Tíminn - 14.05.1991, Blaðsíða 4

4 Tíminn
AÐ UTAN
Þriðjudagur 14. maí 1991
Miðausturlönd:
Verulegur ágreiningur er milli
Sýrlendinga og ísraelsmanna
James Baker, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og Alexander
Bessmertnykh, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, héldu sameiginleg-
an fréttamannafund í Kairó í Eg-
yptalandi í gær eftir að þeir höfðu
borið saman bækur sínar, en þeir
hafa átt viðræður við Araba og ísra-
elsmenn undanfarna daga vegna
fyrirhugaðrar friðarráðstefnu um
Palestínumálið. Baker sagði að enn
væri djúpstæður ágreiningur milli
Sýrlendinga og ísraelsmanna um
fríðarráðstefnuna, sérstaklega um
hlutverk Sameinuðu þjóðanna.
Bessmertnykh virtist bjartsýnni en
Baker og sagði að mörg vandamál
hefðu verið leyst og aðeins ætti eft-
ir að leysa nokkur.
Baker átti viðræður við Hafez al-
Assad Sýrlandsforseta í Damaskus á
sunnudag. Honum mistókst að fá
hann til að slaka á kröfum sínum, en
þær felast m.a. í að Sameinuðu
þjóðirnar gegni mikilvægu hlut-
verki í friðarráðstefnunni og að
hægt sé að kalla aðildarþjóðir ráð-
stefnunnar aftur saman þegar þurfa
þykir. ísraelsmenn vilja hins vegar
að Sameinuðu þjóðirnar, sem þeir
álíta vera sér fjandsamlegar, verði
útilokaðar frá ráðstefnunni og að
ráðstefnan taki aðeins einn dag og
að henni lokinni hefjist tvíhliða
samningaviðræður milli þeirra og
Araba.
Baker fer til ísraels síðar í þessari
viku, en bandarískir embættismenn
eru svartsýnir á að árangur verði af
þeirri för, þar sem ágreiningurinn er
enn þetta mikill. Einn möguleikinn,
sem hefur verið til umræðu, er að
halda ráðstefnu án þess að Sýrlend-
ingar verði með. Baker segist ekki
enn vera farinn að velta fyrir sér
þeim möguleika, þar sem aðild Sýr-
lendinga að friðarráðstefnunni sé
gríðarlega mikilvæg.
Að sögn bandarískra embættis-
manna verður þetta seinasta för
Bakers til Miðausturlanda, þ.e.a.s. ef
enginn vendipunktur á sér stað í
viðræðunum.
Talsverðrar bjartsýni gætti í her-
búðum Bandaríkjamanna á laugar-
dag eftir að Saudi-Arabía og fimm
önnur Persaflóaríki lýstu yfir vilja
sínum til að hafa áheyrnarfulltrúa á
friðarráðstefnunni. Menn vonuðust
eftir meiri sveigjanleika af hálfu Sýr-
lendinga og ísraelsmanna í kjölfar
yfirlýsingarinnar, en sú von hefur
ekki ræst.
Bessmertnykh aflýsti för sinni til
James Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, mistókst að fá Sýríend-
inga til að slaka á kröfúm sínum. Baker sést hér skoða byggingar í
Damaskus.
Líbanons í gær, en til stóð að hann
færi þangað eftir viðræðurnar við
Baker í Egyptalandi. Að sögn sendi-
herra Sovétríkjanna í Líbanon þá
mun utanríkisráðherrann ekki fara
til Líbanons í þessari ferð sinni um
Miðausturlönd, vegna „óvæntra að-
stæðna" sem komið hefðu upp.
Bessmertnykh fór þess í stað strax
til Saudi-Arabíu.
Utanríkisráðherra ísraels, David
Levy, kom til Brússel í gær. Hann
telur Evrópubandalagið taka mál-
stað Araba í deilunni. Hann mun
eiga viðræður við utanríkisráðherra
EB í dag og ætlar hann að reyna að
fá þá til að taka upp hlutleysisstefnu.
Utanríkisráðherra Spánar, Francisco
Fernandez Ordonez, sagði við frétta-
menn í Madrid í gær að friðarráð-
stefnan ætti að vera alþjóðleg og EB
ætti að taka þátt í slíkri ráðstefnu.
Hann benti á að Arabar og ísraels-
menn ættu meiri viðskipti við EB en
nokkur önnur samtök eða ríki. ísra-
elsmenn hafa verið á móti alþjóð-
legri ráðstefnu. ísraelskir embættis-
menn sögðu í gær að EB gæti tekið
þátt í þeirri ráðstefnu sem fyrirhug-
uð væri, sem áheyrnarfulltrúi líkt og
Sameinuðu þjóðirnar.
Reuter-SÞJ
Dæmt í máli Winnie Mandela:
Sek um mannrán
og aðild að misþyrm-
ingu Ijögurra manna
Fréttayfirlit
KAIRO, Egyptalandi - Jam-
es Baker, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði í gær að
það væri djúpstæður ágreining-
ur milli sýrlenskra og israelskra
stjórnvalda um tilhögun þeirrar
friðarráðstefnu, sem stendur til
að halda um Palestlnumálið.
Baker sagði að sérstaklega
greindi þau á um hvaða hlut-
verki Sameinuðu þjóðirnar eigi
að gegna á ráðstefnunni. Sýr-
lendingar sökuðu í gær ísraeis-
menn um að spilla viljandi fyrir
friðartilraunum Bakers og
Bessmertnykhs með ögrandi yf-
irlýsingum.
KAIRÓ, Egyptalandi - Alex-
ander Bessmertnykh, utanríkis-
ráðherra Sovétríkjanna, sagði i
gær að með íhlutun sinni i
Norður-lrak væru Bandarikja-
menn að leika sér að eldinum.
KÚVÆTBORG, Kúvæt -
Dómsmálaráöherra Kúvæts
sagði í gær að hver sá er fund-
inn yrði sekur um njósnir meðan
Irakar höfðu landið á valdi sinu
yröi aflifaöur.
LONDON, Englandi - Til
skotbardaga kom I gær milli
breskra landgönguliða og Iraka
nálægt sumarhöll Saddams
Hussein í Norður- (rak og a.m.k.
tveir írakar urðu fyrir skotum, að
sögn BBC. Breska vamarmála-
ráðuneytið sagði að skotið hefði
verið á Bretana og tveir af árás-
armönnunum hefðu „horfið úr
augsýn" þegar bresku land-
gönguliðarnir svöruðu fyrir sig.
Atburðurinn átti sér stað á
verndarsvæðum Bandamanna.
SUMAIL, írak - Sameinuðu
þjóðirnar sendu í gær flutninga-
lest meö matvæli til Dahúk I
Norður-lrak til að reyna að fá
kúrdiska flóttamenn til að snúa
aftur til borgarinnar. Þeir hafa
veigrað sér við því vegna ótta
við íraskar hersveitir, sem hafa
borgina á valdi sínu. Vemdar-
svæði Bandamanna er aðeins
nokkra kílómetra frá Dahúk.
WASHINGTON, Bandaríkj-
unum - George Bush Banda-
ríkjaforseti bannaði i gær alla
notkun bandariskra efnavopna
og fyrirskipaði eyðingu allra
slíkra vopna I eigu Bandarikja-
hers.
BELGRAD, Júgóslavíu - Yf-
ir 90% þeirra, sem greiddu at-
kvæði í þjóðaratkvæðagreiðsi-
unni í héraðinu Krajina, sem er I
Króatlu í Júgóslavlu, vllja að
Krajina sameinist Serbíu ef
Króatfa klýfur sig út úr júgóslav-
neska rikjasambandinu. Vara-
forseti Júgósiavíu, Króatinn
Stipe Mesic, iýsti kosninguna
ólöglega. Mesic tekur við for-
setaembættinu á miðvikudag-
inn.
SEOUL, Suöur-Kóreu - Ekk-
ert iát er á mótmælum gegn
stjórnvöldum í Suður- Kóreu og
virðast þau frekar vera að fær-
ast í aukana. Stjórnvöld hafa
markað haröa stefnu gegn and-
ófsmönnum og í gær var gefm
skipun um að handtaka helstu
leiðtoga stúdenta, en stúdentar
eru í forystu fyrir óeirðunum.
JÓHANNESARBORG, Suö-
ur-Afríku - Stjómvöld í Suður-
Afríku standa ráðþrota gagnvart
átökum liðsmanna Afriska þjóð-
arráðsins (ANC) og Inkatahreyf-
ingarinnar. Einn ráðherra rlkis-
stjórnarinnar sagði í gær að til
greina kæmi að setja aftur á
neyðariög I landinu ef viðræður
De Klerks, forseta landsins, við
leiðtoga ANC og Inkatahreyfing-
arinnar skiluðu engum árangri.
Um helgina létust 37 blökku-
menn f átökunum.
Reuter-SÞJ
Barist upp á „líf og
dauða“ í Suður-Kóreu
Winnie Mandela, eiginkona Neisons
Mandela leiðtoga Afríska þjóðarráðs-
ins (ANC), var í gær fundin sek um
mannrán fjögurra manna frá me-
þódistakirkjunni í Soweto og aðild
að misþyrmingu þeirra á heimili
hennar í Soweto fyrir tveimur árum.
Bflstjóri hennar, John Morgan, var
fundinn sekur um mannrán, en
sýknaður af ákærum um misþyrm-
ingu. Þriðji sakbomingurinn, Xolis-
wa Falati, húsvörður Mandela, var
fundinn sekur bæði um mannrán og
misþyrmingar.
Refsing verður ákveðin að lokinni
málsvörn sakborninganna, en þang-
að til mega sakborningarnir ganga
lausir gegn tryggingu.
Winnie Mandela sagði við frétta-
Winnie Mandela, eiginkona Nel-
sons Mandela leiðtoga Afríska
þjóðarráðsins (ANC).
menn að loknum réttarhöldunum í
gær að hún væri saklaus. Verjandi
hennar, George Bizos, hefur ákveðið
að áfrýja dómnum.
Dómarinn, M.S. Stegmann, sagði að
Mandela og Falati hefðu hjálpað til
við mannránið. Mandela hefði síðan
látið aðallífvörð sinn, Jerry Richard-
son, og Morgan um að misþyrma
mönnunum fjórum.
Richardson hefur verið tekinn af lífi
fyrir að myrða einn mannanna. Steg-
mann sagði að Falati heföi reynt að
rugla sig með því að bera vitni um
það að Mandela hefði ekkert vitað um
mannrániö.
Dómarinn sagði að það þyrfti jafn-
mikiö ímyndunarafl til þess að
ímynda sér það eins og að ímynda sér
Hamlet án prinsins.
Stegmann sagði að þó svo að hann
féllist á þá fullyrðingu Mandela að
hún hefði ekki verið í Soweto þegar
verknaðurinn átti sér stað, þá væri
vitneskja hennar um atburðinn
nægjanleg ástæða til að dæma hana
seka. Hann sagði að staðhæfingar
Mandela hefðu verið tvíræðar og oft
hrein rökleysa.
Eiginmaöur Winnie Mandela, Nel-
son Mandela, var í fangelsi vegna bar-
áttu sinnar gegn aðskilnaðarstefnu
stjórnvalda þegar atburðirnir munu
hafa átt sér stað.
Hann sýndi engin svipbrigði þegar
dómarinn las upp úrskurð sinn.
Vinir hans segja að hann hafi talið
eiginkonu sína saklausa og litið á
réttarhöldin sem enn eina aðför
hvíta minnihlutans gegn blökku-
mönnum.
Reuter-SÞJ
Mjög harðvítugar mótmælaaögerðir
hafa gcisað í Suður-Kóreu undan-
famar vikur, einar þær verstu í
landinu í fjögur ár. Ólætin bmtust
út eftir að óeiröalögregla barði ung-
an stúdent til bana þann 26. aprfl
og þau hafa stöðugt færst f aukana.
Andófsmennirnir krefjast afsagnar
forseta landsins, Roh Tae- woo, og
ríkisstjórnarinnar. Einnig vilja þeir
að sveitir óeinkenniskiæddra
óeirðalögregluþjóna verði bannaðar.
Stúdentar hafa leitt mótmælin og í
gær lýstu samtök þeirra því yfir að
frá og með þessari viku yrði barist
upp á líf og dauða. Þrettán leiðtogar
stúdenta í jafnmörgum háskólum í
borgunum Pusan og Ulsan fóru í
hungurverkfall í gær til að leggja
áherslu á kröfur sínar.
Roh Tae-woo forseti hélt í gær fund
með helstu flokksbræðrum sínum í
Frjálslynda lýðræðisflokknum
(DLP) til að ræða mótmælin, en
DLP hefur farið með stjórn landsins
síðan árið 1988. Á fundinum, sem
haldinn var í Seoul, var boðuð hörð
stefna gegn mótmælendum og fljót-
lega voru gefnar skipanir um hand-
töku nokkurra stúdentaleiðtoga.
Á sama tíma og forsetinn sat á
fundi með flokksbræðrum sínum
réðust stúdentar á höfuðstöðvar
DLP í Seoul. Til átaka kom við lög-
reglu og særðust tíu stúdentar og
einn iögreglumaður. Reuter-SÞJ