Tíminn - 22.01.1991, Page 5

Þriðjudagur 22. janúar 1991
Tíminn 5
Flúormengun vegna Heklugoss getur verið baneitruð hrossum og fé:
Aska úr Heklu eitraðri
en úr öðrum eldfjöllum
Nýfallin Hekluaska getur verið eitruð fyrir sauðfé og hross, sem éta
snjó eða drekka úr pollum sem aska hefur fallið á. Mæling á snjó af
öskufallssvæði sýndi mjög mikla flúormengun, eða langt yfir
hundraðfalt það magn sem reynst getur dýrum hættulegt. Menn,
sem t.d. gefa hrossum sínum hey úti en vatna þeim ekki, skyldu
ekki hvað síst hafa allan vara á, þar sem öskufall hefur orðið, eða
kann að verða ef Hekla sækir í sig veðrið á nýjan leik. Pollar sem
aska fellur á eru dýrum ekki síður hættulegir en snjórinn. Er því
mikilvægt að vatna öllum skepnum sem ganga úti en hafa ekki að-
gang að rennandi vatni.
Flúor hefur verið mældur í snjó sem
aska féll á í nágrenni Sigölduvirkjun-
ar og reyndist flúormagnið í kring-
um 500 ppm, en það er sagt svara til
1.500 til 2.000 ppm í þurrefni. Enda
er Hekla þekkt fyrir það hve aska úr
henni hefur hátt flúorinnihald. En
slíkt er mjög mismuandi milli eld-
fjalla.
Að sögn Sigurðar Sigurðarsonar
dýralæknis getur svo hátt flúormagn
valdið mjög miklum eiturárhrifum í
dýrum. Til nokkurrar skýringar
nefndi hann að flúor í hitaveituvatni í
Reykjavík sé t.d. 1 ppm, sem talið er
algerlega hættulaust. Laugar séu
hins vegar til hér á landi með 10-20
sinnum hærra flúormagni. Vatn úr
þeim geti verið hættulegt að gefa
dýrum til langframa.
Spurður um áhrifin af miklum flúor
segir Sigurður geta orðið um bráða
eitrun að ræða fyrst eftir að aska fell-
ur yfir, einkum fínasta askan sem
venjulega berst lengst. Hún lýsi sér
m.a. með ertingu í öndunarfærum
og meltingarvegi. Þar sem flúorinn
keppi við kalkið valdi hann doða í
sauðfé og merar geti orðið klumsa.
Hvað snertir hættu á eitrun í búfén-
aði varð þetta nýjasta Heklugos á
hvað heppilegustum árstíma, þar
sem flestu búfé er gefið inni um þetta
leyti árs. Og að sögn Sigurðar er flú-
ormagnið fljótt að minnka ef það
rignir.
Þótt Hekla hafí hægt á sér í bili,
bendir Sigurður mönnum hins vegar
á að vera á varðbergi láti hún á sér
kræla á ný. Menn þurfi þá að fýlgjast
grannt með því hvort um öskufall er
að ræða og ef svo er að vera þá var-
kárir með að sleppa út fé eða hross-
um ef aska er á jörð og vatna þeim
fénaði inni sem er hafður á húsi ef
ekki er aðgangur að ám, lækjum eða
vötnum. Eti skepnur snjó, sem aska
hefur fallið á, geti þau fengið í sig
heilmikinn flúor á stuttum tíma. Og
sama hætta sé fyrir hendi þar sem
rigningarvatn hefur safnast í polla á
auðri jörð. Sömuleiðis sé vatn, sem
safnað er af þökum eftir öskufall,
hættulegt og hafi valdið eitrunum.
-HEI
SUF fordæmir harðlega framferði Rauða hersins í Eystrasaltsríkjunum:
Frelsisbarátta Eystra-
saltslandanna verður
ekki brotin á bak aftur
Framkvæmdastjóm Sambands
ungra framsóknarmanna hefur
harðlega mótmælt framferði Rauða
hersins í Eystrasaltsríkjunum. Siv
Fríðleifsdóttir, formaður SUF, seg-
ist telja útiiokað að fólk í Eystra-
saltslöndunum muni sætta sig við
að vera áfram stjómað frá Moskvu
og þess vegna sé óskorað sjálfstæði
þeirra eina varanlega lausnin á
vanda landanna þriggja.
í ályktun framkvæmdastjórnar SUF
segir orðrétt: „Framkvæmdastjórn
SUF fordæmir harðlega ofbeldi
Rauða hersins gagnvart sjálfstæðis-
baráttu Eystrasaltsríkjanna og lýsir
yfir áhyggjum yfir framvindu mála í
löndunum þremur. Að ráðast á
óvopnaða borgara sjálfstæðra ríkja
er ekki lýðræðisþróuninni, sem örl-
að hefur á í Sovétríkjunum, til fram-
dráttar. Sjálfstæðisbarátta Eystra-
saltsríkjanna verður ekki brotin á
bak aftur, en hún verður hugsanlega
tafin með slíkum gerræðisaðgerð-
um. Framkvæmdastjórn SUF skorar
því á sovésk yfirvöld að draga her
sinn frá Eystrasaltsríkjunum."
SUF hefur alla tíð látið sig utanrík-
ismál miklu varða. Fulltrúar Nor-
rænna æskulýðssamtaka, sem SUF
er aðili að, sendu fulltrúa til Eystra-
saltsríkjanna fyrir stuttu síðan. ís-
lenski fulltrúinn var reyndar stadd-
ur í lállinn í Eistlandi þegar Rauði
herinn lét til skarar skríða í Vilnius.
Einn megintilgangur með förinni
var að ná tengslum við æskulýðs-
samtök í löndunum, sem gætu orðið
gestir á næsta þingi Norðurlanda-
ráðs æskunnar, sem verður haldið í
Danmörku í mars á þessu ári.
„Hætt er við að það komi bakslag í
tilraunir Norrænu æskulýðssamtak-
anna að mynda tengsl við samtök í
Eystrasaltsíöndunum. Ef ráðamenn
í Moskvu ná völdum í þessum ríkj-
um að nýju er hætt við að það geti
orðið erfitt að halda í tengsl sem
hafa myndast á síðustu árum og
jafnframt getur orðið erfitt að
mynda ný,“ sagði Siv Friðleifsdóttir,
formaður SUF.
„Við hörmum öll þessa síðustu at-
Siv Friðlerfsdóttir.
burði í Eystrasaltsríkjunum. Vestur-
lönd er menningarlega mjög tengd
ríkjunum þremur. Norðurlöndin
hafa sýnt málstað Eystrasaltsríkj-
anna mestan skilning af öllum þjóð-
um á Vesturlöndum og þess vegna
hafa ríkin leitað mikið til Norður-
landanna og beðið þau að koma mál-
stað sínum á framfæri á alþjóðavett-
vangi.
Þetta hafa íslendingar gert og við
verðum að halda því áfram, hvað
sem gerist í löndunum á næstu vik-
um og mánuðum. Fólk í þessum
löndum óskar greinilega eftir að fá
tækifæri til að auka tengsl við lönd-
in í V- Evrópu og þá sérstaklega
Norðurlöndin. Okkur ber skylda til
að uppfylla þessar óskir eins og við
frekast getum.
Ég held að það sé ljóst að fólk í
þessum iöndum gefur ekki sjálf-
stæðishugsjón sína upp á bátinn.
Það kann að vera að það verði ein-
hver bið á að hugsjónin verði að
veruleika, en fólk mun ekki sætta sig
við áframhaldandi stjórn frá
Moskvu," sagði Siv. •
-EÓ
Verkamannafélagiö Dagsbrún
Framboðsfundur
Félagsfundur verður haldinn í Bíóborg (áður
Austurbæjarbíó) miðvikudaginn 23. janúar 1991
kl. 17.00.
DAGSKRÁ:
Komandi stjórnarkosningar í Dagsbrún.
Dagsbrúnarmenn eru beðnir um að koma beint
úr vinnu.
Atvinnurekendur eru beðnir um að hindra ekki að
menn komist á fundinn.
Félagar fjölmennið
Stjóm Dagsbrúnar.

Faðir okkar, tengdafaðir og afi
Eggert Benónýsson útvarpsvirkjameistari
Ljósalandi 16
andaðist á Borgarspítalanum aðfaranótt 20. janúar.
Svala Eggertsdóttir
Erla Eggertsdóttir
Brynja Dögg Ingólfsdóttir
Magnea Huld IngóHsdóttir
Gyða Mjöll Ingólfsdóttir
Baldur Einarsson
Ingólfur Antonsson
MIÐVIKUDAGURINN 23. JANUAR 1991
Kemur út á morqun
tl' *'„v„ , •. ■- s - , , , ■- c , mrnmrnmmmmœœm