Tíminn - 01.03.1991, Blaðsíða 2

2 Tíminn
,Föstudagur1. mgrs 1991
Dæmigerður bankakostnaður vegna almennra viðskipta einstaklinga 60-75 þús. kr. á ári?:
Smávanskil"
kosta stórfé
W
Kostnaður vegna „smávanskila" eða „gleymsku" getur verið fljót-
ur að fara upp í þúsundir kr. og jafnvel tugi þúsunda króna. Smáyf-
irsjónir, eins og einn lítill „gúmmítékki“ á mánuði, kosta viðkom-
andi til dæmis 5 til 6 þús. kr. á ári, þó svo að tékkamir séu alltaf
greiddir strax eftir að tilkynningin berst. Önnur eins upphæð „fyk-
ur“ hjá þeim sem stöku sinnum „gleymir" að borga mánaðaraf-
borgun af miðlungs skuldabréfaláni eða víxli þar til einum mánuði
eftir gjalddaga.
Verðlagsstofnun kannaði kostnað í
sambandi við almenn bankaviðskipti
einstaklinga eins og hann var í byrj-
un þessa árs. í Ijós kemur m.a. að
vaxtaprósenturnar — sem flestum
finnst þó nóg um — segja langt í frá
allt um það hvað það kostar að taka
lán. Ljóst er að þegar um skamm-
tímalán er að ræða getur annar lán-
tökukostnaður en sjálfir vextirnir
svarað til hátt í helmings heildar-
vaxta af láni — að ekki sé nú talað
um ef stöku sinnum „gleymist" að
borga af því á réttum gjalddaga.
Sömuleiðis er ljóst að heimilaður yf-
irdráttur á tékkahefti eru mjög dýrir
peningar.
Verðlagsstofnun setti jafnframt upp
ímyndað (hugsanlegt) dæmi um al-
menn bankaviðskipti einstaklings yf-
ir eitt ár, og bankakostnað hans
vegna þeirra viðskipta. Með banka-
kostnaði er átt við vexti og þjónustu-
gjöld eins og þau voru þann 1. janúar
s.l., sem reyndust töluvert mismun-
andi milli einstakra bankastofnana.
Sem sjá má á meðfylgjandi töflu
stendur þessi ímyndaði einstaklingur
svo sem ekki í neinum stórviðskipt-
um (kannski með eitt bílakaupalán
og víxil til að bjarga jólakrítinni?).
Gefi hann aldrei út „gúmmítékka" og
borgi alltaf á gjalddaga sleppur hann
ódýrast með þessi viðskipti í Lands-
bankanum, um 59.090 krónur yfir
árið. í hinum bönkunum var kostn-
aðurinn talsvert meiri, mestur hjá
sparisjóðunum um 63.270 krónur.
Allverulega getur síðan bæst við
þennan kostnað hjá þeim sem gleym-
ir stöku sinnum að borga af lánunum
á réttum gjalddaga og/eða ruglast
smávegis í útreikningunum í tékka-
heftinu sínu undir mánaðamótin.
Þ.e. „smásyndir" sem fæstir munu
líta svo á að komi fólki í fiokk van-
skilamanna. Miðað við þær „smáyfir-
sjónir", sem Verðlagsstofnun tekur
inn í sitt dæmi (sjá töflu), fer banka-
kostnaður vegna sömu viðskipta í allt
að 75.340 kr., þ.e. verður 10 til 12
þúsund kónum hærri en hjá skila-
manninum.
Líklega er hlutfallslega dýrast af
þessu öllu að fara yfir um á tékkaheft-
inu, ekki síst ef um smáupphæðir er
að ræða, þar sem kostnaðurinn getur
jafnvel orðið drjúgur hluti tékkaupp-
hæðarinnar, sem menn verða svo oft-
ast að borga eins og skot. í dæmi
Verðlagsstofnunar er í engu tilviki
reiknað með að vanskil fari í lög-
fræðiinnheimtu, enda mundi lána-
kostnaður þá allur svífa upp. Út-
reikningar Verðlagsstofnunar sýna
að á sumum kostnaðarliðum getur
verið mjög mikill mismunur á milli
bankanna.
Lántökukostnaður vegna skulda-
bréfaláns (lántöku- og stimpilgjald,
útlagður kostnaður, tilkynningar og
greiðslugjald) er t.d. mjög mismun-
andi. Þar reyndist Búnaðarbankinn
langsamlega ódýrastur (10.500 kr.),
en sami kostnaður var (15.390 kr.)
nær 47% hærri hjá íslandsbanka.
Yfirdráttarlánin á tékkareikningi
eru á hinn bóginn miklu dýrari hjá
Búnaðarbankanum heldur en öllum
hinum. Fyrir 25 þús. kr. meðalnýt-
ingu á 50 þús. kr. yfirdráttarheimild
þarf að borga 7.000 kr. á ári hjá Bún-
aðarbankanum en 4.375 kr. hjá hin-
um bönkunum og sparisjóðunum.
Sparisjóðirnir taka á hinn bóginn
hæst gjald fyrir tékkaheftin og ís-
landsbanki krefst hæstrar greiðslu
fyrir „gúmmítékka". Lántökukostn-
aður vegna víxilláns er áberandi
lægstur í Landsbankanum, en vext-
irnir hins vegar þeir sömu í öllum
bönkunum. Miðað við dæmi Verð-
lagsstofnunar er gegnumsneitt dýr-
ast að vera í vanskilum við íslands-
banka.
- HEI
Stýrimannafélag íslands:
Stærri þyrla nauðsynleg
Á fundi stjórnar Stýrímannafélags
íslands, sem haldinn var 21. febrú-
ar sl., var samþykkt eftirfarandi
ályktun:
„í Ijósi hins frábæra björgunaraf-
reks, er þyrla Landhelgisgæslunnar
bjargaði áhöfninni á Steindóri GK,
sem strandaði undir Krísuvíkur-
bjargi hinn 20. febrúar 1991, sam-
þykkir fundur í stjórn Stýrimanna-
félags íslands, haldinn 21. febr.
1991, eftirfarandi:
— enn hefir þyrla Landhelgisgæsl-
unnar sannað gildi sitt sem frábært
björgunartæki.
— enn hefir björgunarsveit LHG
sýnt og sannað hæfni sína og að
hún er fyllsta trausts verð til að
stjórna fullkomnasta og besta
björgunartæki sem völ er á.
— enn hefir það sannast að þyrla
er eina björgunartækið sem getur
komið að notum þegar aðrar aðferð-
ir til björgunar eru nánast útilokað-
ar.
— enn hefir það komið berlega í
ljós að lífsnauðsynlegt er að LHG fái
nýja, stærri og öflugri björgunar-
þyrlu til aukins öryggis fyrir sjófar-
endur og alla aðra sem í háska
lenda.
Því skorar fundur í stjórn Stýri-
mannafélags íslands á alla alþingis-
menn að þeir sameinist nú um að
koma því til leiðar að samningur
verði gerður á þessu ári um kaup á
fullkominni og öflugri þyrlu fyrir
Landhelgisgæslu íslands.
Hryðjuverk:
Ný alda eftir
ósigur íraka?
Háttsettur embættismaður hjá
bandaríska vamarmálaráðuneyt-
inu sagði í fyrradag að menn
byggjust við að hryðjuverkum
myndi fjölga í kjölfar ósigurs ír-
aka og þau myndu verða alvar-
legri.
„Eftir hvert einasta stríð í Mið-
austurlöndum síðastliðna þrjá ára-
tugi hefúr komið tímabil mikilla
hryðjuverka," sagði embættismað-
urinn hjá varnarmálaráðuneytinu.
Hann sagði að þrátt fýrir að
hryðjuverkum hafi fjölgað mikið
nú, miðað við sama tíma í fyrra, þá
hafi þau fá verið alvarleg, flestum
hefði verið stjórnað af smáum
samtökum og flest valdið litlu
eignatjóni og mjög litlum mann-
skaða.
Aðstoðaryfirmaður bandarísku al-
ríkislögreglunnar FBI sagði að hin
velþjálfuðu hryðjuverkasamtök í
Miðausturlöndum ættu eftir að
láta til skarar skríða.
Menn telja almennt að eftir því
sem ósigur íraka verði meira nið-
urlægjandi þá verði hryðjuverkin
fleiri og alvarlegri.
í gær hvatti hópur róttækra
klerka í íran til hryðjuverka gegn
Bandaríkjamönnum og ísraels-
mönnum. Þeir sögðu að stjórnvöld
í Bandaríkjunum mundu ekki láta
staðar numið í írak, heldur einnig
skipta sér af íran. Róttæklingar í
íran hafa gagnrýnt írönsk stjórn-
völd fyrir að vera hlutlaus í Persa-
flóastríðinu og styðja ekki íraka.
Reuter-SÞJ
Kvennalistinn
á Vesturlandi
Framboðslistí Kvennalistans á
Vesturlandi hefur veríð ákveð-
inn. Eftírtaldar konur skipa
listann: 1. Danfríður Skarphéð-
insdóttir 2. Snjólaug Guð-
mundsdóttir 3. Þóra Kristín
Magnúsdóttír 4. Sigrún Jó-
hannesdóttir 5. Helga Gunnars-
dóttir 6. Laufey Jónsdóttír 7.
Krístín Benediktsdóttír 8. Halia
Þorsteinsdóttír 9. Soffía Eyrún
Egilsdóttír 10. Unnur Pálsdótt-
ir.
KONNUNÁBANKAKOSTNADI
EINSTAKLINGS í EITT ÁR
Mestl Mlnnetl Munur
kostnaöur kostnaöur I %
1) Tekkaviöskipti
Kuypl lmu lOhulli ,it L’b bl.iö.i lukkdluíllúin
HennilU er íyrir 50 þúsund kr yfndrælli a tekkaieikninyi
Að jatri.iði eru nýtlar^öpusund kr af heiiiuldiiini
I .mð er yfir atekkai um 2000 kr lOsmnum
oy (jieiildur tilskilmn kuslnaður al pvi strax
Samtals kostnaöur viö tekkareikning
2) Vixlavióskipti
Seidur ei 100|jus ki vuui tii pnyyja manaða
Greiddai eru 50 pus kr eltir 3 rnanuði og
t’Hirsl Ir.irnl um 3 manuði ug pa eru pær gioiddai upp
Vexlir.
Stirnpilgjald og annar kostnaður
Seinni greiðslan fer i vanskil og er greidd
emum manuði eltir gjalddaga
Samtals víxlakostnaöur
3) Skuldabrefaviðskipti
Tekið er 300 pús kr. skuldabrefalán til 18 mánaða og greitt
al pvi manaðailega Vextir
Laritokug., stirnpilgjald. ifllayður kostnaður,
lilkynnmyar og greiðslugjald.
1 2. og 3. greiósla fura i vanskil og eiu greiddar
emum manuði eftir gjalddaya. Dratlarvextir
og vanskilavexlir
Bankmn mnheimtir íasteignavc-ðtryggt lán sem greitt
ei af emu smm á ari Kostnaður v/innhennlu.
Greióslan ler i vanskíl í tvo mánuði
Koslnaður v/vanskila. ^
Samtals skuldabrefakostnaður
4) Gjaldeyrisviðskipti
Keyptur er ferðamannagjaldeyrir fyrir 20 pus. kr. i reiðule
i DtM.
Keyptui er feiðamarmagialdeyiir fyrir 60 pús. kr.
i feiðalekkurn i DEM.
Samtats gjaldeyriskostnaður
SAMTALS BANKAKOSTNAÐUR Á EINU ARI
14.337 13.212
5.156 0.00%
1.780 23.31%
1.475 1 475/ 0.00%
8.826 8.411 4.93%
-32.885 31.196 5.41%
15 390 10.500 46.57%
046%
51.372
400
775
1.175
42.86%
'oo 00%
47.267 8.68%
390
2.56%
740 4 37%
1.130 3.98%
75.340 70.648 6.64%
Á töflu Verðlagsstofnunar hefur Tfminn dregið hríng um þann auka-
kostnað sem hlýst af „smáyfirsjónum" í sambandi við gjalddaga og
innistæðu á tékkahefti. Þá er athyglisvert, að lántökukostnaður skuli
geta svarað til hátt í helmings heildarvaxta af lánum, hvað yfirdráttar-
lán eru dýrír peningar og hvað „gúmmítékkar“ eru fimadýrar yfirsjón-
ir.
TISKA I
DANS-
BARNUM
Dansbarinn við Grensásveg gengst
fyrir tískusýningum næstu
fimmtudaga og var sú fyrsta í gær-
kvöld. Sýnd verða föt frá tískuversl-
unum og fatahönnuðum, hár-
greiðsla og andlitssnyrting o.fl. og
vöru- og vínkynningar verða haldn-
ar.
Það eru Módelsamtökin og Unnur
Arngrímsdóttir sem sjá munu um
tískusýningarnar og kynnir verður
Hermann Ragnar Stefánsson. Tón-
listarflutning annast Guðmundur
Haukur Jónsson.
Rækjuverð haldist óbreytt
Ákveðið hefur verið að iágmarks-
verð á rækju frá 1. mars til 31. maí
1991 skuli vera óbreytt frá því verði
sem gildir til dagsins í dag, 28.
febrúar. Þetta var samþykkt á fundi
yflmefndar Verðlagsráös sjávarút-
vegsins í gær.
Jafnframt samþykkti nefndin eftir-
farandi bókun: „Seljendur og kaup-
endur í yfirnefnd eru sammála um
að mæla með því að verðlagning
rækju eftir stærðarflokkum verði
endurskoðuð fyrir næstu verðiagn-
ingu með það í huga að stuðla að
hagkvæmari verðhlutföllum."
Þetta segir í frétt frá Verðlagsráði
sjávarútvegsins. í yfirnefndinni áttu
sæti: Þórður Friðjónsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunnar, sem var odda-
maður, Guðjón A. Kristjánsson og
Sveinn Hjörtur Hjartarson af hálfu
seljenda og Lárus Jónsson og Árni
Benediktsson af hálfu kaupenda.
—GEÓ
Svavar Gestsson í
Frakklandsheimsókn
Svavar Gestsson menntamálaráð-
herra hélt utan sl. sunnudag í opin-
bera heimsókn tíl Frakklands í boði
Jacks Lang, menningarmálaráð-
herra Frakka.
í frétt frá menntamálaráðuneytinu
segir að á fundum sínum muni þeir
Svavar og Lang fjalla um menning-
arsamskipti þjóðanna sem snerta
bókmenntir, tónlist, myndlist og
kvikmyndir.
i för með ráðherranum eru Guðrún
Ágústsdóttir, Árni Gunnarsson skrif-
stofustjóri og Guðrún Björnsdóttir
kona hans. Heimsókninni lýkur á
miðvikudaginn. —GEÓ