Tíminn - 26.05.1990, Blaðsíða 4

14
HELGIN
Laugardagur 26. maí 1990
Inn á gólf íþróttahúss
Kennaraháskóla íslands
gengu þann 28. apríl
undir þjóðfánanum ellefu
glímumenn. Þar voru
mættir allir sem tilkynnt
höfðu þátttöku. Var þetta
fagur og karímannlegur
flokkur. Þeir luku allir sínum
viðureignum, 55 talsins,
auk einnar um 2. og 3.
verðlaun. Jafnglími
aðeins eitt og markvert
fyrír sögu þessa elsta
íslenska móts að feðgar,
Krístján Yngvason og
Yngvi, voru keppendur
um íslandsbeltið.
Að mestu leyti var viðureignunum
sjónvarpað. Eitthvað vantaði á upp-
hafið því að starfsmenn sjónvarps
komu seint þótt byijað væru 20 mín-
útum seinna en auglýst var og var
sök sjónvarpsins. Öðru sem hefúr
verið vikið til, vegna beiðni forráða-
manna sjónvarps, er röðun viður-
eigna. Siður var hér íyrr meir að raða
glímum þannig að þeir sem vænta
mætti að fást myndu um verðlauna-
sætin ættust örugglega við í lok
mótsins. Þessu var sem betur fór
breytt svo allir nytu jafnréttis. Hver
dragi sér tölu út hópi talna sem nam
fjölda keppenda en úr þessum tölu-
fjölda hafði fyrirfram tveimur og
tveimur verið raðað saman. Sam-
kvæmt slíkri skrá fengu ekki þeir
færustu að taka úr sér glímuskjálft-
ann við þá sem minna máttu sín og
síðan sækja í sig „veðrið" samkvæmt
pöntunarskrá sjónvarps. Fær sjón-
varp þannig beitt valdi sínu við móta-
hald annarra íþróttagreina?
Merkar stofnanir og félagasambönd
vinna markvisst að athugun á fomum
þjóðlegum fangbrögðum sem vel á
annað hundrað munu vera þekkt i
heiminum. Meðal þeirra þekktari er
glíman. Heimssamtök um íþróttir,
svo sem Alþjóða ólympíunefhdin
(IOC), Alþjóðafangbragðasamband
áhugamanna (FILA), hafa þar til hin
síðustu ár látið málefhi hinna þjóð-
legu fangbragða liggja hjá garði.
Þessi samtök hafa ályktað að þeir
sem þau iðja geti keppt f þeim
ólympísku, grisk/rómversku fangi,
sem samið var í Lyon í Frakklandi
1860 og nefndist því í byijun franskt
fang. I því var keppt af 4 á hinum
fyrstu endurvöktu ólympíuleikum.
Þó að þetta fang breiddist fljótt úr,
því að fjöldinn lét glepjast að í þeim
fælist arfur frá hinum fomu grísku
ólympíuleikum, sem er staðleysa.
I Bandaríkjunum þekktust um síð-
ustu aldamót margs konar þjóðleg
fangbröð meðal hinna ýmsu þjóðar-
brota. Þegar ólympíuleikar voru
haldnir f St. Louis 1904 komst á
keppni f fijálsu fangi sem þá voru
farin að tíðkast þar vestra. Frá 1920
hefur hvort tveggja verið ólympísk
keppnisgrein.
Þegar ólympíuleikar vom haldnir í
Japan 1964 komst júdó í hóp fþrótta-
greinanna en sá „mildi háttur" fyrir
friðsamlega keppni var um 1880
gerður upp úr margs konar hemaðar-
fangi japanskra riddara. Sú viðleitni
að búa til fangbrögð, sem sameina
mætti í keppni þeirra sem iðkuðu
þjóðleg fangbrögð, kom best fram
1938 í Sovétlýðveldunum, er þar var
búið til keppnisfangið sambo sem
iðkendur 27 þjóðlegra fangbragða
lýðveldanna áttu að geta keppt i á
fþróttahátíð þeirra, sportakíata.
Margar þær þjóðir sem eiga fom
þjóðleg fangbrögð leitast við að
koma þeim inn á ólympíuleika. Með-
al þeirra höfum við íslendingar verið.
Inn á ólympíuleikana í London 1908
komst gliman sem sýningargrein fyr-
ir sóknarhörku sambandsstjóra UM-
FÍ, Jóhannesar Jósefssonar. Stjóm
hins nýstofnaða ÍSÍ fékk glímuna
sýnda f keppnisformi á ólympíuleik-
vanginum í Stokkhólmi 1912. Við at-
hafnir tengdar ólympfuleikum var
glima sýnd í Berlfn 1936 og Helsinki
1952.
Þegar sýnt var að þjóðleg fangbrögð
Þama leggur Hilmar Agústsson frá Islandi Hollendinginn Jimmy Boolhouver að velli í skoskum axlatökum á alþjóðlegu fangbragðamóti í Frakklandi
15. apríl sl.
Þorsteinn Einarsson, fyrrum íþróttafulltrúi ríkisins:
Islandsglíman sú
áttugasta
og Glímusambandið tuttugu og fimm ára
yrðu ekki felld inn á meðal ólymp-
ískra íþróttagreina var hafin sú við-
leitni að kynna þau alþjóðastofhun-
um sem tengjast leikunum. í
fræðslustofnun Alþjóða ólympíu-
nefndarinnar í Olympiu í Grikklandi
(IOA) var flutt erindi um glímu 1984
og lagt til að fundið yrði ráð til þess
að færa iðkendur þjóðlegra fang-
bragða saman til starfa fyrir þau. Hún
var einnig kynnt f fyrirlestri á al-
þjóðaþingi íþróttasögufræðinga f
Glasgow 1985. Ólympíunefhd ís-
lands samþykkti 1986 á aðalfundi
sínum tillögu þar sem skorað var á
Alþjóða ólympfunefndina að vinna
að viðhaldi og kynningu þjóðlegra
fangbragða. Tillögunni fylgdi ítarleg
greinargerð. Nefhdinni íslensku barst
svar frá forseta alþjóðanefhdarinnar,
þar sem hann þakkaði ábendinguna
og kvaðst mundi vinna að framgangi
málsins. Beiðni barst 1987 ffá Al-
þjóða ólympíunefhdinni um upplýs-
ingar um glímuna. Upplýsingar voru
teknar saman, þýddar á ensku, inn-
bundnar smekklega og sendar. Þetta
smárit hefur sfðan verið endurbætt og
Frá vinstrí: Þorsteinn Einarsson,
fv. íþróttafulltrúi, Amgrímur Jóns-
son, Jóhannes Sveinbjömsson,
Hilmar Ágústsson, Orrí Bjöms-
son, Ámi Unnsteinsson þjátfarí.
Myndin er tekin við verðlaunaaf-
hendingu á alþjóðlegu fang-
bragðamóti í Frakklandi 15. apríl
sl.
því dreift víða.
Ymsir erlendir ffæðimenn hafa ritað
um glímu. En merkust greina þessa
efhis birtist 1802 f dönsku ffæðiriti
eftir dr. Laurids Engelstoft, síðar pró-
fessor við Hafnarháskóla. Slík skrif,
ferðir íþróttafélaga erlendis til að
sýna glímuna og kynning glímu hér-
lendis fyrir útlendingum, eru aðgerð-
ir sem hafa leitt af sér að hvar sem
um þjóðleg fangbrögð er rætt eða rit-
að er glímunnar getið.
Þann 11. april sl. varð Glímusam-
band Islands 25 ára. Þeir, sem á þess-
um árum hafa unnið fyrir íþróttina og
iðkendur hennar, hafa rækt störf sín
vel. Þeir hafa verið sókndjarfir. Á
sfðasta íþróttaþingi ÍSÍ gengu þeir
samþykkta samábyrgð íþróttahreyf-
ingarinnar á viðgangi glímunnar og
framhaldi af samþykktinni 2 og 2,5
millj. kr. ffamlög í fjárlögum áranna
1989 og 1990 sem veija skyldi til
glímukennslu. Fyrir þetta fé fóru þeir
árið 1989 í 42 skóla og leiðbeindu
6755 nemendum f glímu. Á því sama
ári var efnt til 27 glímumóta og 9
sýninga. Utan voru famar 4 ferðir.
Fyrir 5 árum var gengið til félags-
skapar við forystumenn þjóðlegra
fangbragða f Skotlandi (Back-hold),
Englandi (Cumbria, Cumberland og
Westmoreland style), Comwall
(Comish-style) og Frakklandi (Bret-
agne, Gouren). Heita samtökin Sam-
band keltneskra fangbragða (IFCW).
Þótti rétt að hafa samvinnu við þá því
að bæði íslensku lausatökin og glím-
an hafa orðið fyrir áhrifum fleiri fót-
bragða og álitið er að axlatökin
(back- hold) hafi borist um 900 frá
Norðurlöndum til Englands. Með
þessum aðilum hafa þróast þau sam-
skipti um þjóðleg fangbrögð sem
vfsa veginn til farsælla starfa að við-
Rögnvaldur Ólafsson, núverandi
formaöur Glímusambands ís-
lands.
haldi þeirra. Allir virða fangbrögð
hvers annars, kenna hver öðmm
fangbrögð sín og keppa innbyrðis i
þeim. Þessa einlæga samstarfs naut
ég ásamt 5 glímumönnum í nýliðnum
apríl á Bretagneskaga. Þangað kom
áhugafólk frá Wales, Skotlandi,
vatnahéraði Englands, Danmörku,
Hollandi og írska lýðveldinu. Til
einnar keppni mættu 3 Svisslending-
ar og sýndu frábærlega þjóðleg fang-
brögð sín, Schwingen. Einn þeirra
keppti í axlatökum.
Á glimuþingi 1989 var stjóm GLÍ
veitt heimild til þess að sækja um að-
ild að Alþjóðasambandi áhugamanna
um fangbrögð (FILA). Um þessa að-
ild var sótt í maí 1989 en sambandið
gengur frá umsókninni á komandi
hausti. Vegna áhrifa úr ýmsum áttum
á FILA um að breyta lögum sfnum á
þann hátt að þjóðleg fangbrögð yrðu
jafnrétthá grísk/rómv. fangi, fijálsu
fangi og sambo. Af þessari breytingu
varð við samþykkt endurskoðaðra
laga FILA 1987.
Þegar hefur stjóm FILA sent hingað
ýmis hjálpargögn um þjálfun og á
hennar vegum mættu 5 glímumenn á
alþjóðlegt mót í gr/rómv. fangi í
Vesteraas í Svíþjóð til þess að sýna
glímu. Þeir sem sýndu vom undir
stjóm Jóhannesar Jónassonar, Eyþór
Pétursson, Pétur Yngvason, Ólafur
H. Ólafsson og Jóhannes Svein-
bjömsson. Keppendur mættu frá 28
þjóðum svo að mótið hlaut mikla
umfjöllun.
Tveir Svíar, sem vora hér fyrir
skömmu til að kynnast glímu, skýrðu