðu ýmsar
ríkisstjórnir í Vestur-Evrópu lát-
ið í ljós, að þessar hugmyndir
bæri að taka til íhugunar á fundi
varnarmálaráðherranna.
Þetta mun líka hafa verið gert,
en þar kom fljótt í Ijós og hafði
raunar komið í ljósfyrirfundinn,
að Bandaríkjastjórn hafnaði
báðum þessum leiðum. Hún vildi
hafa stöðuna óbreytta. Haldið
yrði áfram uppsetningu eldflaug-
anna samkvæmt áætlun, en jafn-
framt boðizt til að hefja hvenær
sem væri áframhaldandi við-
ræður um takmörkun meðal-
drægu eldflauganna.
Jafnframt vildi Bandaríkja-
stjórn fá yfirlýsingu um, að hún
hefði gert sitt ýtrasta í viðræðun-
um til að ná samkomulagi.
Niðurstaðan á fundinum varð
sú, að fallizt var á öll þessi
sjónarmið Bandaríkjastjórnar.
Weinberger varnarmálaráðherra
hefði því með fullum rétti getað
sagt eftir fundinn, að hann hefði
komið , séð og sigrað. Farið var
að öllu leyti eftir ráðum hans.
Ljóst er af þessu, að ágreining-
urinn, sem risið hefur milli
stuðningsflokka aðildarinnar að
Nató um afstöðuna til eldflauga-
málsins, mun haldast áfram og
sennilega aukast.
Það er einnig Ijóst af þessu, að
litlar líkur eru á, að viðræðurnar
fundinn í Brússel og undirritaði
samning um gagnkvæm kaup á
vopnum.
Niðurstöður fundar varnar-
málaráðherranna virðast helzt
þær, að þar hafi ríkt meira andi
kalda stríðsins en spennuslökun-
ar og frekar séu nú horfur á að
sepnnan milli risaveldanna auk-
ist en að það dragi úr henni.
EFTIR þessa niðurstöðu á
fundi varnarmálaráðherranna,
var ekki búizt við verulegum
tíðindum á fundi utanríkisráð-
herranna, enda myndi hann að
miklu leyti bergmála fund varn-
armálaráðherranna að venju.
Sú varð líka að mestu leyti
raunin.
Þá gerðu ýmsir sér nokkrar
vonir um það, að á fundi utanrík-
isráðherranna yðru ræddar ieiðir
til spennuslökunar á öðrum
sviðum, eins og t.d. í viðskipta-
málum, og höfðu menn helzt í
huga að Bandaríkin felldu niður
refsiaðgerðir gegn Póllandi,
enda þjóna þær ekki orðið
öðrum tilgangi en þeim, að
pólska stjórnin getur kennt
Bandaríkjunum um hve illa
gengur í efnahagsmálum og því
sé erfiðara að veita verkalýðsfé-
lögunum tilslökun. Eðlileg er
því sú afstaða Walesa að skora á
Bandaríkin að fella refsiaðgerð-
irnar niður.
Það kom fram á blaðamanna-
fundi, sem Bandaríkjamenn
héldu, að refsiaðgerðunum yrði
ekki aflétt að sinni.
Eitt gerðist þó á utanríkisráð-
herrafundinum, sem getur glætt
vonir um að meira verði gert til
spennuslökunar af hálfu Nató
en að undanförnu. Ákveðið var
að Joseph Luns léti af störfum
sem framkvæmdastjóri Nató á
miðju næsta ári, en við starfinu
tæki Carrington lávarður, sem
var utanríkisráðherra Breta
1979-1982. Þau mannaskipti eru
vafalítið til bóta. Luns er lítill
diplómat og mikill haukur, en
Carrington hefur reynzt laginn
samningamaður og nýtur miklu
meira álits en Luns.
Þórarinn £7
Þórarinsson, k J
ritstjóri, skrifar iNrifl