Tíminn - 18.05.1991, Side 2

10
T HELGIN
Laugardagur 18. maí 1991
FÉLAGSMÁLASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Síðumúla 39 -108 Reykjavík ■ Sími 678500
Fax 686270
FORSTÖÐUMAÐUR
Staða forstöðumanns við lítið heimili fyrir ung-
linga er laus til umsóknar. Starf forstöðumanns
felst m.a. í umsjón með daglegum rekstri heimil-
isins ásamt ábyrgð á faglegum störfum þess.
Forstöðumaður gegnir vaktavinnu. Reynsla og
menntun sem félagsráðgjafi eða hliðstæð
menntun á sviði sálar- og uppeldisfræði áskilin.
Starfið er laust 1. júlí nk.
Umsóknarfrestur er til 28. maí nk.
Upplýsingar gefur forstöðumaður, Anna Jó-
hannsdóttir, í síma 681836 og forstöðumaður
unglingadeildar, Snjólaug Stefánsdóttir, í síma
625500.
ÞROSKAÞJÁLFI -
MEÐFERÐARFULLTRÚI
Fjölskylduheimili fatlaðra barna, Akurgerði 20,
óskar eftir að raða þroskaþjálfa eða meðferðar-
fulltrúa.
Æskilegt er að umsækjandi hafi reynslu af starfi
með fötluðum börnum.
Vegna kynsamsetningar barnanna óskum við
eftir karlmanni í þetta starf. Um er að ræða 70%
kvöld- og helgarvinnu.
Einnig óskum við eftir að ráða þroskaþjálfa eða
meðferðarfulltrúa í 50% starf.
Allar nánari upplýsingar veitir forstöðumaður í s.
681311 og 21682. Umsóknarfrestur er til 28. maí
nk.
Umsóknum skal skila til Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar, Síðumúla 39, á umsóknar-
eyðublöðum sem þar fást.
Frá Menntaskólanum
við Hamrahlíð
Skólinn óskar eftir að ráða táknmálstúlk í fullt
starf á næsta skólaári. Nánari upplýsingar eru
veittar í skólanum, sími 685140. Umsóknarfrest-
ur er til 25. maí nk.
Rektor
FOSTURHEIMILI
Óskað er eftir fósturheimili í sveit á
Austurlandi fyrir 13 ára dreng í stutt-
an tíma, einn til þrjá mánuði.
Þeir sem vilja sinna þessu vinsam-
lega haf-
i samband við undirritaðan sem
veitir nánari upplýsingar.
Félagsmálastjórinn Egilsstöðum
sími 97-11166
SVEITASTARF ÓSKAST
12 ára strákur óskar eftir að komast á gott sveita-
heimili.
Upplýsingar í síma 642554.
GARÐSLATTUR
Tökum að okkur að slá garða.
Kantklippum og fjarlægjum heyið.
Komum, skoðum og gerum verðtilboð.
Upplýsingar í síma 41224, eftir kl. 18.00.
ir dauða og pínu Jesú Christi.
Svo ertu nú sannlega orðinn að
guðs barni og sannur manns
erfingi Christi til eilífs lífs, til
himnarikis vistar, gleði og dýrð-
ar.“
Athöfninni var lokið. Valds-
mennirnir gengu út og héldu
heim til búða sinna, en Ari Páls-
son sat eftir í járnum og beið
guðs dýrðar. Þingvallasveitar-
bændur héldu áfram að bera hrís
á köstinn.
Hinn 6. júlí 1681 var Ari Páls-
son brenndur á Þingvelli.
Réttlætið rís úr ösku
Árin liðu, aska Ara Pálssonar
löngu kulnuð, mál hans gleymt
og grafið. Ný öld, hin 18., er
gengin í garð með felli á mönn-
um og skepnum, allt sem lífs-
anda dró í landinu virtist feigt.
En þá gerðust þau tíðindi að
réttlætið reis upp úr gröf sinni
um stund og rétti hlut snauðra
manna og umkomulausra, jafn-
vel þeirra sem ekki voru lengur
ofan moldar. Meðal þeirra var Ari
Pálsson, hinn „sannprófaði
galdramaður", sem stigið hafði á
bálið á alþingi 1681.
Hinn 28. júlí 1708 eru búendur
í Þingvallasveit kvaddir með
boðseðli á Þingvöll að hlýða á
boðskap Árna Magnússonar, rit-
ara hans kónglegu hátignar.
Meðal þessara bænda voru sum-
ir sem borið höfðu hrís að bálk-
esti Ara Magnússonar galdra-
manns fýrir hartnær 30 árum.
Nú komu þeir að hlýða á orð
þess manns sem voldugastur var
á íslandi, konunglegs sendi-
manns, er mátti rifta dómum og
gerningum æðstu embættis-
manna landsins.
Bændurnir horfa forvitnisaug-
um á Árna Magnússon þar sem
hann stendur að Lögbergi og
heldur á dómskjali með viðfest-
um innsiglum í nettum hönd-
um. Hann er hærri meðalmaður
á vöxt og þrekinn, dökk sundur-
gerðarlaus fötin falla vel að lík-
amanum, rólegur í fasi, augun
blá, fastleitur, svo sem hann sé
vanur að rýna í þá hluti sem
ekki liggja opnir fýrir. Hann var
seinmæltur, en lagði mikla
áherslu á orðin eins og hann
vildi brenna þau inn í þann sem
hann talaði við. Árni horfir
hvössum augum á bændurnar
sem standa lotlegir fyrir framan
hann og þora varla að líta upp á
þennan voðamann sem ferðast
um land allt og stendur uppi á
hárinu á kaupmönnum, sýslu-
mönnum og lögmönnum og
jafnvel sjálfum MuIIer, hinum
danska amtmanni á Bessastöð-
um. Árni opnar dómskjalið og
tekur að lesa og það fer hrollur
um áheyrendur: „...þá dæmum
við að nefndur dómur í máli Ara
Pálssonar sé óréttur og ekki á
lögum byggður og Ari Pálsson
móti rétti af lífi tekinn. Og jafn-
vel þótt kunnugt sé að nokkrir
dómar hafi í viðlíkum málum
dæmdir verið á sama hátt sem
þessi, þá kunnum við ekki þenn-
an alþingisdóm þar að afsaka,
ekki heldur með vanvisku dóm-
arans, þar lögin svo ljóslega
gagnstæð eru.“ Árni vílar ekki
fyrir sér að bregða dómaranum
um að hafa framið vísvitandi
réttarmorð á Ara Pálssyni, enda
dæmir hann dómarann í máli
hans, Sigurð Björnsson, lög-
mann sunnan og austan á ís-
Iandi „fýrir þennan sinn órétta
dóm hafa til kóngsins forbrotið
allt sitt lausagóss."
Að loknum lestri dómskjalsins
hurfu Þingvallabændur aftur til
síns heima, inn í íslenska fá-
Árni Magnússon gekk á hólm við djöfulinn sjálfan og forneskju
embættismannavaldsins í landinu með málsrannsókn sinni.
sinnið, inn í lágkúruleg kotin,
þar sem draugar og djöflar
glottu úr hverju skúmaskoti.
Fyrir þrjátíu árum höfðu þeir
borið hrís í köst til að brenna
þennan vestfirska galdrahund
og gert það með góðri samvisku.
Þeim hafði verið kennt það frá
blautu barnsbeini að galdra-
menn væru réttdræpir óbóta-
menn. Valdsmenn landsins,
andlegrar og veraldlegrar stétt-
Koluð
bein
fá upp-
reisn
æru
ar, höfðu barið það inn í almúg-
ann að djöfullinn, hinn voldugi,
meinfýsni myrkrahöfðingi yrði
liðfærri með hverjum galdra-
manninum sem stigi á bálið.
Stólræður prestanna og dóms-
úrskurðir lögmanna og sýslu-
manna blésu óaflátanlega í
glæður óttans við þessa fulltrúa
djöfulsins á jörðunni. Þingvalla-
sveitarbændur vissu ekki hverju
þeir áttu að trúa eftir lestur
Árna Magnússonar að Lögbergi,
er hann hreinsaði hinn óþekkta
galdramann af sökinni og brá
upp ljósi skynseminnar á for-
myrkvaðri öld. En það hafði
Árni Magnússon gert — hvorki
meira né minna.
Réttum tveimur árum eftir að
Árni Magnússon hafði rift
galdrabrennudómnum yfir Árna
Magnússyni varð hann að reifa
allt málið á nýjan leik fyrir yfir-
rétti. Árni var þá staddur að
Hvammi í Dölum er hann sendi
árið 1710 vísilögmanni og land-
fógeta skjal eitt mikið, þar sem
rakin er saga galdramáls Ara
Pálssonar. Sennilega er þetta
skrif Árna Magnússonar mesta
ákæruskjal sem um getur í ís-
lenskri réttarfarssögu, aldar-
spegill og sjálfslýsing í senn.
Andskotinn
verður frumvottur
Á miðju sumri ársins 1676 tók
kona ein í Isafjarðarsýslu, Þor-
katla Snæbjörnsdóttir að nafni,
sótt nokkra og taldi vera af völd-
um Ara Pálssonar. Ekki fékk þó
Þorkatla fest hendur í hári Ara
fýrr en í ársbyrjun 1679, er hún
fékk á héraðsþingi á Rafnseyri að
sverja galdraáburð sinn á Ara
Pálsson. Á sama þingi sver Guð-
mundur nokkur Bjarnason þess
eið að hann hafi fundið galdra-
spjald á bænum Lokinhömrum
daginn eftir brottför Ara þaðan.
Og loks kemur fram á þessu
þingi eiðsvarinn framburður
Borgars Sigurðssonar að
óhreinn andi í hundslíki hafi tal-
að við sig og sagst vera sendur af
Ara Pálssyni og ætti „sig eður
eitthvað sitt að drepa.“
Árni Magnússon gerir þá at-
hugasemd við þennan síðasta eið
að nú sé andskotinn gerður
frumvottur, en hann hafi aldrei
verið vitnisbær haldinn.
Smám saman bætist í vitnahóp-
inn móti Ara Pálssyni Sigurður
nokkur Bjarnason, sem ber það á
Ara að hann sé valdur að veik-
leika barns síns og þau hjónin
Indriði Narfason og Þuríður
Jónsdóttir saka hann um að vera
valdan að sjúkleika hennar. f
júnímánuði 1680 eru ákærendur
orðnir svo margir að Ari fer fram
á að sér verði veittur tylftareiður
og var hann dæmdur honum
með þeim eiðstaf að aldrei hafi
hann á ævi sinni með göldrum,
gjörningum, rúnum, ristingum,
signingum, særingum, blóð-
vökvum, dagavali eður kveðskap
neinum manni eða skepnu skaða
gjört á lífi eða limum, góssi eða
eignum og ei sé hann valdur að
veikleika Þorkötlu Snæbjarnar-