Tíminn - 01.03.1991, Blaðsíða 5

Föstudagur 1. mars 1991
Tíminn 5
Utanríkisráðherra um lok Persaflóastríðsins:
Víðtæk samstaða
helsta forsenda
farsælla lykta
„íslensk stjórnvöld fagna því að tekist hefur að binda enda á átök-
in við Persaflóa og endurheimta Kúvæt úr höndum írakhers.“
Þetta segir meðal annars í yfirlýsingu frá Jóni Baldvini Hannibals-
syni utanríkisráðherra um endalok stríðsins við Persaflóa.
f yfirlýsingunni segir að nauð-
syniegt sé, fyrir atbeina Samein-
uðu þjóðanna, að koma þeirri skip-
an mála á Persaflóasvæðinu að of-
beldisaðgerðir eins og íraksstjórn
hafi gert sig seka um gagnvart Kú-
væt endurtaki sig ekki í einu eða
öðru formi. f þessu skyni sé nauð-
synlegt að viðræður hefjist hið
fyrsta um lausn deilumála, afvopn-
un og friðargæslu með það fyrir
augum að tryggja varanlegan frið á
svæðinu.
„Lyktir átakanna við Persaflóa eru
ekki aðeins mikill sigur fyrir sam-
herjaríkin sem öxluðu þá byrði að
hrekja her írak frá Kúvæt heldur
einnig Sameinuðu þjóðirnar í
heild sinni. Ein meginforsenda
þess að farsællega hefur tekist að
leiða málið til lykta er hin víðtæka
samstaða í alþjóðlegu samstarfi
um málið, ekki síst innan Öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna. Sam-
einuðu þjóðirnar hafa nú sýnt í
verki að þær geta átt veigamikinn
þátt í að bæla niður árásaraðgerðir
og friðarrof eins og þeim er ætlað í
stofnskrá."
-sbs.
Jón Baldvin Hannibalsson.
Happdrætti Háskóla íslands:
Ný gerð af
happdrætti
Happdrætti Háskóla íslands mun
bráðlega fara af stað með nýja gerð
happdrættis. Happdrætti af þeirri
gerð hefur ekki áður verið starf-
rækt hér á landi en líkist þó nokk-
uð lottói íslenskrar getspár. Ragn-
ar Ingimarsson, forstjóri HHÍ,
sagði í samtali við Tímann að hug-
myndin væri sú að tiltekið magn
happdrættismiða yrði selt í ákveð-
inn tíma, til dæmis viku eða mán-
uð. Að þeim tíma loknum yrði
dregið úr seldum miðum. Einn
vinningur væri áberandi stærstur
en aðrir vinningar síðan lægri.
„Það hafa tvær leiðir komið til
greina við framkvæmd þessa," sagði
Ragnar. .Annars vegar að vera með
takmarkað upplag happdrættismiða
í hvert sinn og selja það upp. Hin
leiðin er sú að hafa upplagið stórt
og formið sveigjanlegt því það er
ekkert vandamál að upplýsa tölv-
urnar um hvaða miðar séu seldir og
hverjir ekki. Ég býst við að seinni
kosturinn verði fyrir valinu vegna
þess hve við rennum blint í sjóinn
með þetta.“
Framkvæmd þessa verður á grund-
velli heimildar sem HHÍ fékk árið
1986, um að því væri heimilt að
reka fleiri gerðir happdrætta en svo-
kallað flokkahappdrætti. HHÍ hefur
starfrækt slík happdrætti í 58 ár og
segir Ragnar þau gefast vel. Það sé
ódýrt í rekstri og vinningshlutfallið
hátt, 70%. í þessu nýja happdrætti
verður hlutfall vinninga 50% en í
lottóinu er hlutfallið 40%. Þetta
lága vinningshlutfall, miðað við
flokkahappdrættin, segir Ragnar
koma til vegna þess hve happdrætti
af þessari gerð séu dýr í útgerð. „Við
höfum ekki enn ákveðið hvenær
þetta nýja happdrætti fer af stað. Við
erum að semja reglur og þetta tekur
allt sinn tíma. En við vonum að
þetta geti farið af stað innan ekki
mjög langs tíma,“ sagði Ragnar
Ingimarsson. -sbs.
Páll Pétursson.
39. þingi Norðurlandaráðs
lýkur í Kaupmannahöfn í dag:
FQrmannslausir
Islendingar
Verðjöfnunarsjóður sætir nú gagnrýni sumra fiskverkenda:
Vinnslan rekin
rétt við núllið
„Við eigum nú í fyrsta sinn engan
formann í nefndum Norðurlanda-
ráðs og þessu höfum við mót-
mælt,“ sagði Páll Pétursson, sendi-
nefndarfulltrúi íslands á 39. þingi
Norðurlandaráðs sem nú er haldið i
Kaupmannahöfn. Mál þetta brenn-
ur á fulltrúum íslands sem eru
staddir á þinginu. Annars hafa mál-
efni Eystrasaltsríkjanna og afstað-
an til Evrópusamstarfsins verið þau
mál sem hvað mest hafa verið í um-
ræðunni á þinginu en því lýkur í
dag.
Sendinefnd Islands hefur sent for-
sætisráði Norðurlandaráðs harðort
bréf þar sem því er mótmælt að ís-
lendingar skuli á komandi ári ekki
eiga neinn formann í nefndum
Norðurlandaráðs. Þetta segir Páll
Pétursson helgast af því að stjórn-
málasamtök hafi á síðustu árum
verið smám saman að auka áhrif sín
innan ráðsins á kostnað landsdeil-
anna. Kandídat íslands til nefndar-
formennsku var Sighvatur Björg-
vinsson en sósíaldemókratar höfn-
uðu honum. Og af sextán mikilvæg-
ustu stöðum ráðsins, sem eru tíu
forsætisnefndarmenn og sex nefnd-
arformenn, eiga íslendingar aðeins
tvo fulltrúa, Pál Pétursson og Ólaf
G. Einarsson. Þeir eiga sæti í forsæt-
isnefnd ráðsins.
Forsetar Lettlands og Eistlands og
varaforseti Litháens sækja þingið
sem áheyrnarfulltrúar og í fyrradag
ávörpuðu þeir það. Páll Pétursson
segir veru þeirra hafa sett nokkurn
svip á þingið og góður rómur hafi
verið gerður að máli þeirra. í dag
verður sérstök umræða um málefni
þessara ríkja og samstarf Norður-
landaþjóða við þau.
Þá sagði Páll að málefni Evrópu-
samstarfsins hefðu verið mikið til
umræðu. Danir legðu mjög mikla
áherslu á að fá aðrar þjóðir með sér
inn í þetta samstarf í von um að nor-
ræn sjónarmið eflist í þessu sam-
starfi. Carl Bildt, leiðtogi sænskra
hægri manna, lét hafa eftir sér að
æskilegt væri að öll Norðurlöndin
gengju í EB. Yfirþjóðlegt samstarf
væri framtíðin og samstarf Norður-
landanna ætti heima innan EB. Því
hafa íslendingar hins vegar mót-
mælt og bent á sérstöðu íslands í
efnahags- og menningarlegu sjónar-
miði og erlendir auðhringir gætu
þess vegna kokgleypt íslenskt at-
vinnulíf. -sbs.
, Afstaða okkar hefur alltaf legið ljós
fyrir. Við höfum frá upphafi gagn-
íýnt stofnun þessa Verðjöfnunar-
sjóðs og ályktuðum gegn honum á
síðasta aðalfundi," sagði Amar Sig-
urmundsson, formaður Samtaka
fiskvinnslutöðva, er borin var undir
hann hörð gagnrýni á reglur sjóðs-
ins sem fram kom í útvarpsfrétum
gær. Beindist hún ekki hvað síst að
því að fyrirtækjum skuli ekki heim-
ilt að færa inneign sína í Verðjöfn-
unarsjóði til eignar í ársreikning-
um. „Mér finnst þetta alger mis-
skilningur," sagði Kristján Ragn-
arsson, form. Landsambands ísl.
útvegsmanna. Núverandi fyrir-
komulag sé miklu heppilegra, því
þannig virki sjóðurinn jákvætt til
jöfnunar. Auk þess þýði það ákveðið
skattalegt hagræði. „Það er vitan-
lega miklu betra að telja þetta til
eignar þegar við fáum peningana
heldur en þegar við leggjum þá til.“
Arnar sagði innborganir í sjóðinn
orðnar mjög þungar. „Okkur sýnist
viðbúið að þessar miklu innborganir
valdi því að vinnslan í heild geti ver-
ið rekin á núlli eða jafnvel undir
núllinu um þessar mundir." Útreikn-
ingur á stöðunni miðað við 1. mars
stæðu nú yfir og sú niðurstaða ætti
að liggja fyrir næstu daga.
„Menn taka nú þátt í miklum hrá-
efnisslag og eyða því miklu til hrá-
efniskaupa, sem getur jafnvel þýtt
það að þegar innborgun í Verðjöfn-
unarsjóð hefur verið dregin frá sé
vinnslan jafnvel rekin undir núlli,“
sagði Arnar. „Nei, útgerðarmenn eru
ekkert endilega sáttir við sjóðinn.
Margir telja óheppilegt að hafa svona
sjóð — hver og einn eigi bara að
gæta sinnar buddu. En ef við höfum
verðjöfnunarsjóð, þá er hann betri
eins og hann er heldur en ef honum
yrði breytt þannig að innstæður
yrðu eignafærðar. Með því mundi
glatast stór hluti þess ávinnings sem
hann sannarlega veitir."
Kristján bendir sömuleiðis á að við
slíka breytingu gætu líka komið upp
eignarréttarerfiðleikar og nefndi í
því sambandi frystitogarana sem
glöggt dæmi. Innborganir þeirra í
Verðjöfnunarsjóð séu þar teknar
beint af afurðaverðinu áður en það
kemur til skipta og þannig að hluta
til af hlut sjómannanna. Þegar að því
kemur að greitt verður úr sjóðnum
eigi sjómennirnir, sem þá verða á
skipunum, með sama hætti hlut í
þeim greiðslum. „Ég efast þess vegna
um að það væri beinlínis hægt að
eignafæra sjóðinn á útgerðina. Það
mætti a.m.k. búast við að miklar
eignarréttardeilur milli sjómanna og
útgerðar gætu komið upp í kringum
það,“ sagði Kristján.
Arnar sagði þá breytingu frá gamla
kerfinu, að framlög í verðjöfnunar-
sjóð yrðu eyrnamerkt hverjum og
einum, út af fyrir sig til mikilla bóta.
„Þessi verðjöfnunarsjóður er miklu
réttlátari en gamli sjóðurinn. En
okkur svíður það óskaplega mikið
núna, að þurfa að láta svona mikla
peninga inn í þennan sjóð, og eiga
ekki von á þeim aftur nærri strax, á
sama tíma og þessi fyrirtæki skulda
allt of mikið, og hefðu viljað nota
þessa peninga til þess að greiða nið-
ur skuldir."
Arnar sagði að fiskvinnslumenn
hefðu miklu fremur kosið að fá
heimild til svokallaðra sveiflujöfnun-
arsjóða í gegnum skattakerfið, sem
var hinn kosturinn í stöðunni þegar
stjórnvöld voru að undirbúa verð-
jöfnunina. Þ.e. að fyrirtækjunum
væri heimilt að leggja til hliðar á
góðu árunum, og binda það framlag
inni á lánastofnunum, án þess að það
yrði skattlagt, og fá þau framlög svo
inn á nýjan leik á mögru árunum.
Sömuleiðis nefndi Arnar dæmi sem
mörgum þyki mjög óréttlátt. Fisk-
vinnslufyrirtæki sem ætti t.d. 50
milljónir í verðjöfnunarsjóði væri
kannski að fara á hliðina. Það mundi
samt ekki fá þessar 50 milljónir, þótt
þær mundu duga til þess að bjarga
fyrirtækinu. Heldur yrði það að fara
á hausinn og 50 milljónirnar síðan
renna í óskiptan sjóð. „Þetta þykir
okkur mjög óréttlátt, bæði gagnvart
kröfuhöfum og öðrum," sagði Arnar
Sigurmundsson. - HEI
Eimskip tekur við
nýjum Dettifossi
Eimsldp mun í dag, 1. mars, manna áhöfn er á skipínu og er
taka á móti nýju gámaskipi: Þór Elísson skipstjóri en Halldór
Dettifossi. Kaupverð skipsins í Ágústsson yfirvélstjóri.
maí á síðasta ári var 700 milljón- Kaupin á Dettifossi eru liður í
ir króna en það hefur verið fVam endumýjun á sldpaflota Eim-
til þessa verið í leiguverkefnum skips. Fyrir tveimur áram keypti
erlendis fyrir fyrri eigendur. félagið ekjuskipin Brúar- og Lax-
Nýja sldpið er tæpir 107 metrar foss og á síðasta ári Skógar-,
á Iengd, getur flutt 458 gámaein- Reykja-, Urriða- og Stuðlafoss.
ingar og hefur 7.700 tonna burð- Dettlfoss mun halda uppl viku-
argetu. Það er smíðað hjá Sietas legri áætlun á Norðurlandaleið-
skipasmíðastöðinni í Hamborg um Eimskips og hefur áætlun
og er með 3.400 hestafla aðalvél. sína í Árósum í Danmörku 6.
Ganghraðinn er 15 sjómilur á mars. Hingað til lands kemur
klukkustund. Þá er skipið búið skipið 13. mars.
tveimur 35 tonna krönum. 12 -sbs.