Tíminn - 21.08.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur21. ágúst 1991
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Asgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrlfstofur:Lyngháls 9,110 Reykjavlk. Slml: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldslmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
SUS slær úr og í
Á nýafstöðnu þingi Sambands ungra sjálfstæðis-
manna munaði aðeins hársbreidd að samþykkt
yrði tillaga um stuðning við þá hugmynd að ís-
lenska ríkisstjórnin sæki nú þegar um aðild að
Evrópubandalaginu.
Morgunblaðið skýrir frá því að Ólafur Stephen-
sen, „forseti Samtaka ungra íhaldsmanna á Norð-
urlöndum“, hafi ásamt Davíð Stefánssyni, for-
manni Sambands ungra sjálfstæðismanna, og
borgarfulltrúunum Árna Sigfússyni og Sveini
Andra Sveinssyni, staðið fyrir því í umræðuhópi
um utanríkismál að leggja þá tillögu fyrir þingið
að fari umræðurnar um evrópska efnahagssvæðið
út um þúfur beri íslendingum að skoða í fullri al-
vöru að sækja um aðild að Evrópubandalaginu.
Af þessu er ljóst að helstu forystumenn ungra
sjálfstæðismanna stuðla að því með skipulögðum
hætti að aðildarstefnunni sé unnið fylgi meðal
ungra íhaldsmanna hér á landi eins og það er
stefna íhaldsmanna, eldri sem yngri, á Norður-
löndum að aðild Norðurlanda að Evrópubandalag-
inu ætti að vera alger og undantekningalaus.
Það sem haft er eftir Olafi Stephensen, „forseta"
Samtaka ungra íhaldsmanna á Norðurlöndum, er
einkar athyglisvert um skoðanamyndun hans og
margra annarra varðandi Evrópumál. Hann lýsti
skoðun sinni þannig: „Við [þ.e. ungir sjálfstæðis-
menn] erum ... eina ungliðahreyfing hægri flokks
í Evrópu sem ekki hefur tekið afstöðu til Evrópu-
bandalagsins.“ Þetta hljómar eins og áskorun á
unga íhaldsmenn að tolla í Evróputískunni.
Ólafur Stephensen bar mikið lof á ágæti Evrópu-
bandalagsins og sagði það ekki vera neina stóra og
h'óta kapitalíska ófreskju, sem sæti um að gleypa
Islendinga og aðrar smáþjóðir, heldur væri það
vettvangur fyrir lýðræði, mannréttindi og við-
skiptafrelsi í anda Sjálfstæðisflokksins.
Dæmisögunni af stóru, ljótu kapitalísku ófreskj-
unni svaraði einn fundarmanna þannig að ef Evr-
ópubandalagið væri ekki kapitalísk ófreskja þá
væri það sósíalísk ófreskja sem ekki væri girnilegt
að ánetjast. Kannski var það þess vegna að þing-
heimur ungra íhaldsmanna klofnaði um afstöðuna
til hinnar „evrópsku ófreskju", að fulltrúarnir voru
ráðvilltir um hvort Evrópubandalagið sé kapital-
ískt eða sósíalískt, ef það er kapitalískt er það góð-
legt eins og risinn Gargantúi, en sé það sósíalískt
er það ófreskja.
Þótt út af fyrir sig sé það fagnaðarefni að fulltrú-
ar á þingi SUS gengu að nokkru gegn Ólafi Steph-
ensen og Davíð Stefánssyni og öðrum framgjörn-
ustu foringjum ungra íhaldsmanna í afstöðu til að-
ildar að Evrópubandalaginu, breytir það engu um
þá stefnu Sjálfstæðisflokksins að útiloka ekki aðild
að EB. Þótt sjálfstæðismenn slái úr og í í þessu
stórmáli, af því að það er hentugt um sinn, reka
forystumenn Sjálfstæðisflokksins áróður fyrir því
að EB sé „kostur“ sem íslendingar eigi að velja í
fyllingu tímans.
GARRI
Þcgar íhaldsmenn biðjast fyrir
gætu menn haldið, að þeir hæfu
bæninaá|>vía
vort daglega
Nýjast í
t er orð-
ræða núverandi menntamáiaráð-
herra um Rítósútvarpið. Efcki skal
um það sagt i þessu stigi hvort
hentar Hílvis út-
fréttaflutningur þarf endurbóta við.
Tvö málgögn f landlnu hafa sam-
einast um að bíðja Rikisútvarpið
Þetta
er sfcemmtiiegt en engin tiiviijun,
og sýnir vel að á þeim bæjum teija
menn að fcomið hafl verið á helm-
áfram sfcal vera í gildi. Dagsfcrá Hík-
isútvarpsins, einfcum sjónvarps, er
þó með þehn hörmungunum gerð,
að vei fer á því að aðstandendur
Þjóðviljans og Morgunbiaðsins
eigni sér hana. Ef efcki er verið að
skokka í sjónvarpinu, þá er verið að
tína sveppi, með aðaiáhersluna á
kðrfuna sem notuð er undir svepp*
ina. Nenntí einhver að hirða um að
taka saman hörmungasögu dag-
skrárgerðar sjóm’arpsins hin síðari
ár kæmi á daginn, að hún er yfir-
leitt ekki byggð á hngmyndum um
að fóik geti unað kvðidstund við að
hörfa á dagskrána. Hún virðist ciga
að vera frámunalega Jeiðinleg, og
mun það vera eina sjónvarpið I
heiminum, sem heíur það að
stefnumiöi.
Skattheimta af tækjum
Vitað er að þeir sem kaupa aðgang
að dagskrá Stöðvar 2, horfa næst-
um ekkert á sjónvarp rðdsins,
vegna þess að dagskrá Stöðvar 2
hefur töluveröa yfirburði og þarf
ekki mikið til. Engu að síður er
sjónvarpseigendum gert að skyldu
aðgretð:
ríkisins
sjónvarp. Þetta er ná-
kvæmlega sama og ef Flugleiðir
fengju að innheimta fargjöld af
þelm sem ferðuðust héðan með
111 að mflda
er í ■ ‘ ■' _ ....
bæði lyrir útvarp og sjónvarp á veg-
um rikisins. ttvað þetta snertir, og
miðað við skokkið og sveppatínsl-
háska, eða kurrar um litla sæta
drengi frá Thaiiandi, hefur hann
líka tflflnningu fyrir sögulegu gildi
poppsins, eins og það var í Keflavík.
Það fyndna við poppstreðið í yfir-
poppvitanum er, að sjónvarp rílds-
ins er byijað að ftytja popp í tíma og
ótfina í dagskrá sinni af þvf sauð-
imir þar á bæ halda að öskrin séu
vinsæl fyrst Jón í Sfcffunni lætur
leika þau á Stöð 2. Svo hjálpar Rás
2 tii. Þar eru fluttir innfjálgir lýrir-
iestrar um „Hstapopp", einsog Hst-
m
umi
an fóUc áttí val á
sfcrám. Yrðí Rildsútvaipið gert að
hlutafélagi yrði Óðara að tafca upp
aðrar innheimtuaðferðir. En Þjóð-
viijamenn og Moggaroenn hafa
sameinast um að vetja skokkið fyr-
ir áföllum sem fylgja frjálsu vaH.
Stjómarsamstarfið er eldd við Al-
þýðuflokkinn íþessu efni.
Öskurdagskráin
Þeir sem eru á móti Útvarpí hf. vito
sem er að Stöð 2 er stöð tengd
Sjálfstæðisflokfcnum svona ámÓto
og Morgunblaðið. Hvenær sem
Sjálfstæðisfiokknum liggur á bíða
vinir í varpa á Stöð 2 og iáta flnn-
ast, að þeim er flofckurinn kær. Áð
vfeu fær yfirpoppviti iandsins
nokkru ráðið um dagskrána á þeim
bæ, og sfciparvinum slnum á stöð-
inni svo fyrir að þeir skuH fara eins
oft með popp í dagskránni og nunn-
ur með „Hafl Mary“. Yflrpoppvit-
inn, Jón Ólafsson í Sktfnnni, hefnr
ekid einasta hugmyndir um Jist-
rænt gildi poppsins, hvort sem
söngvarinn mænir upp í sólina,
eins og tiidn hans Magnúsar sálar-
Hveijir eignast
hlutafélög?
Gef oss í dag vort daglegt hiutefé-
lag hafa verið einkunnarorð Jóns
Sigurðssonar, bankamálaráðherra.
Nú vifl hann nofa stuöning Sjálf-
stæðisflokksins tii að gera rðds-
bankana tvo að hlufafélögum. Þeg-
ar er ljóst að Morgunblaðið hefur
teidð afstöðu gegn Útvarpi hf. og
ætti samkvæmt því að vera á móti
bönkum hf. En svo mun ekki vera.
Morgunblaðið þarf að hugsa um
fjölskyldumar fimmtán, sem eiga
landið, en ekfci ríkisbankana. Jón
Sigurðsson hefur fagrar draum-
sýnir um, að hverjum þegn lands-
ins verið gert kleift að kaupa bref í
banka. Það er iausn Alþýðuflokks-
ins á ríkisbankamáiinu. llins vegar
hefur hann eidd heyrt getið um, að
hlutohréf ganga kaupum og sölum.
Litíí maðurinn í Alþýðufloidmum
getur selt fiölskyldunum bréfin sín.
Eins ber að óttost það að eigendur
Stöðvar 2 kaupi meirihiutann í Út-
varpi hf. Það þýðir söluaukningu á
poppi hjá Skífunni. Ektó myndi
dagskráin batnaVið það.
Garri
AF ERLENDUM VETTVANGI
Gorbatsjov og „stóri bróöir"
Tíminn birti í gær í heild yfirlýs-
ingu hinna nýju valdamanna í
Moskvu eftir að herinn hafði velt
Gorbatsjov úr sessi. Þetta er langt
og hástemmt ávarp til „sovétborg-
ara“, ekki laust við að vera mærðar-
fullt og væmið ofan á þá ódulbúnu
árás á lýðræði og sjálfsákvörðunar-
rétt þjóða ráðstjórnarlýðveldanna
sem þar er að finna. Vafaíaust mætti
lesa út úr þessu ávarpi herforingja
Rauða hersins ýmsar kenndir og til-
finningastrauma sem e.t.v. ráða
eins miklu um valdarán þeirra úr
hendi Gorbatsjovs eins og það hvað
þeim finnst lítið til um árangur
umbótastefnunnar á efnahagssviði.
Upphefðin að utan
í ávarpinu er raunar allt gagnrýnt
sem lýðræðissinnuðu fólki hefur
þótt einna mest til um af verkum
Gorbatsjovs eða því sem fylgt hefur
í kjölfar málfrelsisþróunarinnar,
sem hann hratt af stað. Tvennt ber
þar hæst. í fyrsta lagi sjálfstæðis-
hreyfingu sovétþjóða og viljann til
þess að slaka á pólitísku alræði
Moskvuvaldsins, í öðru lagi ger-
breytta utanríkisstefnu, sem valdið
hefur aldahvörfum í Austur- og
Mið-Evrópu, bundið enda á ástand
kalda stríðsins og síðast en ekki síst
leitt til þess að efnahagsleg sam-
skipti Vesturvelda og Sovétríkjanna
skyldu vaxa og taka á sig nýjar
myndir. Hvað það snertir má lesa
það út úr ávarpi „neyðarástands-
nefndar" Rauða hersins, að henni
þykir þjóðarstolti sovétmanna mis-
boðið, þar sem m.a. segir að það séu
hin óábyrgu þjóðfélagsöfl sem „setji
allt sitt traust á að hjálp berist frá
útlöndum" og bætir við: „Ölmusur
munu ekki leysa vandamál okkar.
Lausn þeirra er í okkar eigin hönd-
um.“
Smáður sovétborgarí
Af sama toga er sá kafli í ávarpinu
sem segir að „sovétborgarinn" sé
lítilsvirtur sem ferðalangur á Vest-
urlöndum. Nú sé af sem áður var,
að sovétmenn, sem staddir væru er-
lendis, fyndu til þess að þeir væru af
mikilli og virtri þjóð. „Nú er litið á
sovétborgarann sem annars flokks
útlending og viðmótið við hann
skilur eftir sig merki aumkunar-
innar og fyrirlitningarinnar. Því
þarf að reisa við sæmd og sjálfsvirð-
ingu sovétborgarans,“ segir í ávarpi
herforingjanna. Og fleira í þessum
dúr má finna í orðum þeirra.
Þessu skylt er sú fullyrðing þeirra
að gerðar séu landakröfur á hendur
Sovétríkjunum, þ.e. að landamæri
verði endurskoðuð, sem vísar vafa-
laust til þess m.a. að Eystrasaltsrík-
in eru með sjálfstæðiskröfur, sem
talsmönnum Rússaveldis dylst ekki
að breyta myndu landstærð þess og
víðlendi með afdrifaríkum hætti.
Rauði herinn vill ekki gera land-
vinninga keisaratímans og „endur-
heimt" Stalins á löndum sem glat-
ast höfðu um stund, að engu:
„Rússneska heimsveldið" skal hald-
ast í mynd Sovétríkjanna eins og
þau höfðu mótast á tímum Stalins
og er arfur frá Pétri mikla.
Að Rauði herinn fer nú að hlutast
til um stjórn Sovétríkjanna með
svo gagngerum hætti sem raun ber
vitni, er vafalaust að mestu af því
sprottið að herforingjarnir telja það
skyldu hersins að láta engin stjóm-
völd gefa neitt eftir um stærð
heimsveldisins. í þeirra augum er
það sú pólitíska og hemaðarlega
goðgá umbótasinna sem kveða
verður niður.
Umboðslausar um-
bætur
Það er aftur kaldhæðni örlaganna
að Mikael Gorbatsjov verður að
gjalda fyrir þessa stefnufestu
Rauða hersins, því að hann er í
raun og vem sama sinnis hvað
varðar samheldni Ráðstjómarríkj-
anna. í hans huga er hvert hinna
15 sovétlýðvelda „óaðskiljanlegur
hluti" alríkisins. Þótt hann hafi að
vísu tekist á hendur að forma nýj-
an sambandslagasáttmála, þar sem
gert er ráð fyrir meiri valddreif-
ingu og pólitísku sjálfstæði ein-
stakra lýðvelda, gekk hann nauð-
ugur til þess leiks, því að auðvitað
hafði hann ekki umboð hers og ör-
yggislögreglu til þess að slaka til
fyrir pólitískri þjóðemisstefnu,
sem er og verður ósamrýmanleg
stjórnskipulagi fjölþjóðlegra mið-
ríkja.
í upphafi, fyrir fimm til sex ámm,
hafði Gorbatsjov umboð hers og
lögreglu til að hrinda af stað um-
bótum í Sovétríkjunum. Enginn
vafi er á því að þetta umboð hefur
aldrei náð til þess að losa um ríkja-
sambandið. Hins vegar fór svo,
mót allri von ráðamanna í Kreml,
að áhrif málfrelsisins komu aðal-
lega fram í þjóðernisvakningu
fólks sem var langþreytt og lang-
kúgað af sovétvaldinu. Þegar her-
og öryggislögregluvaldið sá að
Gorbatsjov hafði engin önnur ráð
til að halda völdum en að siaka á
fyrir þjóðernisstefnunni, eins og
hann var búinn að afneita marx-
ismanum til að þóknast erlendum
Iánardrottnum, þá var „stóra bróð-
ur“ nóg boðið. Lýðræðisþróunin í
Sovétríkjunum hefur aðeins verið
á yfirborðin. Óvissa hlýtur að ríkja
um framtíðina.
Ingvar Gíslason