Tíminn - 18.05.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 18. maí 1990
Tfminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
Skrifstofur Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingaslmi: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Heit stræti
Reykjavík er falleg borg, þar sem fólk unir hag
sínum vel, á falleg heimili og ræktar garðinn sinn.
Allt sem það fær ráðið sjálft er vel ráðið og ber
merki þrifnaðar og dugnaðar. Öðru máli gegnir
um þau atriði borgarlífsins, þar sem afskipta
borgaryfírvalda er þörf. Þar blasa við aðrar
myndir, sem eru ekki eins glæsilegar og húsin og
heimilin og garðamir, sem íbúamir hafa komið
sér upp.
Það gerist nú stöðugt oftar að þeir sem bregða
sér í kvöldgöngu um Laugaveg eða miðbæinn
verða íyrir ónæði, hrindingum og pústmm frá
unglingum sem em vart sjálfráða vegna neyslu
vímuefna. Hinir raunvemlegu óróraseggir em
sem betur fer ekki fjölmennir, en þeim fer fjölg-
andi og ástandið heldur áfram að versna á meðan
borgaryfírvöld gera ekkert þessu fólki til hjálpar.
Lögreglan hefur átt í erfiðleikum við að koma
reglu á miðbæinn og telur sig of fáliðaða til slíkra
stórverka. Borgaryfírvöld hafa ekkert lagt til
þeirra mála heldur. Þau hafa ekkert gert til að
friða strætin, svo fólk geti óáreitt fengið sér
kvöldgöngu í friði fyrir ógæfufólki sem hefur
orðið áfengi og eiturlyijum að bráð. Það hlýtur að
vera almenn krafa kjósenda í Reykjavík að
gönguferðir um borgina verði hættulausar og að
miðbærinn verði friðaður. Eigi borgarstjóri leið
til skrifstofu sinnar um helgar og gengur að
morgni til um Pósthússtræti hefur hann hroðann
fyrir augunum. Hafi sóparar orðið höndum seinni
að þrífa götuna undan glerbrotum frá rúðubrotum
næturlýðsins, verður borgarstjórinn að vaða gler-
brotahrúguna til skrifstofu sinnar. Hann lætur sér
fátt um fínnast, enda maður sem stjómar meiri-
hluta borgarstjómar. Afskiptaleysi hans í þessum
efnum er gert upp hjá gjaldkerum trygginganna.
Vímuliðið myndar meirihlutann í borginni á
nætumar og hvergi örlar á viðbrögðum til að
stemma stigu við yfirgangi þess eða leita lausna á
óhamingju þess. Þessu liði heflir tekist að gera
hina fallegu borg Reykjavík að borg óttans á
kvöldin og nætumar.
Nú hefur Davíð Oddsson og meirihluti borgar-
stjómar heitið því að hita upp götur í mestu óróa-
svæðum borgarinnar, þ.e. miðbænum, á næstu
þremur ámm. Það hefði auðvitað átt að vera búið
að þessu fyrir löngu. Núna rétt fyrir kosningar
boðar meirihlutinn heit stræti í miðborginni, eins
og hann sé að færa kjósendum jólagjöf. Ætli kjós-
endur þurfí ekki að borga þessi heitu stræti sjálf-
ir, eins og annað sem gert er í borginni. Annars
hafa strætin í miðborginni þótt æði heit fyrir, eins
og húseigendur geta borið um, sem standa vam-
arlausir gegn endurteknum spjöllum vímuliðsins,
sem er hjálparþurfi en meirihlutinn hefúr bmgð-
ist.

GARRI WSÉ. 111
Tekist á um álvfif
Ivlilvl Cl III11 Cll w vl
Þessa dagana er tekist é um stað*
setningu nýs álvers, en óöunt líður
að |ivi að ikvörðun uro hana verði
tekin. Fjaliað er uro þessa stað*
setninguaf roildiii kurteisi Þó ijðst
sé að undiraldan sé þung. Eftir
fréttum frá Akurevri að dæma
eru Eyfirðingar einna harðastir I
málfutníngi, cnda er Akurcyri
fjölmennur staður, sein á við
nokkurt atvinnulcysi að striða ura
þessar mundir. Ilinn ágæti bæjar-
stjóri á Akureyri, Sígfús Jðnsson,
sem á ættir að rekja til Akureyrar
Og var frægur ianghlaupari á
sinni tfð, hefur kveðið einna fasf-
ast aö orði um þflrf Akureyrar og
Eyjafjarðar fyrir álvor. Hann tel-
ur að ura líf eða dauða sé að tcfia
að ná áiverinu norður. Enn um
sinn verði menn að bíða í óvissu
um hvort álvcr komi inn í landið,
þótt sterkar Jíkur bendi til þess,
„en ef það kemur verðum við aó
standa saman og ná því norður til
Eyjafjarðar.“ Hér er um afdrátt-
ariausa yfirlýsingu bæjarstjórans
að ræða Ög um ieið herhvöt til Ey-
firðinga um að ná saman hflndum
um þetta mái, cn þcir cru til norð-
ur þar, sem horfa framhjá ýmsum
brýnuro vandamálum af ótta við
að eyfirskum kúro verði þröngt
um andardráttinn.
Hver vinnur í lottó?
Austfirðingar vilja fá álver tii
Reyðarfjarðar. í>ótt byggð við
Reyöarfjörð nálgist ekki þéttbýlið
á Akureyri hvað mannfjölda
snertir, situr Reyðarfjöröur í
raiðju nokkurs þéttbýiis sem
markast af Egilsstöðum, Eskifirði
og Norðfirðl l>á biða góðir virkj-
unarkost ir Austfj arða ónýtlir. Tah
aó hefur vcrið um að ReyóarQörð-
ur sé íslaos höfn og styst sé þaðan
á markað með framleiðsiuna. Allt
eru þefta góð og gild rök sem vert
er að gefa gaum. Þriðji kosturinn
sem nefndur hefur verið er að
byggja nýtt álver á Keilisnesi,
skammt frá áiverinu í Straumsvik
á mesta mannljöldasvæði iandins.
í raun má búast við aö ekki verðiá
vaidi ísiendinga að velja neinn af
þessum stððura, heidur verðí vaiið
i bflndunt eigenda áiversins, og
þeir komi til með aö ákveða stað-
setninguna í sambandi við aðra
sanininga um þau kjör sem þeíro
verða boðin. En auðheyrilegt er,
að fulltrúar þcirra staða, sem
ncfndir hafa verið undir álver, b'ta
ekki á niðurstöðu ura staöarvalió
sem eins konar Jottð. I»eir berjast í
sínum máium roeð rökunt, byggð*
um á ástandi þelrra byggðarlaga,
Sem þeir taia fyrir. I>au rök munu
hafa lítið að segja við ákvarðana-
töku álfurstanna. i>ess vegna hef-
ur umræðan hér heitna ekki burið
í sér þann hita, sem fyigir deilum
um staði. Mönnum cr lcyfilegt án
reiði keppinauta að spila i lottó.
Mannflutningar
stöövast
Þótt augljóst sé að iandsbyggóin
ieggi á það áherslu, að álver verði
sett niður utan höfuðborgarsvæð-
isins fylgir umræðunni ckki sá
hiti, scm gjarnan hleypur í menn,
þegar rætt er um landsbyggð og
suðuvesturhorn iandsins. Stjórn*
inálamöimum veröur ekki kennt
um niðurstöðuna, jafnvci þótf
reyitt verði að niðurstöðum fengu-
uro að hengja bjöllur á einhverja
ketti. Frá okkar hæjardyrum séð,
sem nú bnum í landiuu, er löngu
kominn tími fll að réria hlut iands-
byggðarinnar, og ekkert myndi
gera það með jafnsnöggum hætti
og álver á landsbvggðinni. En áJ-
furstar eru bara ekkert inni í
landsbyggðarmálum okkar. Eitt
er ljóst öfium sem ura þessi stað-
setningarmál Ijafia, að verði álver-
ið sett nlður á suövesturhorninu
aukast enn að mun þeir raann-
flutningar tfi Reykjavíkursvæðis-
ins sem staðið hafa iinnuiaust i
áratugi. Landshyggðin þarf álver
núna. Slífc ákvörðun gæti þýtt
gjörbreytíngu á fólksstreyminu
suður, og jafovcl stöðvað eða snúið
við þeirri þróu n mannflu (ninga,
sera ailtof lengi hefur gert okkur
erfitt fyrir»byggð landsins.
3,5% atvinnuleysi
Þóra Hjaltadóttir, formaöur Ai-
þýðusambands Norðurlands, hef-
ur einmitt kumið inn á þá röskun,
scm yrði því samfara, ef álveri
yrði valinn staður fyrir sunnan.
Nú ncmur atvinnuleysið á Akur-
eyri 3,5% vinnufærra manna. I*að
er hærri taia en þekkst Iiefur
leugi. Þðra staðhæfir að mjög
margar fjölskyldur munl flytja
suður missí Eyfirðinga r af átver-
inu. Þetta eru harðar staðreyndir
máisins hvað Akureyri snertir.
Þess vegna er það rétt ályktað hjá
Sigfúsi Júnssyni, að nú er annað-
hvort að duga eða drepast fyrir
Eyfirðinga að ná álverinu norður.
Garri
Leiðin ti
OÍTors dugnaðarforka leiðir þá
sjálfa og aðra oft í ógöngur og er sú
þjóðlygi fúrðu lífseig, að stórhugur
og taugaveiklunarkennd fram-
kvæmdasemi sé lykillinn að fram-
fömm og velmegun. Að kunna skil á
mælikvarða hins mátulega og al-
mennt verksvit er minna metið.
Samfélag, sem nær þeim glæsilega
árangri að vera meðal þeirra þjóða
sem hæstar þjóðartekjur hafa ár eftir
ár safnar skuldum og greiðir æ hærra
hlutfall vaxta og afborgana af sínum
miklu þjóðartekjum, hefur ratað inn
á villigötur.
Öll gjaldþrotin og óendanlegir
rekstrarörðugleikar sem hijá flestar
atvinnugreinar og tilheyrandi láns-
fjárhungur benda ekki til að ein-
hveijar hæstu þjóðartekjur á mann
sem mælanlegar eru í gjörvallri ver-
aldarsögunni komi að þeim notum
sem vænta mætti.
Tekjurýmunin og braðlið stafar
ekki endilega af þvi að verið sé að
sóa í einhvem svokallaðan óþarfa,
heldur ekki síður því að eytt er alltof
miklu í þarfa hluti, sem svo ekki nýt-
ast.
Öll sú sóun er kölluð er offjárfest-
ing er ekki verðmætaskapandi eins
og margir halda, heldur hið gagn-
stæða.
Minna umleikis,
meiri tekjur
Ofvæddir atvinnuvegir era ekki
vænlegir til að takast á við keppi-
nauta í síharðnandi samkeppni á ört
stækkandi mörkuðum. Halldór Ás-
grímsson, sjávarútvegsráðherra, vék
að þessu í ræðu sinni á aðalfundi
VSÍ og greindi frá ráðstöfúnum sem
gerðar verða til að hagkvæmni
skipastólsins. Á na mun af-
kastageta hans minnka um 20-30%.
Minni floti þýðir að veralegar fjár-
hæðir sparast í rekstrarkostnaði og
litlar líkur era á, að mati ráðherrans,
að nokkur aðili muni telja hagkvæmt
að fjárfesta í nýjum fiskiskipum á
næstu áram. Með þessu skapast
svigrúm til að nýta meira fjármagn
til uppbyggingar annarra atvinnu-
greina.
Sjávarútvegurinn stærir sig iðulega
af því að vera undirstaða velmegun-
ar í landinu og skapa þau verðmæti
sem allir njóta góðs af.
Þessu þorir enginn að mótmæla,
þótt hér sé aðeins hálfsannleikur á
ferðinni. Útgerðin nýtir auðlindir
sem era í eigu allrar þjóðarinnar og
þegar hún er að stæra sig af verð-
mætasköpun sinni gleymist ávallt að
draga fra hve óskaplegur kostnaður
er af útgerðinni og hve miklu þar er
eytt í offjárfestinguna, sem engum
kemur að gagni nema erlendum
skipasmiðjum, olíusölum og ein-
staka kvótabröskuram.
Vit í stað dugnaðar
Æðibunugangurinn í ofljárfesting-
um og tæknivæðingu sem er langt
umfram allar eðlilegar þarfir veikir
bæði efnahag og samkeppnishæfni.
auðar
Halldór lát það álit í ljós, að nauð-
synlegt sé að við geramst aðilar að
hinu evrópska efnahagssvæði. At-
vinnulífið í nágrannalöndunum und-
irbýr sig af kappi að mæta þeirri
auknu samkeppni sem ljóst er að all-
ir sem halda vilja velli verða að taka
þátt í. Þar reynir á sjálft atvinnulífið
að standa sig.
Illa rekin fyrirtæki munu geispa
golunni og fjárfesting umfram þarfir
er tapað fé. Samstarf fyrirtækja og
stærri rekstrareiningar munu skipta
sköpum þegar komið er út í alþjóð-
lega samkeppni á miklu fleiri svið-
um en tíðkast hefur til þessa.
Annars ættu menn að fara að at-
huga í alvöra hvað það er eiginlega
sem gengur vel á Islandi og hvað
illa. Launþegar kvarta og allir sem
stunda atvinnurekstur kvarta enn
meira yfir vöxtum, efnahagsum-
hverfi, sköttum og lánsfjárskorti og
það sem þegar er ekki rúllað á haus-
inn eygir gjaldþrotin í íyrirsjáanlegri
framtíð.
Lánastofnanir og verðbréfamark-
aðir virðast ganga vel og umsýsla
með hlutabréf gefúr vel af sér, en
hlutafélögin era flest hörmulega
leikin, ef eitthvað er að marka vol-
æðið sem efnahagsumræðan ein-
kennist af.
Allt sýnist stefna að mikilli upp-
stokkun og athafnaliðið er á leiðinni
í mikla samkeppni að eigin sögn og
forystusauður vinnuveitenda telur
þá þjást af ömurlegum timburmönn-
um. Það er því tími til kominn að
dugnaðarstreitan fari að renna af
mönnum og að farið verði að for-
valta mestu þjóðartekjur í heimi af
viti og forsjálni.
Ella verður að duga að biðja guð að
hjálpa sér.
OÓ