Tíminn - 16.06.1990, Blaðsíða 3

r taugárdágur' 16. jún? '1990
'' ” ’ - ' FSHBHnMnMaHHum
jBKaagasHWBBESBsaaegsæ

■■■■■■ ..............
hélöIn
....
13
Herðimenn við þróttar þing
þjóðin frama metur.
Hér um einn þann hauk ég syng
hann er nefndur Pétur.
Afreksmann á Isa-grund
engan frægri getur
margri nös því mígur und
meðan uppi er Pétur.
Títt að skálum skörung hjá
skammar verða setur,
allar skepnur œðrast þá,
ef að reiðist Pétur.
Finsen fömum vegi á
fyrst þess sagan getur,
óskaplegan löðrung þá
laust hann sterki Pétur.
Stefán góði gáði ei að
grunni hlusta betur,
en að snoppung þeytti á það
þrúðmóðugur Pétur.
Arnljót lœrða öls við brá
afar rauðan setur
ógnar kjaftshögg kenndi hann þá
kjaftshöggið gafPétur.
Jóni mikla Mývetning
meiðist brúna setur,
bjórinn spilltist, blóðgan hring
beysti á augað Pétur.
Sjálfan Eggert umboðsmann
eljumprúður fletur
vel á kjaftinn hæfði hann
heljarmennið Pétur.
Já það endist ekkert tal
eða nokkurt letur,
halda á lofti efhverju skal
höggi eftir Pétur.
Langtum fleiri, sem höfðu mátt þola
löðmnga Péturs amtmanns, em taldir
upp í þessum brag, en þeir sem nefnd-
ir em í þessu broti em Jón Finsen
læknir, Stefán Thorarensen bæjarfóg-
eti á Akureyri, sr. Amljótur Ólafsson á
Bægisá, Jón á Gautlöndum og Eggert
Gunnarsson mágur amtmanns.
Við fátækt í kofa
Þegar Jón Finsen fór úr landi birtist
þakkarávarp til hans, undirritað af
fjölda manns í læknishéraði hans og
meðal þeirra sem undirrituðu var
mágur amtmanns, Tryggvi Gunnars-
son. Leit Pétur Hafstein á þetta ávarp
sem ögrun og móðgun við sig og fór
nú eftirleikurinn að harðna.
Árið 1869, þegar þeir þingmenn
Þingeyinga, Jón Sigurðsson á Gaut-
löndum og Tryggvi Gunnarsson, vora
að búa sig undir að ríða suður til Al-
þingis, lét hann höfða sakamál á hend-
ur þeim og lagði bann við því að þeir
fæm úr héraði. Vom ákæraatriðin hin
furðulegustu. Jón á Gautlöndum sak-
aði hann m.a. fyrir að hafa framið fjár-
drátt úr sveitarsjóði, er nam smáupp-
hæð. Þeir létu það ekki á sig fá og riðu
til þings, en saksóknir og kærumál
gengu á víxl. Þyngstir vom Þingey-
Jón Flnsen, læknir. Hann var einn
þeirra er kenna fengu á hnefum
amtmannsins.
ingar honum í skauti. Amtmaður rak
Tryggva úr hreppstjóraembætti en
fékk svo engan til að taka við því,
hann lét gera lögtak hjá honum og
ýmsum fleiri bændum, vegna óhlýðni,
sekta og ýmiss konar meintra van-
skila. Þar kom að menn fóm að senda
kæmskjöl til ráðuneytisins úti í Höfh
út af barsmíðum amtmanns. Og ráðu-
neytið krafðist skýringa hans, setti of-
an í við hann og ákvað að ef hann
berði fleiri þá skyldi hann verða að
víkja. Og enn undirrituðu 175 Þingey-
ingar kæmskjal til ráðuneytisins. Yrði
allt of langt mál að rekja allar þær
kærur, ýfmgar og æsingar sem spunn-
ust út af þessu og því aðeins bragðið
upp lítilli mynd af þvi hér. Loks varð
það Pétri amtmanni að falli hve ókurt-
eislega hann svaraði umvöndunar-
bréfum frá íslensku stjómardeildinni í
Höfti og leyfði sér jafnvel að kæra
hana fyrir öðmm stjómardeildum í
Kaupmannahöfn fyrir valdniðslu og
gerræði og fylgdu þvi viðeigandi stór-
meiðandi ummæli. Þá var mælirinn
fullur og amtmanni var vikið ffá.
Hann skyldi þegar verða í brott ffá
amtmannssetrinu og hljóta aðeins
smánarleg eflirlaim. Alþingi vildi
Jósef Skaftason, læknir, sem Pét-
ur Hafstein bannaði för til þing-
setu 1853.
hækka eftirlaun hans, en stjómin strik-
aði þá hækkun út af fjárlögum. Að
málalokum héldu Þingeyingar mikla
sigurhátið út af því að „amtsi“ var fall-
inn. Þau fimm ár sem hann átti eftir
ólifuð bjó hann við fátækt í litlum
kofa i Skjaldarvík, við sjóinn nokkuð
fýrir utan Akureyri. Kona hans hélt
órofa tryggð við hann í mótlætinu.
Sagt var að á síðustu árunum hefði
hann hætt að drekka og orðið stilltur
og ljúfur sem lamb. Minningin um
hann varð bömum hans ljúfsár og við-
kvæm. Sjúkdóm hans og ófarir sveip-
uðu þau i þagnargildi leyndarmálsins
og ræktuðu jafnan innra með sér dýrk-
un á hetjunni, þegar hann stóð á há-
tindi ffægðar sinnar.
Mörgum ámm siðar, þegar Matthías
jochumsson vildi endurgjalda innileg-
an vináttuvott Hannesar Hafstein, rat-
aði hann leiðina inn að viðkvæmustu
taugum hans með því að yrkja minn-
ingarljóð um föður hans, Hafstein
amtmann:
Hafið skal hróðrar-stef
hans, sem var Norðurlands
bjarg, þegar böl ogsorg
byggð sló með dauða-hryggð.
Fór, meðan Jýlltu spor
fárkynjuð neyðar-ár,
yfir oss eymdar-kaf—
einn stóð úr hafi steinn.
Steinninn til vemdar vænn
varst þú er nafh það barst,
Norðurlands sigursverð
sann-nefnt, er striðið brann.
Hamalt við hildar þröm
haukslyngum Norðlending
fylkt gastu fimt og skelft
farald, sem kom ei þar.
Sundrungar braustu bönd,
boð þitt varíslands stoð,
fól þitt ei fals né vél,
fullhugi, hjarta gull.
Kjörinn i storðarstyr
stórræða varstu Þór.
Kall þitt og stöð við strið:
stjóm eða sigurfóm.
Og setning úr bréfi Kristjönu til
Hannesar sonar síns, þegar hann var
kominn á skóla, segir margt um innri
hug þessarar fjölskyldu:
,J>ið bræðumir eigið að halda uppi
nafni föður ykkar með heiðri og sóma,
ég treysti þér best, Hannes minn.
Aumingja yngri bræður þínir minnast
svo lítið föður ykkar, að þeir hafa eng-
in foðurorð að styðjast við. Ég er
kona, sem finn að ég kann ekki að
uppala sonu. Þið eigið að beijast og
sigra og hafa kraft i eigin brjósti."
Margir Norðlendingar áttu síðar,
þegar Hannes Hafstein fór fyrst að
koma ffam á sviðið, erfitt með að trúa
þvi að slíkur svanur hefði flogið úr
Hrafhshreiðrinu á Möðmvöllum.
Þeim fannst það ótrúlegt að það væri
sonur löðmnga- Péturs sem gæti
sungið svo heillandi um fegurð og ást-
ir og ffelsi landsins.
( Frásögn Þorsteins Thorarensen)
Sturtuvagnar
Eigum
fyrirliggjandi hina
vinsœlu
Sturtuvagna
;■ t v ■'
KAUPFÉLAG ÁRNESINGA
BIFREIÐASMIÐJUR
800 Selfoss - Sími 98-22000
SUMARTILBOD
20" kr. 42.287 stgr.
14" kr. 29.880 stgr.
★ Uvals sjönvarpstæki á frábæru verði.
★ Fjarstýring.
★ Monitor útlit.
0SAMBANDSINS
OG KAUPFÉLÖGIN
HOLTAGÖRÐUM SÍMI 68 55 50
VK> MIKLAGARÐ
SfCfL.
TOPP ▼ GÆÐI
SLÁTTUORF - HEKKKLIPPUR
Garðsnyrtitæki frá Skil eru byggð samkvæmt
ströngustu öryggis- og neytendakröfum,
viðurkennd af Rafmagnseftirliti ríkisins.
SPÁÐU í VERÐIÐ!