Tíminn - 19.09.1986, Blaðsíða 12

12 Tíminn
VIÐSKIPTALÍFIÐ llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllM
Föstudagur 19. september 1986
Vegur japanskra
banka
Bankar í Japan njóta viðgangs
iðnaðar landsins. Á annan bóginn
hefur hann um árabil fært Japan
vaxandi hagstæðan jöfnuð á verslun
við útlönd, í fyrra $ 61,6 milljarða,
sem um banka landsins hlýtur að
fara. Á hinn bóginn hefur myndun
sparifjár aukist með vaxandi tekjum
landsmanna, en á síðustu árum hafa
þeir lagt fyrir um 17% launa sinna.
Þrír japanskir bankar eru nú hinir
stærstu í heimi og aðrar japanskar
peningastofnanir sækja í kjölfar
þeirra. Helstu verðbréfasölur Nom-
ura, Daiwa, Nikko og Yamaichi,
standa jafnfætis hinum fremstu í
Bandaríkjunum, Salomon Brothers
og Merrill Lynch. Hvorir tveggja,
bankar og verðbréfasölur, hafa sett
upp mörg útibú í öörum löndum.
Umtal vöktu á sínum tíma kaup
Sumotomo-banka og Mitsubishi-
banka á peningastofnunum í Kalif-
orníu, en þar hafa þeir sett upp nct
útibúa og dótturbanka. Japanskar
verðbréfasölur í Bandarfkjunum sjá
jafnvel um útboð lána, sölu nýrra
verðbréfa, einstakra þeirra.
í Japan sem á Brctlandi og í •
Bandaríkjunum er nú verið að
rýmka lög og rcglúr um starfscmi
banka og annarra pcningastofnana.
Hafa útlendir bankar og veröbréfa-
sölur, einkum bandarísk, þcgar tek-
ið til starfa þarlendis. Jafnframt afla
þar stór fyrirtæki í ríkara mæli en
áður fjár á peningamörkuöum með
útgáfu skuldabréfa, jafnvcl rekstr-
arfjár, í stað þcss að sækja þaö í
banka. Er það enn ein ástæða þess
að japanskir bankar bjóða fé á
lánamörkuðum víða um heim. Á
þeim eru líka vextir hærri. Þannig
eru forvextir í Japan 3,5%, en 6,5%
í Bandaríkjunum.
Japanskt „Ágæti“ í
Bandaríkjunum?
Ise America, dóttur-fyrirtæki
Hikonobu Ise „eggjakóngs“ í
Bandaríkjunum, sendir nú á markað
þarlendis 10% eggja, sem seld eru,
(en sala þeirra hcfur minnkað frá
1981, að fólk fór að huga að „chlor-
estol“ -innihaldi í fæðu). Varð fyrir-
tækið fyrst til að taka upp þá nýjung
að sctja egg á markað í gagnsæjum
öskjum úr scllófani. Egg selur það
ýmist undir eigin nafni eða stór-
markaða, sem við það skipta.
í aðalstöðvum Ise America í
Lakewood starfa 45 menn, 5 þeirra
japanskir, en alls vinna hjá því 1.000
menn. Helstu bú þess og fóður-
blöndur eru í Virginíu, Pennsylvan-
íu, Suður-Karólínu, Indíana, Mary-
land og Ohio. Á næstunni liyggst
það setja upp bú í Kaliforníu.
Fáfnir
Stærstu bankar í heimi
Eignir í
$-milljörðum
Dai-lchi Kangyo-banki, Tokyo 165,64
Fuji-banki, Tokyo 145,73
Sumitomo-banki, Tokyo 140,51
Citibank NA, Ncw York 136,62
Mitsubishi-banki, Tokyo 135,15
Sanwa-banki, Osaka 129,52
Banque Nationale de Paris 124,08
Crcdit Agricolc Mutucl, París 118,21
Credit Lyonnais, París 112,36
Bank of American San Francisco 106,16
Heimild: Newsweek 12. maí 1986.
Jón Sigurðsson skólastjóri setur Framhaldsdeild Samvinnuskólans nú á mánudaginn. (Tíniamynd-Pjetur)
Hvert sæti skipað
í Framhaldsdeild Samvinnuskólans
Framhaldsdeild Samvinnuskólans
var sett nú á mánudaginn 15. sept-
ember. Jón Sigurðsson skólastjóri
flutti viö það tækifæri skólasetning-
arræðu, en Svavar Lárusson yfir-
kennari ræddi í ávarpi sínu skóla-
starfið framundan.
Nú í vetur verða 50 nemendur í
deildinni. þar af 31 í þriðja bekk og
19 í fjórða bekk. Er það mesti fjöldi
sem þar hefur verið, og meðal annars
þurfti nú að vísa nemendum frá, sem
aldrei hcfurgerst áður í sögu deildar-
innar.
Veturinn í vetur verður 14. starfs-
ár Framhaldsdeildarinnar og 69.
starfsár Samvinnuskólans. Jón Sig-
urðsson skólastjóri sagði að þetta
aðsóknarmet yrði ckki slegið aftur
nema fyrst yrðu gerðar verulegar
umbætur á húsnæði deildarinnar við
Suðurlandsbraut í Reykjavík.
Eins og kunnugt er hefur sú breyt-
ing verið gerð á Samvinnuskólanum
í Bifröst að þar verða í framtíðinni
starfræktir þriðji og fjórði bekkur á
framhaldsskólastigi, í stað fyrsta og
annars bekkjar sem verið hafa þar
undanfarin ár. Af þessu leiðir að
Framhaldsdeildin mun einnig breyt-
ast, og kemur sú breyting til fram-
kvæmda á næstu árum. Síðustu stúd-
entarnir verða væntanlega útskrifað-
ir þaðan vorið 1989, en eftir tvö ár
er áætlað að þar hefjist sérhæft
framhaldsnám á viðskiptasviði. Það
verður ætlað fólki sem þegar hefur
útskrifast úr framhaldsskóla með
stúdentspróf eða ígildi þess. esig
Ævintýri löguð
að nútímanum
Grimms-ævintýri, 1. hefti þýdd og skýrð af
Þorsteini Thorarensen, Vasa útgáfan, Rvk.
1986.
Ævintýrasafn þeirra bræðra Jak-
obs og Vilhjálms Grimm byrjaði að
koma út 1812 og hefur verið prentað
oftar síðan en tölu verði á komið. í
því var á ferðinni angi af alþýðudýrk-
un rómantísku stefnunnar, sem um
þetta leyti var áhrifamikil í þýsku
bókmennta- og menningarlífi. Róm-
antíska stefnan breiddist síðan til
ýmissa nálægra landa, m.a. til
Norðurlandanna, þar með talið til
íslands. í þeim löndum var hafist
handa um þjóðsagnasöfnun í sama
anda. Hér á landi var það Jón
Árnason sem reið á vaðið með
þjóðsögum sínum sem hvert
mannsbarn þekkir, en þær og
Grimms-ævintýri eru þar með af
einni og sömu rót.
Grimms-ævintýri hafa lengi verið
vel þekkt líka hér á landi. Aðalút-
gáfa þeirra á íslensku er í þýðingu
Theódórs Árnasonar, en það er þó
ekki heildarútgáfa því að ýmsum
ævintýrunum er þar sleppt.
Þorsteinn Thorarensen hefur sýnt
það á liðnum árum að hann er
óragur við að ráðast á garðinn þar
sem hann er hæstur, og hér hefur
hann tekist á við það verkefni að
þýða Grimms-ævintýrin öll á ís-
lensku. Pau eru 200 talsins, auk
nokkurra sem eru utan við röð
þeirra Grimmsbræðra. Þorsteinn
lofar okkur hér öllum þessum ævin-
týrum, en í fyrsta bindinu, sem nú
liggur fyrir, eru 25 þeirra og þó
rúmlega það. Hin eiga að koma í
síðari bindum, en áætlað mun vera
að öll útgáfan verði sex bindi.
Þessi nýja útgáfa er í kiljubroti og
ríkulega skreytt teikningum út frá
efni ævintýranna. Jafnframt er það
kynnt í bókinni að samtímis útgáfu
hennar verði gefin út hljóðsnælda
þar sem Þorsteinn lesi sjálfur upp
sex af ævintýrunum.
Það sem mér sýnist að Þorsteinn
hafi fyrst og fremst lagt sig eftir í
þessari nýju þýðingu sinni er að gefa
ævintýrunum nútímalegt yfirbragð
að því er málfar varðar. Þetta er
virðingarverð stefna að mörgu leyti,
en þó hljóta þar alltaf að koma upp
álitamál sem markast af smekk
manna og því sem þeir hafa vanist.
Máski má segja að í meðförum
hans verði ævintýrin dálítið hrjúfari
en mig minnir endilega að þau hafi
verið þegar ég las þau sjálfur sem
barn. Þetta liggur kannski í litlu
atriðunum, og til dæmis er það
óneitanlega dálítið fjarlægt hefð-
bundnum þjóðsagnastíl, þegar
galdranornin í sögunni um Hans og
Grétu er látin segja við Hans, þar
sem hún er með hann inni í búri að
reyna að fita hann: „Hans, stikktu
puttanum út, svo ég geti þreifað á
honum og fundið, hvort þú ert orðinn
nógu feitur." Hér má vænta þess að
ýmsir vildu heldur láta hana segja:
„Hans, stingdu fingrinum út“.
Líka segir um stjúpsystur Osku-
busku í sögunni um hana, að þegar
þeim hafði verið boðið í veisluna til
konungssonarins hafi þær snúið
„upp á nefið á sér af snobbi", Hér
hefðu kannski ýmsir heldur viljað
tala um að þær hefðu verið að
springa af monti. í franthaldi af
þessu segjast þeir vera „að fara
meðal heldra fólks í brúðkaupsveislu
í höll konungsins". Hefðbundnara
málfar hefði máski verið að láta þær
segjast vera að fara að hitta heldra
fólk.
Það sem málið snýst hér um er það
að hefðbundinn íslenskur þjóð-
sagnastíll var hér áður fyrr fyrst og
fremst yfirvegaður, vandaður og fág-
aður. Það fer ekki á milli mála að í
því efni hefur hér töluvert víða verið
slegið af kröfunum. En á móti kemur
hitt að í búningi Þorsteins eru ævin-
týrin á fersku og lifandi daglegu
talmáli. Það er alls ekki ólíklegt að
í þessari mynd falli þau betur að
smekk barna en eldri þýðingar.
Þetta síðasta má e.t.v. skýra með öðru
dæmi sem er nafn á einu ævintýrinu,
um tvö börn, systur og bróður henn-
ar sent breyttist í rádýr fyrir álög
illrar stjúpu. Það ævintýri nefndi
Theódór Árnason „Systkinin" íþýð-
ingu sinni, en Þorsteinn gefur því
heitið „Lillibróðir og lillasystir". Það
nafn er trúlega nær því málfari sem
börn þekkja í dag úr félagahópi
sínum, þar sem nafn Theódórs má
víst teljast töluvert bókmálslegra.
Á eitt smáatriði rak ég mig þarna,
sem er að á bls. 58 lætur Þorsteinn
sig hafa það að segja „þó myndi ég
varla þora því“. Þetta er það sem
nefnt hefur verið þágufallssýki og
talið rangt í öllum skólum. f bók,
sem ætluð er börnum, hefði ekki átt
að láta svona lagað sleppa í gegn.
En burtséð frá nokkrum smáatrið-
um á borð við þau sem hér voru talin
er hitt ótvírætt að það er fengur að
þessu framtaki Þorsteins Thorarens-
ens. Það er gott verk að gefa út
vandaðar bókmenntir fyrir börn á
þann hátt að þau geti í þeim eignast
vini sem fylgja þeim ævilangt ef vel
tekst til. í þessari bók er til slíks
stofnað, og þarf ekki að efa að bæði
þetta fyrsta bindi og hin, sem á eftir
eiga að fylgja, eiga eftir að verða
mörgum kærkomin lesning.
-esig
Tíniinn
óskar eftir að ráða blBðamenn í fullt starf, með
aðsetur á eftirtöldum stöðum:
Akureyri,
ísafirði,
Egilsstöðum.
Æskilegt er að viðkomandi hafi reynslu í
blaðamennsku, geti unnið sjáifstæíí og sótt
námskeið varðandi starfið.
Nánari upplýsingar veitir:
Níels Árni Lund, ritstjori, í síma 91-686300.
Skóli á götunni
Menntamálaráðuneytið auglýsir eftir húsnæði fyrir
skóla Unglingaheimilis ríkisins.
Húsnæðið þarf að vera u.þ.b. 150 m2. Til greina
kemur sérbýli, sérhæð, íbúðar- eða skrifstofu-
húsnæði.
Leigutími a.m.k. eitt ár. Upplýsingar á skrifstofu
Unglingaheimilis ríkisins, sími 19980.
Menntamálaráðuneytið