Tíminn - 17.07.1987, Side 2

2 Tííriinn
Föstudagur 17. júlí 1987
Guðmundur J. Guðmundsson formaður Verkamannasambands íslands:
Samningagerð á
frystihúsgólfið
Steinunn Eyjólfsdóttir:
LJÓDABÓK UM LÁTINN SON
Bókrún hf. hefur sent frá sér
ljóðabók sem nefnist, „Bókin utan
vegar“, eftir Steinunni Eyjólfsdótt-
ur. Bókin er ort í minningu sonar
hennar sem lést af slysförum.
Bókin utan vegar er 50 síðna
kilja í litlu broti. í henni eru nítján
Ijóð sem höfundurinn, Steinunn
Eyjólfsdóttir fylgir úr hlaði með
tileinkunninni: „Til allra foreldra
sem missa börnin sín af slysförum.
Og til allra hinna.“ Ljóðin í bók-
inni yrkir hún í minningu sonar
síns Leifs Dags Ingimarssonar, sem
lést 4. maí 1984. Guðrún Svava
Svavarsdóttir listmálari hefur gert
teikningar við nokkur ljóðanna.
„Það er óhjákvæmilegt annað en
að það verði gerðar sérstakar kröfur
fyrir fiskvinnslufólk. Það verða
öngvir samningar gerðir í ágúst af
hálfu Verkamannasambandsins
nema fólk beint af frystihúsgólfinu
sé í meirihluta í samninganefnd“,
sagði Guðmundur J. Guðmundsson
formaður Verkamannafélags Islands
aðspurður um hvað Verkamannas-
ambandið hyggðist gera til þess að
koma til móts við háværar kröfur
fiskvinnslufólks um hækkun launa.
„Ég held að ef ekki verður búið að
semja um mánaðamótin ágúst- sept-
ember, þá stöðvist fjöldi frystihúsa
og vandræðaástand skapist. Ég held
að samhliða því sem skólafólk hættir
þá aukist flótti fólks með réttindi og
í góðri starfsþjálfun úr greininni. Ég
held að menn séu að gera sér grein
fyrir því að þeir halda ekki fólkinu
ef ekki verður stórbreyting hér á.
Inn í þetta kemur fólksflótti úr
sjávarplássum sem voru gróskumikil
hér áður“, sagði Guðmundur.
Hann sagði ennfremur að menn
hefðu komið sér saman um að við-
ræður hefðust ekki fyrr en í byrjun
ágúst. Það hefði verið yfirlýst af
Vinnuveitenda- og Vinnumálasam-
bandinu að þeir treystu sér ekki í
viðræður fyrr en ný ríkisstjórn væri
komin og það hefði verið ákaflega
skiljanlegt. Þeir töldu líka júlí von-
lítinn fyrir báða aðila vegna þess hve
erfitt væri að ná saman fundum í
félögunum.
Aðspurður um kröfugerð verka-
fólks sagði Guðmundur að menn
vildu fá gömlu aldurshækkanirnar
aftur sem teknar hefðu verið af í
desember sl. Fólk hefði haft um 15
til 20 prósent hærri laun eftir 15 ára
starf hér áður en nú hefði fólk sem
búið væri að vinna í 15 ár ekki nema
um 5 prósent hærri laun en byrjend-
ur. Síðan vildu menn 15 til 20%
grunnkaupshækkun til viðbótar
starfsaldurshækkunum þannig að
heildarkröfugerðin er á bilinu 30 til
40 prósent hækkun launa. Guð-
mundur sagði að þetta væru ekki
staðfestar kröfur af Verkamanna-
sambandinu en þetta væri skoðana-
könnun hans byggð á viðtölum við
fjölda fiskvinnslufólks.
Guðmundur sagði að óánægjan
hjá fiskverkunarfólki væri svo mikil
að það væri allt á suðupunkti. Það
hefði raskast svo mikið launahlutfall
milli fiskvinnslumanna og annarra
sem hefðu samið á eftir þeim. Það
væri samt yfirgnæfandi meirihluti
sem vildi vera áfram í Verkamanna-
sambandinu, engin styrjöld væri þar
á milli. Hins vegar vildi það tryggja
betur ítök sín í samningagerð innan
Verkamannasambandsins, jafnvel
að fiskvinnslufólk yrði í sér deildum
í félögunum eða það kæmi sjálft
meira að samningsborðinu en verið
hefði. ABS
Steinunn Eyjólfsdóttir áritar hér fyrstu eintök af Ijóðabók sinni Bókin utan vegar, en hluti upplagsins var
tölusettur. Hjá henni stendur Björg Einarsdóttir, formaður útgáfufélagsins Bókrún hf. sem gaf ljóðin út.
Sakadómur Reykjavíkur vísar Hafskipsmáli frá:
Bræðraböndin gerðu
saksóknara vanhæfan
Ákæru ríkissaksóknara, Hall-
varðs Einvarðssonar, á hendur
þremur fyrrverandi forráðamönn-
um Hafskips hf. ogendurskoðanda
skipafélagsins var vísað frá dómi í
Sakadómi Reykjavíkur í gærmorg-
un. Dómsorð kvað upp Haraldur
Henrysson.
Verjendur Hafskipsmanna til-
greindu þrjár forsendur fyrir frá-
vísun málsins, sem_allar lutu að því
að ríkissaksóknari hafi verið van-
hæfur til að fara með málið. Sak-
adómur hafnaði tveimur þeirra en
féllst á þá þriðju, að ekki hefði
verið rétt að Hallvarður gegndi
dómarastörfum í máli þessu, þar
sem hann er bróðir eins banka-
ráðsmanna, Jóhanns Einvarðsson-
ar, sem sat í ráðinu hluta af þeim
tíma sem ákærur taka til, eða á
árinu 1985.
Ákærðir í málinu voru Björgólf-
ur Guðmundsson, Ragnar Kjar-
tansson, Páll Bragi Kristjónsson
og Helgi Magnússon. Verjendur
þeirra lögðu fyrst fyrir dómara þá
röksemd fyrir meint vanhæfi ríkis-
saksóknara, að hann hafi stjórnað
rannsókn þess í upphafi sem rann-
sóknarlögreglustjóri ríkisins. Því
til stuðnings var bent á að Hall-
varður hafi staðið að fyrirmælum
um handtöku ákærðu og kröfum
um gæsluvarðhald þeirra, svo og
ýmis ummæli, sem eftir honum
voru höfð í fjölmiðlum í upphafi
rannsóknar um eðli málsins og
umfang.
Hallvarður var hins vegar
skipaður ríkissaksóknari frá 1. júlí
1986 að telja og sem slíkur gaf
hann einnig út ákæruna í máli
þessu. f dómi segir að eins og
háttað er skipan ákæru- og
dómsvalds, svo og lögreglustjórn
hér á landi, verður ekki talið að
embættisafskipti manns í starfi
rannsóknarlögreglustjóra ríkisins
af máli valdi vanhæfi hans til að
fjalla um það mál síðar sem ríkis-
saksóknari og má segja, að um
þetta liggi fyrir ótvíræð vcnja.
í dómi segir að afskipti Hallvarðs
sem rannsóknarlögreglustjóra af
þessu máli hafi verið eðlileg og
ummæli hans í fjölmiðlum breyti
engu um það. Þess vegna verður
ekki talið, að krafa um frávísun
vegna vanhæfis Hallvarðs að þessu
leyti sé á rökum reist og henni var
hafnað í Sakadómi.
í öðru lagi sögðu verjendur að
ákveðin tengsl séu milli Hallvarðs,
ríkissaksóknara, og Alberts
Guðmundssonar, fyrrverandi
fjármálaráðherra, sem einnig
gegndi um tíma formennsku bæði
í stjórn Hafskips hf. og bankaráði
Útvegsbanka íslands. Hér var
einkum bent á óvenjulega hag-
stæða lánafyrirgreiðslu úr Lífeyris-
sjóði starfsmanna ríkisins er Hall-
varður naut fyrir milligöngu Al-
berts 1984 og 1985, þegar hann var
fjármálaráðherra.
Ekki vildi Sakadómur faliast á
kröfu verjenda vegna þessa. Stað-
fest er að Hallvarður hafi þegið
samtals 600 þúsund króna lán úr
sjóðnum á þessum tíma og ekki er
mælt gegn því að lánin hafi fengist
fyrir tilstuðlan fjármálaráðherra.
Albert vár stjórnarformaður Haf-
skips hf. 1979 til 1983 og hefur
einnig setið í bankaráði Útvegs-
bankans. Ofangreindar lántökur
áttu sér stað á árunum 1984 og
1985. Málið kom svo til opinberrar
rannsóknar ári síðar. Lántökur
þessar tengjast málinu því ekki á
þann veg, að mati Sakadóms, að
þær geti valdið vanhæfi Hallvarðs
til að" fjalla um það sem ríkissak-
sóknari. Frávísun málsins á þeim
grundvelli kom því ekki til álita.
í þriðja lagi vildu verjendur
sanna vanhæfi Hallvarðs Einvarðs-
sonar með því að bróðir hans hafi
átt sæti í bankaráði Útvegsbanka
íslands frá 1. janúar 1985 eða hluta
þess tímabils, sem ákæran í málinu
tekur til, en málið tengist mjög
bankanum og hljóti bankaráðið
mjög að eiga hér hagsmuna að
gæta á ýmsa vegu.
Sækjendur málsins höfðu mót-
mælt rökstuðningi fyrir frávísunar-
kröfu verjenda og kröfðust þess að
henni yrði hrundið.
En Sakadómur Reykjavíkur
féllst á þriðju röksemd verjenda
svo sem fyrr er greint frá. Ákærðu
eru saksóttir fyrir að hafa staðið að
gerð villandi og rangra gagna á
árunum 1984 og 1985 varðandi
rekstur og efnahag Hafskips hf.,
m.a. í því skyni að skapa félaginu
áframhaldandi fyrirgreiðslu og
lánstraust hjá Útvegsbanka
íslands. Þá eru Björgólfur, Ragnar
og Páll Bragi ákærðir fyrir fjársvik,
með því að hafa staðið að öflun
fjármuna fyrir félagið með því að
vekja hjá bankastjórn Útvegs-
bankans rangar eða villandi hug-
nryndir um raunverulegan efnahag
félagsins og framtíðarhorfur. Hafi
þeir með þessum hætti náð að auka
skuldir félagsins við bankann um
kr. 403.196.000,oo á árunum 1984
og 1985. Fyrir liggur að Jóhann
Einvarðsson, bróðir saksóknara,
hafi setið í bankaráði hluta þessa
tímabils, en ráðið hafði yfirumsjón
með starfsemi bankans og Ijóst er
af ákvæðum laga um starfsskyldur
bankastjórnar og erindisbréfi
bankastjóra, að eftirlitsskylda
bankaráðsins með starfsemi bank-
ans er rík.
Ákærðu eru saksóttir fyrir að
hafa með sviksamlegum hætti auk-
ið skuld Hafskips hf. við Útvegs-
bankann um rúmar 400 milljónir
króna. í dómi segir að ekki fari hjá
því að mál þetta hljóti itð varða
mjög bankaráð Útvegsbankans
enda liggi fyrir að málefni Hafskips
hf. hafi oft verið til umræðu á
fundum ráðsins. Með hliðsjón af
þessu verði að líta svo á, að
ríkissaksóknari sé þannig skyldur
einum bankaráðsmanni Útvegs-
bankans að hann mætti ekki gegna
dómarastörfum í þessu máli og
ekki rétt að hann fjallaði um ofan-
greindar sakir. í dómi segir: „Enda
þótt ákæran snúist ög um önnur
atriði, sem ckki tengjast hagsmun-
um Útvegsbanka fslands, er eðli-
legast að um þessi efni öll sé fjallað
í einu máli og því þykir rétt að vísa
ákærunni í heild sinni frá dóminum
af þessum sökum.“
Ríkissjóður var dæmdur til að
greiða áfallinn kostnað af málinu.
þar með talda þóknun til skipaðra
verjenda ákærðu.
Bragi Steinarsson, saksóknari,
lýsti því yfir í Sakadómi í gærmorg-
un er dómur hafði verið kveðinn
upp að hann kærði þennan úrskurð
til Hæstaréttar. þj