Tíminn - 10.08.1989, Síða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 10. ágúst 1989
x m
Þýskir útgerðarmenn
spara og losa sig
við loftskeytamenn
í Ijós hefur komið að þýskir útgerðarmenn spara sér fé
með þvi að hafa ekki loftskeytamenn um borð í skipum
sínum. Samgöngumálaráðuneytið þýska og sjómannasam-
tökin hafa fallist á þessa tilhögun en hún hefur farið
ákaflega hljótt. Hins vegar mótmæla þýskir sjómenn og
þykir öryggi sínu stefnt í voða.
Loftskeytamenn aðstoða
í sjávarháska
Um kl. 19.40 heyrði loftskeyta-
maðurinn á ferjunni „Deutsch-
land“ neyðarkall á rás 11. Fjórum
mínútum síðar, í það sinn á rás 16,
kom hjálparbeiðnin „Sökkvum að
framan" og upp var gefin staða
nauðstadda skipsins.
Fiskiskipið „Nordmeer“ virtist
hafa rekist á ísjaka vestan við
danska bæinn Rödby og vera í
þann veginn að sökkva. Loft-
skeytamaðurinn á ferjunni til-
kynnti nákvæma staðsetningu
skipsins, fór fram á að annað skip
færi á slysstað, ræddi um nauðsyn-
legar aðgerðir við flugmenn björg-
unarþyrlunnar og færði skýrslu um
gang björgunaraðgerðanna.
Danska ferjan „Dronning Mar-
grethe" varð fyrst á slysstað. Á
meðan skipstjórinn og báðir stýri-
menn á vakt áttu fullt í fangi með
að koma skipinu sem næst hinu
sökkvandi skipi og að gera björg-
unarbátinn kláran tók þriðji stýri-
maður við vaktinni á loftskeyta-
tækjunum og hélt sambandi við
aðra björgunarmenn.
Fiskimennimir báðir sem vom
um borð í „Nordmeer" eru heilir á
húfi. Hins vegar er framtíðin ekki
eins björt hjá loftskeytamönnun-
um tveim, sem fiskimennirnir geta
þakkað það að þeir létu ekki lífið
í hinum köldu öldum Eystrasalts.
Loftskeytamennirnir óttast nú að
missa vinnuna.
Á döfinni er að aðeins skipstjóri
og tveir stýrimenn starfi um borð í
ferjunni. Svo er að sjá að loft-
skeytamaðurinn sé ekki álitinn
nauðsynlegur og þriðji stýrimaður,
sem í neyðartilfellum hefur getað
tekið að sér fjarskiptin, er líka
álitinn óþarfur.
Undantekningar-
heimildin
Útgerðarmennimir vilja spara
fé og hafa skipsáhöfnina eins fá-
menna og kostur er. Nýlega gáfu
samgönguráðuneytið þýska og
Sjómannasambandið, sem ábyrgð
ber á áhöfnum skipa, út undan-
tekningarheimild til flutningaskipa
þess efnis að á siglingum um
Norðursjó, milli Noregs og Gíbr-
altar eða á Eystrasalti nægi að hafa
einn skipstjóra og tvo stýrimenn
um borð, engin þörf sé á loftskeyta-
manni.
Og nú em m.a.s. stór farþega-
skip farin að sigla um heimshöfin
loftskeytamannslaus. Undantekn-
ingin er þess vegna greinilega orðin
að reglu.
Þannig má t.d. ferjan „Peter
Pan“, sem siglir milli Travemunde
og Trelleborg og flytur í hverri ferð
yfir þúsund farþega, siglá án loft-
skeytamanns ef útgerðarmannin-
um þóknast það. Og ferjur þýsku
jámbrautanna, „Karl Carstens" og
„Deutschland“ sem sigla á Eystra-
salti, fá senn leyfi til að sigla
loftskeytamannslausar. Þær taka
1500 farþega hvor.
Á verksmiðjuskipinu „Hanno-
ver“ sem fiskar undan Vestur-
Grænlandi, hefur loftskeyta-
mannsstarfið þegar verið lagt
niður. Um borð em 55 manns
önnum kafnir við að veiða og
verka aflann. í neyðartilviki yrði
einn yfirmannanna að koma á hinu
lífsnauðsynlega fjarskiptasam-
bandi.
Loftskeytamennimir vom teknir
af skipunum með mestu leynd.
Hvorki samgönguráðuneytið né
Sjómannasambandið hafa enn sem
komið er treyst sér til að draga þá
ákvörðun fyrir almenningssjónir.
Sjómenn kvarta
„Við komumst á snoðir um þetta
af hreinni tilviljun," segir talsmað-
ur þeirra verkalýðssamtaka sem
sjómenn heyra undir. „Skyndilega
fóm okkur að berast fleiri og fleiri
bréf frá félögum okkar þess efnis
að um borð í skipum þeirra væri
enginn loftskeytamaður.“ Þegar
stýrimennimir em ekki nema þrír
um borð er mörgum sjómanninum
órótt og þeir hafa fjölmargir borið
fram mótmæli.
Það sem hefur reitt sjómennina
svo til reiði finnst útgerðar-
mönnunum sjálfsagðasti hlutur í
heimi. Þeirra röksemdafærsla er sú
að nútímatækni hafi gerð auðveld
fjarskipti án þess að loftskeyta-
maður komi þar nokkurs staðar
nærri. Á neyðar- og kalltíðni sem
loftskeytamaður á að hlusta á,
segir Hans-Jurgen Dietrich skip-
stjóri, talsmaður sambands þýskra
útgerðarmanna, sé um að ræða
tvær talstöðvartíðnir og eina
skeytatíðni. „Taltíðnimar eru nán-
ast eins og sfmi, það þarf ekkert
nám til þess að vinna við þær.
Stýrimaður getur gert það með
öðmm störfum," segir Dietrich.
Slíkar yfirlýsingar segir loft-
skeytamaðurinn Ulrich Eggert,
sem vinnur um borð í „Deutsch-
land“ rækilega ósvífnar. „Útgerð-
armennimir em þar með að gefa í
skyn að loftskeytamaðurinn hafi
varla nokkum skapaðan hlut að
gera,“ segir hann. Hitt segir hann
sönnu nær að þeir hafi heilmikið að
gera, sérstaklega á siglingu nærri
landi, og á svæðum þar sem umferð
er mikil sé mikið um að vera í
fjarskiptunum.
„Ef maður vill vera _viss um að
missa ekki af aðvörunartilkynn-
ingu í þessum mikla raddgný, er
nauðsynlegt að hafa einbeitnina og
athyglina í góðu lagi. Það er ekki
hægt að sinna þessu með öðm
starfi," segir Eggert.
Mikil umferð krefst
óskiptrar athygli
stýrimannanna
Einmitt á Eystrasalti, þar sem
umferðin er mjög þétt, hafa stýri-
mennimir nóg að gera við að stýra
skipinu. Þar gefst þeim enginn tími
til að sinna aðalverkefnum loft-
skeytamannanna, að vaka yfir fjar-
skiptaörygginu.
„Nútímatækni hefur alls ekki
gert loftskeytamanninn óþarfan,“
segir Múller forsvarsmaður sjó-
manna. Um borð sé svo mikið
komið undir hverjum og einum að
þar megi engan mann missa úr
áhöfninni, sem þegar sé orðin
fámenn. Annars verði þeir sem
eftir em allsendis útkeyrðir. „Og
beri slys að höndum gerist gjama
allt í einu,“ bætir hann við.
Við fyrstu sýn virðist litla Eystra-
saltið svo sem nógu meinlaust til að
óhætt sé að sigla um það án
loftskeytamanna. En sjómennimir
sem þar sigla um vita betur.
„Ferjuleiðimar ganga þvert á
flutningaskipaleiðimar," segir loft-
skeytamaðurinn Eggert. Vegna
hinnar líflegu umferðar og þess
talsverða hraða sem tíðkast nú
orðið í siglingunum sé ekki hættu-
Iaust að sigla bara beinustu leið.
Hættulegur varningur
getur valdið stórslysi
f því tilfelli þegar slys verður em
ekki bara farþegarnir á ferjunum,
sem oft em um 1000, í hættu. Þar
sem oft er um borð á jámbrautar-
ferjunum mikið af hættulegum
vamingi þarf ekki mikið til að úr
verði umhverfisstórslys.
Spumingu sjómanns um hvaða
hættulegi vamingur sé fluttur yfir
Eystrasalt svaraði hafnarstjómin í
Puttgarden: „Þú getur lesið listann
aftur á bak og áfram. Þar er allt
talið upp.“
í ljósi þessarar augljósu hættu
má ekki leggja niður starf loft-
skeytamannanna, er álit Ulrichs
Eggert. Það væri svona ámóta og
taka tálmana af við yfirkeyrslu á
jámbrautarteinum vegna þess að
þar hefði aldrei orðið slys.
Enginn loftskeytamaður
um borð í Kampen og
neyðarkallið á rangri rás
Samanburðurinn er, eins og
reyridin sýnir, ekki ýktur. í nóvem-
ber 1983 hvolfdi flutningaskipinu
„Kampen“ við ísland. Áhöfninni,
13 manns, var allri bjargað, en þó
dóu sjö þeirra úr vosbúð. Þeir
höfðu verið of lengi f ísköldum
sjónum.
Björgunarskip hefðu hins vegar
getað orðið fljótari á slysstað ef
neyðarkall skipsins hefði ekki verið
sent á rangri rás. Loftskeytamaður,
sem hefði kunnað betur á tækin,
fyrirfannst ekki um borð.
—<

Nú vilja þýskir útgerðarmenn leggja niður stöður loftskeytamanna um borð í skipum.