Tíminn - 19.02.1987, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Títninn
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NielsÁrni Lund
OddurÓlafsson
BirgirGuðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslagon
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 50.- kr. og 60.- kr. um helgar. Áskrift 500.
Skákmótið
hefst í dag
IBM skákmótið hefst á Loftleiðahótelinu í
dag. Mótið er í 14. styrkleikaflokki og er það
sterkasta skákmót sem hér hefur verið haldið
og jafnframt eitt það sterkasta sem haldið
verður í heiminum á þessu ári.
ísland er fyrir löngu orðið þekkt meðal
skákmanna um allan heim.
Árið 1972 var haldið hið fræga heimsmeist-
araeinvígi hér á landi milli þeirra Bobby
Fischers og Boris Spasskys. Fullyrða má að
enginn atburður á íslandi hafi vakið meiri
athygli um gjörvalla heimsbyggð, og er ekki úr
vegi að jafna þeirri landkynningu sem þá fékkst
við þá sem átti sér stað vegna leiðtogafundarins
í Höfða s.l. haust.
Fullyrða má að ef ísland hefði ekki þá þegar
getið sér gott orð fyrir gróskumikla skákmenn-
ingu þá hefði einvígið aldrei verið haldið hér.
Fað var ekki síst fyrir tilstilli Friðriks Ólafs-
sonar stórmeistara og dugnaðar Guðmundar
G. Þórarinsonar þáverandi formanns Skák-
sambands íslands að heimsmeistaraeinvíginu
var valinn staður hér á landi.
Pá er einnig vert að minna á að Friðrik
Ólafsson, stórmeistari, hefur gegnt æðsta emb-
ætti skákíþróttarinnar í fjögur ár, en 1978 var
hann kjörinn forseti FIDE, og gegndi því starfi
til ársins 1982.
Friðrik Ólafsson var lengi vel eini stórmeist-
ari íslendinga í skák, en á síðustu árum hafa 5
aðrir bæst við. Ekkert Norðurlandanna getur
státað af slíkum fjölda stórmeistara og sé hin
margfræga höfðatöluregla notuð í samanburði
við aðrar þjóðir er fjöldi stórmeistara hér á
landi líklega heimsmet.
Á þessu má sjá að íslendingar eru þekktir
sem miklir skákáhugamenn og njóta virðingar
sem slíkir.
Tíminn vekur athygli á að enn einu sinni eru
það íþróttirnar sem fá athygli heimsins. Hvað
eftir annað hafa okkar íþróttamenn borið
hróður landsins út um allan heim og fullyrða
má að milljónir manna kannast við ísland
vegna frábærrar frammistöðu þeirra.
Skákmótið er að frumkvæði IBM tölvufyrir-
tækisins og á það þakkir skildar fyrir að velja
að þessu sinni ísland til keppninnar.
Tíminn býður hina erlendu stórmeistara
velkomna til landsins og óskar þeim og íslensku
keppendunum velfarnaðar á mótinu.
Fimmtudagur 19. febrúar 1987
Vasaútgáfur af Hitler
og Mussolini
Hinn óvenju skeleggi leiðari DV
í fyrradag hefur vakið athygli
margra. Þar ræðir annar ritstjóri
blaðsins um valdsdýrkun almenn-
ings, og ræðst harkalega á þá
Sverri Hermannsson og Davíð
Oddsson, sem hann nefnir þar
■slenskar vasaútgáfur af Hitler og
Mussolini. Hann segir meðal
annars:
„Af okkar valdsliði eru Sverrir
Hermaunsson menntamáiaráð-
’rherra og~JJavíð Oddsson borgar-
stjóri hættast komnir á þessu sviði.
Þeir hafa báðir hvað eftir annað
lent að jaðri laga eða yfír hann í
sætri nautn valdbeitingar. Og þeir
æsast upp af fagnaðarlátum og
mótmælalátum.
Segja má að þeir félagar hafi til
skiptis sett aUt á annan endann.
Fræðsluskrifstofumál Davíðs kom
í kjölfar fræðslustjóramáls Sverris,
sem kom í kjölfar borgarspítala-
máls Davíðs, sem kom í kjölfar
lánasjóðsmáls og mjólkurstöðv-
armálsSverris. Ogsvo framvegis.
í nýjasta málinu hefur Davíð
með óvenju grófum hætti vaðið
yfír lög og rétt til að koma í veg
fyrir eðlilega sturfrækslu Fræðslu-
skrifstofu Reykjavíkur. Hann hef-
ur tekið lögskipuð verkefni frá
ráðinu og skipað liði sínu að halda
alls enga fundi í stjóm skrifstofunn-
ar.
í þessu nýtur hann þcgjandi
samkomulags við hinn valds-
hyggjusjúklinginn, menntaráð-
herrann, er hefur ákveðið að látu
kyrrt liggja, svo að borgurstjórinn
geti farið sínu fram í friði. Sem
betur fer er félagsráðherrann í
öðrum fíokki og hefur blásið til
lögmætrar undstöðu. “
Það er óneitanlega nokkuð langt
gengið þegar sjálfu hinu óopinbera
málgagni Sjálfstæðisflokksins,
DV, er farið að ofbjóða.
Flugfargjóld
innan Norðurlanda
Garri var minntur á það á dögun-
um hvað það skapar fslendingum
erfiða aðstöðu, þegar þeir vilja
taka þátt í norrænu samstarfi, hvað
flugfargjöld héðan til helstu borga
á Norðurlöndum eru há.
Þó er oft hægt að komast til og
frá þessum löndum með verulega
hagstæðum kjörum, og á aðeins
broti af fullu fargjaldi. En það
hefur þá yfirleitt í för með sér að
viðkomandi farþegi þarf að hefja
ferð sína á degi, sem oftar en ekki
hentar honum afar illa, og dveljast
kannski töluvert lengur en erindi
hans krefur.
Þctta er afleiðing af þeirri stefnu
Flugleiða að hafa í gildi há aðalfar-
gjöld til áfangastaða sinna annars
staðar á Norðurlöndum. Hins veg-
ar eru svo í boði margs konar
afsláttarfargjöld, en öll bundin ein-
hvers konar skilyrðum. Þar á með-
al eru ákvæði um lágmarksdvöl, að
maki borgi fullt fargjald og svo
framvegis.
Væri það nokkuð inni í myndinni
hjá Flugleiðum að reikna út greidd
meðalfargjöld á farþega, til dæmis
á flugleiðinni til Kaupmannahafn-
ar, og fara síðan að selja öll sæti
þangað á sama verði?
Orlofsferðir til útlanda
Og talandi um samkeppni þá fer
það ekki á milli mála að varðandi
orlofsferðir til útlanda hefur hinn
harði slagur ferðaskrifstofanna
allra síðustu árin sparað almcnn-
ingi stórfé. Þar eru Samvinnuferð-
ir-Landsýn í fararbroddi, en þessi
félagslega rekna ferðaskrifstofa
hefur veitt einkafyrirtækjum á
sama vettvangi harða samkeppni.
Sú samkeppni hefur þegar lækkað
verðið á sumarferðum til útlanda
verulega.
Garri fær ekki betur séð en
rcynslan af þeim vettvangi sýni vel
að óheft sainkeppni einkafyrir-
tækja og félagsrekinna fyrirtækja
skili þjóðinni oftast bestu þjónust-
unni. Þetta hefur sést til dæmis í
verslunarmálum, tryggingum,
rekstri flutningaskipa og á mörgum
fleiri sviðum,
Dæmið um fargjaldafrumskóg-
inn til Norðurlandanna vekur því
óhjákvæmilega til umhugsunar um
hvort tímabært sé að verða að
stofna hér á landi félagsrekið
flugfélag til að halda þarna uppi
samkeppni einnig. Garri
VÍTTOG BREITT
Utgerð sem ekki má
hverfa
Fiskveiðar hafa verið stundaðar
við ísland á opnum bátum allt frá
því að land byggðist. Fyrir um öld
síðan hófst þilskipaútgerð og upp
úr aldamótunum hófu landsmenn
að gera út sína eigin togara.
Ekki skal um það deilt að fram-
farir urðu miklar í fiskveiðum með
tilkomu vélknúðra botnvörpunga.
Einnig horfði mjög til bóta þegar
vélar voru settar í línu- og netabáta
og þeim lokað með þilfari.
En útgerð opinna báta hefur
aldrei lagst af með öllu. Trillukarl-
arnir hafa seiglast við og víða um
land er útgerð þeirra umtalsverður
þáttur atvinnulífs og verðmæta-
sköpunar.
Afli verður ekki sóttur langt á
trillum og þeim verður heldur ekki
haldið á sjó nema gæftir séu góðar.
Því er veiðisvið þeirra og veiði-
tímabil miklum takmörkunum
háð.
Af þeim sökum eru trillurnar ekki
háðar fiskveiðikvótanum á sama
hátt og stærri veiðiskip.
Fiskveiðar á opnum bátum er
hinum öflugri útgerðarmönnum
mikill þyrnir í augum. Þeir segja að
fjölgun trillubáta brjóti gegn því
markmiði að stækka ekki fiskveiði-
flotann og að fjöldi smábátanna og
aukin sókn komi niður á heilda-
rafla stóru veiðiskipanna.
Besta hráefnið
En trillubátaútgerðin er á marg-
an hátt hagkvæm. Útgerðarkostn-
aður tiltölulega lítill og veiðarfæra-
kostnaður í lágmarki.
Þar við bætist að gæði aflans eru
yfirleitt ntun betri en þeirra skipa
sem hafa langar útilegur. Trillurnar
landa aflanum nokkrum klukku-
stundum eftir að hann er dreginn
úr sjó og fær fiskvinnslan ekki
betra hráefni.
Enn er ótalið að veiðarfæri smá-
bátanna róta ekki upp sjávarbotni
og lítil hætta er á að trillurnar
stefni fiskstofnum í voða með of-
veiði. Þá veiða þær á grunnmiðum
og er ekki haldið úti á þá fiskislóð,
sem stærri skip sækja.
Það er því margt sem mælir með •
því að hefðbundinn útvegur á opn-
um bátum verði ekki lagður niður,
fremur er ástæða til að hlynna að
honum og auka ef nokkuð er.
Misbrestur á
heiðarleika?
Hitt er annað mál að koma
verður í veg fyrir að trillukarlar
misnoti útgerð sína. Þeir verða
auðvitað að gefa upp afla og tekjur
eins og aðrir útgerðarmenn og
sjósóknarar. En talinn er talsverð-
ur misbrestur á að svo sé.
Eins eru hundakúnstir við smíði
og mælingu smábáta illþolandi.
Mikil aukning hefur verið og er á
smábátaútgerð. Það er leikið af
skipasmfðastöðvum að ná bátum
undir 10 lestum með ýmis konar
ráðum, jafnel þótt þeir séu í raun
mun stærri. En 10 lesta markið,
skilur á milli hvort bátur telst trilla
eða þilskip, og eru ýmsar takmark-
anir settar á skip yfir 10 lestum,
svo sem veiðikvóti og aflaeftirlit.
Opnir bátar eru orðnir óeðlilega
stórir og heyrst hefur að það sé
hagkvæmt að hafa gám um borð,
fremur en lest, til að setja aflann í.
Prettir af þessu tagi eru hvorki
skipasmiðum né sjómönnum sæm-
andi.
Öflug trillubátaútgerð er mjög
atvinnuaukandi og arðbær þegar
aflabrögð og gæftir leyfa. Hráefnið
sem trillurnar landa er gott og
veiðarfæri og takmarkað sóknarþol
gefa ekki tilefni til ofveiði.
Því er síður en svo ástæða til að
amast við trilluútgerð, en þeir sem
hana stunda verða líka að gæta
þess að atvinna þeirra og tekjuskil
séu réttu megin við lög og rétt og
að mælingar á bátum þeirra séu
ekki aðeins löglegar, heldur einnig
siðlegar.
Ef trillubátaútgerð á að eiga
einhverja framtíð fyrir sér verða
þeir sem hana stundq að sjá svo um
að þeir þurfi ekki að gangast undir
einhverja afarkosti, reglugerðir og
strangt eftirlit vegna þeirra sem
svíkja bæði mál og vog. OÓ