Tíminn - 17.06.1989, Blaðsíða 8

HELGIN
18
í TÍMANS RÁS
Atli
Magnússon:
Laugardagur 17. júní 1989
Metnaðarmál
Þegar lýðir gamla testamentisins
hugðust ögra almættinu með bygg-
ingu Babelturnsins, brá Drottinn á
það ráð að rugla tungu þeirra sem
að turnsmíðinni unnu, svo hver
hópur fór að tala sitt sérstaka mál
og enginn skildi annan. Þar með
var turninn úr sögunni og upp frá
þessu hefur mannkyninu gengið
örðuglega að vinna í sameiningu
að nokkrum hlut.
Eitt dæmið er það að þótt marg-
víslegri tækni og hugviti sé beitt í
því skyni að gera fólki kleift að tjá
sig meðal fjarlægra þjóða, hefur
samtímis bólgnað mikill metnaður
með sumum þjóðum í þá veru að
látast helst ekkert skilja nema
eigið tungumál hvar sem komið er.
Er þetta því bagalegra sem þessi
hugsjón hefur eflst helst meðal
þeirra sem tala flókin og mjög
svæðabundin mál, sem fæstum
mundi endast ævin til þess að læra.
Dæmi um þetta munu margar
arabaþjóðir, sem eins og kunnugt
er hafa mjög færst í aukana í
þjóðernislegum þótta hina síðari
ár. Mörg arabaríkja eru auðug og
mega sfn mikils og þeim því gert
hátt undir höfði á stórum, alþjóð-
legum samkomum. Fá arabar því
ráðið að mál ráðstefnunnar er
arabíska, þótt níu af hverjum tíu
tali ekki það mál, en hefðu getað
skilið t.d. ensku, sem arabarnir
hefðu talað reiprennandi. Arab-
íska er aftur á móti fimalega snúin
að læra. Hún mun þykja fagurt mál
og arabar kalla hana „tungumál
englanna“ af þeim sökum. Hins
vegar hafa margir Evrópumenn
sama heiti um arabísku af því þeir
búast ekki við að ná valdi á henni
fyrr en á öðru tilverusviði. Má
nærri geta hverja fyrirhöfn þetta
bakar vegna þýðingarvinnu að ekki
sé minnst á hve þreytandi er að
hlusta á langa fyrirlestra, sem eru
óskiljanlegir.
En enginn skilji ofanritað svo að
arabar skeri sig sérstaklega úr f
þessu efni. Þeir voru hér aðeins
teknir sem dæmi, því mjög áþekkt
hefur verið að gerast á Norður-
löndum. Þar hafa minnstu bræð-
umir í hinu norræna samfélagi
verið mjög áfram um að minna á
tungu sína: Finnar halda sfnar
ræður á finnsku, Lappar á lapp-
nesku, og íslendingar á fslensku og
skeyta ekki fremur en arabar um
þá töf og kostnað sem ráðstefnu-
haldið bíður vegna þessa, hvað þá
þau dómadagsleiðindi sem þeir
valda öðrum með þessu að nauð-
synjalausu. Þetta á að vísu að
skiljast sem metnaður fyrir hönd
heimatungunnar, en getur skollann
ekki orðið annað en heldur þreyt-
andi búraháttur. Er ómögulegt að
trúa að virðing nokkurs manns
aukist t.d. gagnvart íslensku eða
finnsku þótt einhver karl eða kerl-
ing fylli heymartæki áheyrenda
með óskiljanlegri langloku um
klukkustundarbil eða lengur.
Annars er það athyglivert hve
áhersla á þjóðemislega þætti og
viss einangrunarviðleitni hefur
aukist um heim allan sfðari árin,
meðan örar samgöngur og boð-
skipti hafa miðað að því að gera æ
stærri svæði að allt að því einni
þjóð. Sjálfsagt er þetta náttúrulegt
andóf gegn því hve allt er að færast
í svipað mót á vomm dögum. Alla
vega er víst að enginn vill skipta á
tungumálinu fyrir „málið eina“
sem í árdaga var talað í Babelstum-
inum. Zamenhof gamli samdi al-
þjóðamálið esperanto í von um
það mundi létta mönnum að efla
með sér bræðralag og stuðla að
friði og einingu. En það blæs ekki
byrlega fyrir alþjóðamálinu, með-
an menn skeyta meira um að
minna á úr hvaða hreppi veraldar-
innar þeir em uppmnnir en að
nokkur fái skilið þá.
GETTU NU
Eins og flestir munu
hafa átt auðvelt með að
sjá var myndin í getraun-
inni síðast frá Hreða-
vatni.
En nú spyrjum við hver
þessi snævikrýndu fjöll á
myndinni séu. Þar hefur
löngum þótt skíðaland
gott.

OTT
aaaaaa □
□
LiB S
a&tkJQ
u
23 QQQQQ
Gioaa
□B □
S SEJ BB QQ
□s □bbq □□ aaa
sBBnBB aaasaaa
□DEC aaaa ciaau
aaaEi QQBaEi aa
E2S13E BE3 GSQBBEJQI
aa □□a □□aafc a
e osa □□□□ aa;«
a bs aa
aaBBSBQSI
□□aíiSEÍÖB

KROSSGÁTA
» W.Tt X.X.
V V V 1
k «« a<oe-B <