Tíminn - 18.10.1989, Blaðsíða 6

6 Tímínn
Miðvikudagur 18. október 1989
Timinn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
_____Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Verkamannasambandið
Eftirtektarvert er að umræður og ályktanir á
nýafstöðnu þingi Verkamannasambands íslands
voru að ýmsu leyti ólíkar því sem oft er á slíkum
samkomum.
Guðmundur J. Guðmundsson, formaður sam-
bandsins, hefur lagt mikla áherslu á það í viðtölum
við fréttamenn að það sé með vilja gert að haga
störfum Verkamannasambandsins öðruvísi en
venjulegt getur kallast. Formaðurinn verður ekki
skilinn á annan veg en þann að verkalýðshreyfing-
in eigi ekki að vera einhliða kröfugerðarhópur á
hendur atvinnurekendum og mótmælasamtök
gegn stjórnvöldum, heldur einnig þátttakandi í að
móta uppbyggingar- og atvinnustefnu í landinu.
Þótt augljóst sé að verulegur áherslumunur er
orðinn á stefnumálum Verkamannasambandsins
er ofsagt að hér sé um byltingu að ræða. Viðhorfs-
breyting í stefnumálum sambandsins hefur verið
að þróast á undanförnum árum. Forystumönnum
Verkamannasambandsins hefur orðið það æ ljós-
ara að gamlar baráttuaðferðir þurfa endurskoðun-
ar við. Sú gerbreyting þjóðfélagsgerðar, sem orðin
er frá árdögum verkalýðsbaráttunnar, krefst ann-
arra vinnubragða og viðhorfa.
Verkamannasambandið hefur með umræðum
og ályktunum síðasta aðalfundar síns undirstrikað
með skýrum orðum að grundvallarhagsmunamál
vinnandi fólks í landinu er atvinnuöryggi. Til þess
að treysta atvinnuöryggið er nauðsynlegt að móta
atvinnustefnu sem fær er um að fullnægja því
markmiði.
Hér verður ekki tekin nein allsherjarafstaða
með þeim hugmyndum um atvinnuuppbyggingu
sem ræddar voru á þingi Verkamannasambands-
ins. Hins vegar skal því fagnað að þingið skyldi
gera atvinnumálin í heildarsamhengi að umræðu-
efni. Að þessu leyti á Verkamannasambandið
samleið með ríkisvaldinu, og vafalaust atvinnurek-
endum einnig, um að leggja áherslu á mikilvægi
framtíðaruppbyggingar atvinnulífsins.
Þau viðhorf sem fram koma hjá Verkamanna-
sambandinu að þessu leyti mættu verða til fordæm-
is öðrum stéttarsamtökum. Verkamannasam-
bandið er í rauninni að segja það, sem glöggir
menn á þróun lýðræðis og velferðarþjóðfélagsins
hafa fyrir löngu bent á, að hagsmunasamtökin eru
þjóðfélagsvald sem bera ábyrgð engu síður en að
þau hafi réttindi og skyldur.
Að ýmsu leyti hefur það verið illa séð að benda
á valdaaðstöðu hagsmunasamtaka vinnumarkað-
arins og ábyrgðarhlut þeirra í efnahags- og
atvinnumálum. Þetta mun hins vegar breytast
smátt og smátt. Ef til vill er Verkamannasamband-
ið nú að ríða á vaðið með að viðurkenna áhrif sín
og ábyrgð sem einn af handhöfum þjóðfélagsvalds-
ins sem ekki lítur einungis á sig sem þrýstihóp eða
kröfugerðarsamtök.
Illlllllllllllll GARRI lllllllllllllll
Vegrið á hættustaði
Alltaf eru að verða hörmuleg
dauðaslys í umferðinni, þar sem
Ijóst er að vegrið hefðu getað
hindrað alvarleg áföll. Síðasta
þessara slysa varð í Ljósavatns-
skarði aðfaranótt mánudags, þegar
tvennt drukknaði í djúpri tjöm,
sem liggur á milli vegar og lands,
þar sem vegurinn hefur veríð lagð-
ur út í Ljósavatn á kafla. Á þessum
vegi hafa engar varnir veríð settar
upp til að hindra að bflar renni út
af við aksturskilyrði, sem hafa
orðið hættulegrí við það, að varan-
legt slitlag hefur veríð lagt á
veginn.
Sparir á vegrið
Ekki er þó alltaf slitlagi að
kenna þegar slys af þessu tagi
henda. Þau verða yfirleitt vegna
vöntunar á vegriðum, og má sér-
kennflegt kalla hvað menn era
sparír á vegrið, þegar frágangi
vega lýkur. Víða hagar þannig til,
að vegur liggur meðfram vatni, t.d
áður en komið er á brú og er þá
beygja á veginum þannig að bugur
hennar vísa að vatninu. Þannig
hagar til í Vatnsfirði, en þar hefur
orðið banaslys, sem vegrið hefði
eflaust getað hindrað. Þar hefur
engu vegríði veríð komið upp enn.
Þá er alveg Ijóst, að vegriði verður
að koma upp báðum megin vegar,
þar sem hann liggur yfir Ljósavatn
í Ljósavatnsskarði.
Lúmskar hættur
En það er auðvitað of seint að
koma upp vegriðum eftir að slysin
hafa skeð. Vegir á íslandi hafa
tekið miklum breytingum til batn-
aðar á liðnum áratugum. Nú er
hægt að leggja vegi með stórvirk-
um vélum, þar sem engum datt í
hug að leggja vegi hér áður. En
gæði vega hafa haft nýjar hættur í
för með sér, sem geta verið svo
lúmskar, að ekkert annað en vara-
arbúnaður á vegköntum getur
komið í veg fyrír slys. Hér er átt við
ísingu og hálku, sem er mikið
illvígari á vegum með slitlagi en
malarvegum. Hér ■ grennd við
Revkjavík era mörg hættusvæði
vegna ísingar og hálku, svo sem
eins og á veginum austur yfir
Hellisheiði, sem er leið fjölda fólks
til og frá vinnu, og vegurinn til
Keflavíkur, sem er einnig leið fólks
til og frá vinnu á hverjum degi.
Slysin segja sína sögu
Banaslys era aHt of tíð á báðum
þessum vegum vegna ísingar og
hálku, og jafnvel vatnsaga, þegar
hjólför eru komin í malbikið. Þó
mun álitið að þessir vegir séu
sæmilega búnir vegríðum, einkum
Hellisheiðin. Samt hefur ein
brekka þar veríð látin eiga sig við
Litlu kaffistofuna í Svínahrauni.
Þar getur orðið erfitt að athafna sig
í roki og fljúgandi hálku, en hátt
niður að fara. Samt þykir ekki
ástæða til að koma þar upp vegriði,
þótt umferðin sé eins og á Lauga-
veginum morgna og kvölds. En
þessi vegir liggja þó um þurrt land.
Öðru máli gegnir þar sem vegur
liggur að eða yfir vatn. Þar á
skilyrðislaust að segja vegrið, og
þarf raunar ekki að ræða ástæður
fyrir því. Slysin segja sína sögu.
Það sem við getum gert
Nú er ekki þar með sagt að
vegrið í sjálfu sér séu alveg skot-
held vöra gegn slysum. En þau eru
það sem við getum gert til að koma
í veg fyrír þau, og það ætti að vera
nóg hvatning fyrír yfirvöld til að
láta af því verða strax, að fara yfir
vegakerfi landsins með það fyrir
augum að ákveða stað þeim vegrið-
um, sem lengi hefur skort. Mætti
auðvitað byrja á þeim stöðum, þar
sem hörmuleg slys hafa orðið,
einkum þegar svo hefur hagað til,
að bflar hafa faríð út af vegi og fólk
drukknað.
Slitlag á vegum er mikil endur-
bót og þakkarverð. En það hefur í
för með sér, að vandi vegna ísingar
verður mikið meirí en áður, enda
ekki öllum fært að aka við slíkar
aðstæður svo vel farí. Þá þarf að
sýna gætni og meiri gætni, en hún
dugir ekki alltaf til og heldur ekki
þótt ökumenn séu þaulvanir. Það
hefur margsinnis sýnt sig að hinir
færustu ökumenn hafa allt í einu
legið utan vega í bðum sínum án
þess að hafa hugmynd um hvað
gerðist. Svo getur ísing og hálka
orðið illvíg og komið á óvart, enda
sést ekki alltaf hvort ísing er á
slitlagi. Það er auðvitað alltaf lífs-
hætta í því fólgin að lenda utan
vegar. En hún er meiri á einum
stað en öðram. Það hafa þau slys
sýnt, þar sem vatn liggur að vegi.
Þess vegna verður ekki þegjandi
beðið eftir fleiri dauðaslysum
vegna skorts á vegríðum. Þau eiga
að vera hluti af frágangi vega og
kostnaður við þau á að vera hluti
fjárhagsáætlana um gerð þeirra.
Það er alveg ástæðulaust að láta
nýja vegi og góða verða til að auka
stórslysin vegna vanbúnaðar við
gerð þeirra á stöðum sem eru svo
augljóslega hættulegir, að ekki
verður kallað annað en handvömm
að hafa ekki komið þar upp vegríð-
um. Garrí
VÍTT OG BREITT
Að berja mann og annan
Samkvæmt nýjustu skoðana-
könnun sem gerð hefur verið á
íslandi ætlar sjöundi hver atkvæð-
isbær maður hérlendur að kjósa
Sjálfstæðisflokkinn, eftir að lands-
fundur íhaldsins barði á eina af
fáum útréttum sáttahöndum sem
boðist hafa í forystusveit flokksins.
Nú er teningunum kastað og
Davíð Oddsson haldinn með sjálf-
stæðismenn í halarófu á eftir sér
yfir sitt Rubikonfljót. Blásið hefur
verið í herlúðrana og í broddi
fylkingar fer varahershöfðinginn,
en yfir öxl hans, eða undir handar-
krika gægist réttkjörinn hershöfð-
ingi, sem segir að varamaður sinn
eigi örugglega eftir að taka sitt sæti
hvort sem er. Friðrik Sophusson
sáttasemjarinn í Sjálfstæðisflokkn-
um situr út í kuldanum, frjáls, eftir
því sem að hann sjálfur segir. Þar
var illa farið með góðan dreng, en
líklega hafa landsfundarfulltrúar
verið sjálfum sér verstir þegar þeir
fórnuðu sínum besta manni.
Það á alveg eftir að koma í ljós
hvernig Davíð Oddsson fótar sig
utan borgarmúranna og þess er
líka skemmst að minnast hvílíkar
væntingar menn gerðu sér um Þor-
stein Pálsson þegar hann settist í
formannssæti Sjálfstæðisflokksins
á sínum tíma. Eitt er víst að ekki
verður það varahershöfðingj anum,
sem frægur er fyrir að leiða hjörð
sína frekar en að reka á eftir henni,
til neins sóma hvemig hann lagði
rítinginn í bak félaga síns tveimur
dögum fyrir landsfund.
Ljótt haft fyrir bornunum
Og það læra börnin sem fyrir
þeim er haft. Nú hafa ungir sjálf-
stæðismenn í Heimdalli með Birgir
Ármannsson í fararbroddi beitt
svipuðum vinnubrögðum og gert
var við varaformannskjör á síðasta
landsfundi íhaldsins. Munurinn var
sá að til þess að höggva í herðar
niður vin sinn og félaga Svein
Andra fyrmm formann Stúdenta-
ráðs þurfti Birgir að nota þann
tíma sem að þagði til þess að smala
liði á laun. Birgir þagði líka sólar-
hringnum lengur en Davíð. Eftir
að uppvíst var um ráðabrugg Birgis
hóf Sveinn Andri sína smölun og
fóru báðar fylkingar langt út fyrir
raðir sinna flokksmanna.
Það er ekki von að fólk hafi
meiri trú á siðferði pólitíkusa en
raun ber vitni, þegar horft er upp
á jafn ódrengilegt athæfi og erfða-
prinsamir tveir höfðu í frammi. Á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins
hékk uppi plaggat smíðað af ung-
um mönnum á uppleið þar sem
birtar vom myndir af Jóni Baldvin
Hannibalssyni, Steingrími Her-
mannssyni og Ólafi Ragnari
Grímssyni, en textinn undir hvatti
til þess að berja í siðferðisbrestina
sem þessir menn hefðu orðir upp-
vísir að. Á sama tíma börðu menn
innan íhaldsins hvern annan að
óvömm og kölluðu að gefa flokkn-
um andlitslyftingu.
-ÁG