Tíminn - 19.02.1987, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 19. febrúar 1987
Samningafundur byggingarmanna og
atvinnurekenda með ríkissáttasemjara í dag:
Viljum færa taxta
nær greiddu kaupi
- og halda starfsaldurshækkunum og flokkum, segir
Benedikt Davíösson, formaöur Samtaka byggingarmanna
Meistarasamtök byggingamanna
og atvinnurekendur halda fyrsta
samningafund sinn með ríkissátta-
Forkeppni í
„freestyle“
Forkeppnin í „freestyle“ dönsum
verður haldin í byrjun mars. í úrslit-
um keppa sigurvegarar í forkeppn-
inni. Keppnisflokkarnir verða tveir,
annars vegar einstaklingsdans og
svo hinsvegar hópdans. Allir ung-
lingar, 13-17 ára geta tekið þátt en
þátttökutilkynning verður að berast
þrem dögum fyrir keppni. Keppnis-
staðirnir verða átta talsins og er hægt
að hafa samband við Tónabæ til þess
að fá upplýsingar. Úrslitakvöldið
verður svo haldið í Tónabæ og
verður sjónvarpað frá því. Glæsileg
verðlaun verða í boði. Þátttakend-
um er bent á það að panta æfinga-
tíma sem fyrst til þess að forðast
mikinn biðtíma. Hægt er að panta
tíma á viðkomandi keppnisstað.
HR/starfskynning
semjara í dag og hefst sá fundur kl.
9.30. Að sögn Benedikts Davíðsson-
ar hefur kröfugerð samtakanna legið
fyrir síðan í október á síðasta ári og
er einfaldlega sú að færa taxta nær
greiddu kaupi.“Krafan er ekki nánar
útfærð en þetta, en þetta á að taka
mið af launakönnun Kjararannsókn-
arnefndar frá síðastliðnu vorisagði
Benedikt. Ekki vildi Benedikt segja
til um hvað taxtakaup muni hækka
mikið, verði það fært nær raunveru-
lega greiddu kaupi.“ Þetta eru nokk-
uð margir taxtar sem um getur verið
að ræða.Eftir starfsaldursþrepum
geta þetta verið um 30 taxtar."
Taldi Benedikt að þetta yrði nokk-
uð á svipuðum nótum og samningar
prentara „því þeir halda sínum
starfsaldurshækkunum og flokkum
og það er einmitt það sem við erum
að gera ráð fyrir líka. Að forminu til
er þetta svipað og þeir hafa verið að
gera.“
Nokkur félög innan samtakanna
hafa aflað sér verkfallsheimildar,
eins og Trésmíðafélag Reykjavíkur,
Trésmíðafélag Akureyrar, Félag
byggingariðnaðarmanna í Hafnar-
firði og Iðnsveinafélag Suðurnesja.
- phh
Dýpkunarskipið Hákur hefur verið í Ólafsfjarðarhöfn frá því í haust. Nú hefur loksins fengist fiárveitine til
framkvæmda. 6
Tímamynd Ö.Þ.
Ólafsfjarðarhöfn:
HÁKUR HÁMAR í SIG
18 ÞÚSUND RÚMMETRA
Hefur beðið fjárveitingar frá í haust
Dýpkunarskipið Hákur hefur leg-
ið í Ölafsfjarðarhöfn frá því í haust.
Fyrirhugað hefur verið að skipið
dýpki höfnina um allt að átján
þúsund rúmmetra. Nú hefur loksins
verið gengið frá fjárveitingu og hægt
verður að hefja framkvæmdir innan
skamms. Koma nýs togara til Ólafs-
fjarðar, fyrrum Merkúr, rekur á
eftir framkvæmdum við höfnina.
Togarinn nýi ristir dýpra en önnur
skip heimamanna og verður því að
dýpka höfnina. Líklegt er talið að
togarinn komi til hinnar nýju heima-
hafnar um mánaðarmótin apríl -
mars. Togarinn Merkúr er í eigu
Sæbergs hf. á Ólafsfirði.
- ES
Um 13% raunverðshækkun á hálf u ári
- í kjölfar 25% verðlækkunar á hálfu öðru ári
Fasteignaverð hækkaði að raun-
gildi í kringum 13% frá því í apríl til
nóvember á síðasta ári, samkvæmt
uppiýsingum frá Fasteignamatinu. í
apríl var fasteignaverðið hið lægsta
sem mælst hefur á þessum áratug og
hafði þá lækkað um ca 25% frá
haustinu 1984 miðað við lánskjara-
vísitölu. Þróunina frá nóvember hef-
ur Fasteignamatið enn ekki upplýs-
ingar um. En 10-15% verðhækkun
frá áramótum er höfð eftir Stefáni
Ingólfssyni, fyrrv. deildarstjóra FR í,
Þjóðviljanum s.l. þriðjudag. Miðað
við það gæti fasteignaverði nú farið
að svipa til þess er það var árið 1984,
sem var hátt, þó fasteignaverð hafi
verið enn hærra árið 1982.
Athygli vert er að síðari hluta
ársins 1984 hækkaði verð 4ra her-
bergja íbúða um 10-20% umfram
aðrar íbúðastærðir, eða um 30% í
krónum talið, sem samsvarar um
22% hækkun þeirra að raunvirði.
Verð 2ja herbergja íbúða, sem
komst upp í að vera 25% hærra á
hvern fermetra en í stærri íbúðum er
hins vegar aðeins orðið um 8-10%
hærra nú.
Sú mikla raunhækkun fasteigna-
verðs sem orðið hefur síðan í apríl í
fyrra er enn ein hinna stóru sveiflna
sem gengið hefur yfir fasteignamark-
aðinn á undanförnum áratug. Þessar
sveiflur vega orðið mun þyngra fyrir
kaupendur/seljendur síðan flest
húsnæðislán urðu verðtryggð og
halda þannig sínu verðgildi óháð
öllum verðsveiflum á eignunum er
þau hvíla á. Raunverulegur eignar-
hluti húseigenda minnkar eða stækk-.
ar mun meira en verðsveiflunum
nemur.
Taka má dæmi af 2ja milljóna
króna íbúð í apríl með 1,5 millj. kr.
áhvílandi verðtryggðum lánum. Við
20% verðhækkun fram í nóvember
hefur verð íbúðarinnar hækkað í 2,4
millj. en skuldin í um 1,6 millj. kr.
Eignarhluti eigandans hefur því vax-
ið úr 500 í 800 þús. þetta hálfa ár,
eða um 60%. í tilvikum sem talað
var um í fyrra, þar sem uppfærðar
skuldir á íbúðum voru orðnar hærri
en markaðsverð þeirra geta raun-
verðshækkanirnar að undanförnu
hafa núið dæmunum við.
í fréttabréfum Fasteignamatsins
er að finna dæmi um þær gífurlegu
verðsveiflur sem átt hafa sér stað á
undanförnum árum: „Svo virðist
sem fasteignaverð í Reykjavík á 1.
ársfjórðungi 1982 hafi verið hærra
en áður hefur mælst og útborgun
sömuleiðis..“ Fram kemur að frá
1979 til 1982 hafi íbúðaverð á höfuð-
borgarsvæðinu hækkað um 40% um-
fram byggingarkostnað og að notað-
ar fjölbýlishúsaíbúðir hafi 1982 verið
seldar yfir byggingarkostnaði. Frá
sept. 1981 til sama tíma 1982 hafði
verð 3ja herbergja íbúða t.d. hækk-
að um 105%, almennt fasteignaverð
um rúmlega 90%, en vísitala bygg-
ingarkostnaðar „aðeins“ um 64%.
Þetta var sögð meiri hækkun fast-
eignaverðs en dæmi voru til um áður.
í apríl 1983 eru fjölbýlishúsaíbúð-
ir sagðar hafa lækkað um 11% að
raunvirði frá sama tíma árið áður. í
október 1983 er verðið sagt um 20%
lægra en ári áður, miðað við láns-
kjaravísitölu. Síðan varð 4-5%
hækkun fram í febrúarmánuð 1984.
Verðþróun 3ja herb. íbúða árin 1982-1986:
Meðal- stærð Söluv. þús. kr. Verð ferm. M.vísit. jan 1987 V.ferm. jan1987
Sept. 1981 74,2 m2 462 - 6.200 2.720 - 36.460
Apríl 1982 79,4 m2 741 - 9.300 3.460 - 43.430
Sept. 1982 78,2 m2 947 - 12.100 3.680 - 47.070
Febr.1983 73 m2 1.000 - 13.800 3.060 - 42.230
Febr.1984 76,4 m2 1.462 - 19.500 2.690 - 35.880
Ágúst 1984 76,5 m2 1.564 - 20.800 2.690 - 35.780
Febr. 1985 75,2 m2 1.673 - 22.500 2.490 - 33.530
Nóv.1985 75,3 m2 1.799 - 24.500 2.160 - 29.470
Maí 1986 78,2 m2 2.000 - 26.100 2.190 - 28.530
Meðalsöluverð 3ja herbergja blokkaríbúða í Reykjavík og fermetraverð
þeirra í einstökum mánuðum síðustu 5 árin. í tveim öftustu dálkunum
er verðið síðan uppreiknað eftir lánskjaravísitölu til janúar 1987. Sjá
má að verðið var gífurlega hátt 1982 en náði botni vorið 1986. Ef t.d.
950 þús. króna íbúð hefði verið fjármögnuð með 70% verðtryggðu láni
haustið 1982 væri lánsupphæðin nú uppreiknuð eftir lánskjaravísitölu
nær 2,6 millj. kr., eða mun hærri en meðalverð álíka íbúðar í árslok
1986. Tekið skal fram að í töflunni er um söluverð að ræða en ekki
reiknað til staðgreiðsluverðs á hverjum tima. Sömuleiðis að verð á 3ja
herbergja íbúðum getur hafa þróast öðru vísi frá einum tíma til annars
en verð annarra íbúðastærða.
„Lottó sýnist geta verið réttnefni þegar litið er á hversu gífurlegar
sveiflur fasteingamarkaðurinn á höfuðborgarsvæðinu tekur með
skömmu millibili. Miðað við 3 þús. seldar íbúðir á ári getur verðlækkun/
hækkun numið yfir 1.000 milljónum króna til eða frá. Línuritið sýnir
mánaðarlegar breytingar á föstu verði (miðað við lánskjaravísitölu) frá
2. ársfjórðungi 1984. Línan 100 miðast við verðið í janúar 1984.
Línuritið er samsett úr línuritum frá Fasteignamatinu fram til 2.
ársfjórðungs 1986, en Tíminn hefur bætt við þróuninni fram í nóvember
miðað við upplýsingar fengnar hjá Fasteignamatinu. Haf i verðhækkanir
síðan verið verulegar gæti fasteignaverði nú verið farið að svipa til
þess er það var fyrrihluta árs 1984.
Fasteignaverð (miðað við láns-
kjaravísitölu) gekk síðan upp og
niður árið 1984, eins og sjá má á
meðfylgjandi línuriti, sem sýnir
mánaðarlega þróun raunverðs fast-
eigna á höfðuborgarsvæðinu frá 2.
ársfjórðungi 1984 til 4. ársfj. 1986.
Frá 4. ársfjórðungi 1984 til sama
tíma 1985 hrapaði fasteignaverð um
21%. Og enn hélt það áfram að
lækka fram í apríl 1986 þegar það
varð hið lægsta um áraraðir, sem
fyrr greinir. Síðan hefur það verið
stöðugt uppávið á ný, sem margir
telja nýja húsnæðislánakerfinu að
þakka/kenna, sem kunnugt er.
Augljóst er að hin mikla raun-
verðshækkun að undanförnu getur
sett strik í reikninginn hjá þeim
mörgu er hugleiða kaup á sinni
fyrstu íbúð. Líklegt er hins vegar að
hún sé kærkomin mörgum þeim sem
keyptu íbúðir á árunum 1981-1984,
sem fram til síðasta vors sáu skuldir
sínar stöðugt hækka meira en verð-
gildi íbúðanna sem þær hvíldu á - en
það dæmi hefur nú snúist við, sem
fyrr segir. T.d. sýnist Ijóst aðmiklum
fjárhæðum getur hafa munað fyrir
þá sem voru í greiðsluvanda á síðasta
ári hvort þeir neyddust til að selja
íbúðir sínar s.l. vor eða ekki fyrr en
undir lok þess, samanber dæmið um
2ja milljóna króna íbúðina hér að
framan. -HEI