Tíminn - 13.12.1983, Blaðsíða 8

8
5-1
SiiiJii*
ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1983
V
OG IIM LEIÐ OPNAÐIST ÞAKIÐ
þjáninga og hef verið vinnufær að mestu
síðan.“
„Ég hef ekki orðið fyrir víðtækri
reynslu á dulrænu sviði. Ég skal þó segja
með örfáum orðum frá einu dæmi sem
mér þykir mikilsvert. Ég var farinn að fá
verk fyrir brjóstið ef ég hreyfði mig
dálítið og var hann að magnast. Ég var
orðinn dálítið hræddur við þetta og var
farinn að ráðgera að leita læknis. Þá
gerist kraftaverkið eina nótt í svefni.
Mér finnst ég vera kominn inn á mjög
stóran spítala. Þar sé ég lækna og
hjúkrunarfólk í hvítum sloppum ganga
um og eiga við fólk. Mér virðist einhver
dýrðarljómi yfir öllu þama. Ég verð
smeykur og feiminn og ætla að reyna að
komast út, en sé engar útgöngudyr, en
það skipti engum togum. Ég er tekinn
upp á borð, klipinn og kreistur, farið
höndum um mig allan, mér líður óskap-
lega illa, enda þekkti ég engan þama.
Pað skipti engum togum, ég vakna svo
upp úr þessu, feginn að losna úr pynting-
unum. Ég var bullsveittur eins og dreg-
inn upp úr vatni, en létt fyrir brjósti, og
Fjórir menn af hverjum tíu hafa
einhvern tíma leitað til þess fólks sem
segist reyna að hjálpa sjúkum með
bænum sínum og hugarkrafti eða með
sambandi við vemr annars heims. Níu af
hverjum tíu svarenda töldu slíka aðstoð
hafa orðið til nokkurs gagns, um þriðj-
ungur manna mjög til gagns.
Aftan á spurningalistanum sem við
sendum út var auð síða þar sem fólk var
beðið að skýra frá dulrænni reynslu sem
það kynni að hafa orðið fyrir, en ekki
hafði verið spurt um í spurningunum.
Nokkrir fundu hvöt hjá sér til að lýsa
lækningum sínum á þessari síðu. Þar
sem nokkur vandi var að velja tvær eða
■ Hver er reynsla íslendinga af huglækn-
ingum? Þeirri spurningu var reynt að svara í
könnun á dulrænni reynslu íslendinga, trúar-
viðhorfum og þjóðtrú, sem Erlendur Haralds-
son stjórnaði og gerði grein fyrir í sérstakri
bók, sem kom út árlð 1978 hjá Bókaforlaginu
Saga. Hér verður vitnað til nokkurra atriða úr
þeirri skýrslu að því er snertir reynslu landans
af hugtækningum.
þrjár úr sem dæmi var ákveðið að birta
allar þær frásagnir sem heillegar vom.
Þá er ekkert undan dregið og lesendur
fá rétta myrfd af þessum lækningafrá-
sögnum.
„Ég veiktist i baki allhastarlega, þann-
ig að annar fóturinn var farinn að
lamast. Ég leitaði læknis hér í bæ, en
árangur var h'tiil sem enginn. Ég svaf
ekki fyrir kvölum í ca. 10 daga, nema
fáar mínútur í senn. Kona mín dreif mig
til konu. Eftir bæn hennar og samband
við framandi veru sem mun vera læknir
fór mér að batna. Fyrstu nóttina eftir
viðtalið svaf ég í 5 klukkustundir án
Niðurstöður
viðtalskönnunar
Hvers konar sjúklingar voru það sem
fengu bata? Höfðu þeir verið lengi
veikir? Voru þeir í venjulegri læknis-
meðferð? Hvaða aðferðir voru um hönd
hafðar við hina andlegu lækningu? Var
árangur mismunandi eftir huglækn-
ingum og aðferðum sem þeir notuðu?
Voru þetta aðallega andalækningar eða
bænalækningar eða eitthvað enn annað?
Hve varanlegur var batinn? Var þeim
lækni sem stundaði sjúklinginn sagt frá
því að leitað var til huglæknis? Hafði
læknirinn sagt nokkuð um batann? Hver
var trú viðkomandi á huglækningu áður
en hann leitaði til huglæknis? Var nokk-
urt samband milli eftirvæntingar um
bata og þess bata sem viðkomandi taldi
sig hljóta? Var batinn háður því hvort
menn fóru af eigin hvötum, fyrir tilmæli
. annarra eða hvort annar maður talaði
við huglækni?
Ákveðið var að leita svara við spurn-
ingum þessum og mörgum fleiri. í því
skyni var framkvæmd viðtalskönnun við
fólk sem þátt tók í frumkönnuninni og
leitað hafði til bæna-eða huglækna.
Vegna kostnaðar urðum við að tak-
marka þessa könnun við íbúa Reykja-
víkur þótt úrtakið yrði þar með svo lítið
að marktækar niðurstöður yrðu senni-
lega fáar. Sá sem þetta ritar samdi lista
yfir þau atriði sem óskað var upplýsinga
um. Þá var haft nokkurt samráð við
landlækni við endanlega gerð spurninga-
lista sem viðtölin voru byggð á. Örn
Ólafsson sálfræðinemi vann við að taka
viðtölin og tók þau flest veturinn 1976-
77. Mörg þeirra voru hljóðrituð.
Viðtöl voru átt við 100 manns sem er
75% þeirra 134 svarenda búsettra í
Reykjavík sem höfðu sagst hafa leitað til
bæna- eða huglækna. Ekki náðist í 17. 7
neituðu samvinnu, 3 voru dánir, og 7
höfðu misskilið spurninguna þannig að
annar en sá sem spurður var hafði leitað
huglæknis fyrir einhvem honum náinn.
Fyrst nokkrar almennar niðurstöður.
Rúmur h^lmingur (55%) freginna hafði
einungis leitað huglæknis fyrir sjálfan
sig, þriðjungur fyrir aðra og 12% fyrir
bæði sjálfa sig og aðra. Helmingur þessa
fólks hafði aðeins leitað til eins huglækn-
is, en aðeins 7 (sama og 7%) til fleiri en
þriggja. Helmingur tilfellanna var eldri
en 10 ára og 28 yngri en 5 ára. Um
heilsufar þessara hundrað sjúklinga sem
könnunin náði yfir má segja að um
fimmtungur lá á sjúkrahúsi, 35 voru
óvinnufærir heima, en 45 sóttu vinnu
sína. í flestum tilvikum, eða 62, hafði
sjúklingur þjáðst af sjúkdómi sínum í ár
eða lengur. í aðeins 17 tilvikum höfðu
veikindin aðeins staðið í nokkra daga
eða vikur. Mikill meirihluti þessa fólks,
eða 80%, var í læknismeðferð, en aðeins
í 11 tilfellum var meðferð hjá lækni hætt
eftir að leitað hafði verið tií huglæknis.
Meðal huglæknanna bar mest á
þremur, þeim Ragnhildi Gottskálksdótt-
ur, Einari Jónssynifrá Einarsstöðum, og
Sesselíusi Sæmundssyni. Alls var getið
um 18 manns sem höfðu sinnt þessum
sjúklingum. Tíðast var meðferðin fólgin
í hjálp sem fengin var „að handan" fyrir
miðilssamband (ekki nauðsynlega trans-
miðils“). Næsttíðast, en um helmingi
sjaldnar, var meðferðin fólgin í bæn, en
oft fór bæn og miðilssamband saman.
Handayfirlagning eða einhvers konar
líkamleg meðferð var fátíð, aðeins 7 slík
tilfelli. 115 tilvikum var ekki vitað hvaða
aðferð hafði verið notuð, langtíðast
vegna þess að huglæknir var aðeins
beðinn fyrir sjúklinginn og hitti hann
aldrei.
Hver var svo árangurinn af að leita
hinnar andlegu lækningar? 40 töldu sig
hafa hlotið fullan bata af huglækning-
unni, 14 verulegan, 18 nokkum, en 28
engan bata. Af þeim 72 sem hlutu
einhvern bata kváðu 60 batann hafa
haldist til þess dags þegar viðtal fór
fram, aðeins í 7 tilvikum var um skamm-
vinnan bata að ræða. Af þessum 10
manna hóp töldu 77 það hafa verið
gagnlegt að leita huglækningar, og er
tala heldur lægri en fram kom í fmm-
könnuninni, en þar höfðu 91% talið
gagnlegt að leita huglæknis. Fyrirfram
höfðu 15 gert sér mjög jákvæðar vonir
um árangur af huglækningu, 41 gert sér
jákvæðar vonir, en 44 ekki gert sér
neinar vonir um árangur af huglækningu
áður en til hennar kom.
Nú skulum við athuga hvort bati
sjúklings kann að vera kominn undir því
til hvaða huglæknis hann leitaði, hvaða
meðferð notuð var, hvaða vonir hann
gerði sér fyrirfram um bata og eins hvort
batinn virtist háður því hve lengi veikindi
mannsins höfðu staðið og af hvaða
sjúkdómi hann þjáðist.
Enginn marktækur munur er á meint-
um bata og meðferð sem huglæknír
hefur notað. Hins vegar hefur það skipt
máli hvaða huglæknir hefur sinnt sjúkl-
ingnum. Samanburður milli einstakra
huglækna er þó næsta marklítill þar sem
svo fá tilfelli eru á hvem þeirra og kunna
að vera næsta ólík hjá hinum ýmsu
huglæknum.
Ekki virtust þeir sem meiri trú höfðu
á huglækningunni fremur fá bata en þeir
sem engar vonir byggðu á henni. Það er
reyndar lítilsháttar tilhneiging í þá átt,
en hún verður ekki marktæk, eins og það
er nefnt á tölfræðimáli, sem þýðir að
sennilega hefur sú niðurstaða fengist
fyrir tilviljun.
Viðhorf til dulrænna fyrirbæra virtist
engu valda um það hvort menn hlutu
bata af huglækningu eða ekki. Þess
konar bati kom jafnt hvort sem menn
trúðu lítið eða mikið á tilvem dulrænna
fyrirbæra og samband við látna. Hins
vegar var veruiegt samband milli trúar
manna og þess bata sem þeir töldu sig
hljóta. Þeir sem höfðu orðið fyrir trúar-
legri reynslu, lásu í Biblíunni og voru
nokkuð eða mjög trúaðir, höfðu í ríkara
mæli en aðrir menn hlotið bata af
völdum huglækninga. Þótt hinir trúuðu
yrðu fremur fyrir huglækningu en aðrir
var það þó alls ekki þannig að hinir
trúlitlu yrðu ekki fyrir henni. Af þeim 18
mönnum sem trúminnstir voru taldi
samt helmingur sig hafa orðið fyrir
nokkrum bata.
Trúarreynsla og trúariðkun hafði sem
sé meiri áhrif á það, hvort mönnum
fannst þeim batna vegna huglækninga,
en það hvaða vonir menn gerðu sér
FJOLMARGIR TEUA SIG HAFA FE