Tíminn - 21.08.1991, Síða 10

10 Tíminn
Miðvikudagur21. ágúst 1991
ESS BÓKMENNTIR
Siglaugur Brynleifsson:
Kristnisaga og hreinsunareldur
The Oxford IUuetrated History of Christian-
ity. Edited by John McManners. Oxford Uni-
versity Press 1990
Jacques Le Goff: Die Ceburt des Pegefeuers.
Vom Wandet des WeltbUdes im Mittelalter.
Klett- Cotta im Deutschen Taschenbuch Ver-
lag 1990.
„Munið það, yðar hágöfgi, að hinar
sundurleitustu ástæður sem valda
styrk og veldi konungsríkja og einn-
ig hruni þeirra eiga sér kveikju í
hulinni fyrirætlun, forsjón Guðs
vilja..." Þannig skrifar Bossuet, höf-
undur „Discours sur l’histoire uni-
verselle" 1681, franska ríkisarfan-
um. Þessi skoðun var skoðun krist-
innar kirkju. Og áfram „Guð stjóm-
ar sérhverju konungsríkis, hann
ræður hverju hjarta og hug...“ Inn-
takið í þessum áminningum til rík-
isarfans var: Ríki hrynja en trúin
blífúr. Þótt skoðun Bossuots sé tví-
eggjuð frá sjónarmiði ýmissa guð-
fræðinga, þá virðist inntak hennar
standa, sterkasta aflið í mennskum
viðbrögðum gegn illum öflum,
„mennskan", eins og nýjustu dæmin
sanna. En „mennskan", siðmenn-
ingaraflið í evrópskri sögu síðustu
2000 árin eru og voru kenningar
kirkjunnar. Sú gjörbylting sem varð
með holdtekju Krists varð upphaf
þeirrar byltingar, ný viðhorf og
meðvitund um gildi einstaklingsins,
helgun hans og þar með sífelld til-
raun til að draga hann upp úr drafi
þeirra synda sem leiða til glötunar
og dauða.
Um átján guðfræðingar og sagn-
fræðingar skrifa þessa bók, sem er
rúmar 700 blaðsíður með miklum
fjölda mynda. Skrá yfir fjölda fræði-
rita um efnið fylgir, ásamt knöppum
annál í bókarlok.
Saga kirkjunnar og kirknanna er
hér rakin frá upphafi og fram yfir
byltingarnara í Austur-Evrópu 1989.
Bókin er ætluð leikum sem lærðum.
Höfundarnir leitast við að rekja allar
þær myndbreytingar sem orðið hafa
á kenningakerfi kirknanna í aldanna
rás. í fyrstu köflunum er fjallað um
söguna og kenningakerfið og tengsl
lista og kirkju, en myndin (iconinn)
sem slík gilti sem kenning og kom
mörgum ef ekki flestum í stað bók-
arinnar. FVrstu hlutar ritsins ná frá
upphafi fram til 1800. Hér eru kaflar
um Vestur-Evrópu á miðöldum, um
grísk-kaþólsku kirkjunara, kristnina
og múslima eða Múhameðstrú, siða-
skiptin, upplýsingastefnuna eða
skynsemisstefnuna og kristniboðið.
Síðari hlutinn rekur atburðarásina
og myndbreytingarnar frá 1800 til
nútímans. Hér eru sérkaflar um
Bretlandseyjar og Evrópu, Norður-
og Suður-Ameríku, Afríku, Indland
og Austurlönd fjær og grísk-róm-
versku kirkjurnar í Austur-Evrópu.
Lokakaflinn er um kristnina nú á
dögum og lýkur honum á umþenk-
ingum um kristnina í nánustu fram-
tíð. Framtíðarspár eru alltaf vafa-
samar, það hefur gerst sem enginn
bjóst við og því eru allar framtíðar-
spár meira en lítið vafasamar og
hafa reyndar alltaf verið. Vandaðir
guðfræðingar ættu því að láta vera
að gerast spámenn, þótt hér sé ekki
um afdráttarlausar spár að ræða.
Þeir ættu að láta marxista um allar
framtíðarspár.
Öll mannanna verk eru ófullkomin,
í besta falli tilraun til einhvers og
hér hefur vel til tekist í þessu ritir.
Þetta er vönduð kristnisaga, skrifuð
eins hlutlægt og gjörlegt er. Höf-
undar eru að meginþorra mótmæl-
endur.
Með ákveðnum kenningum um
hreinsunareldinn, sem mótuðust á
síðari hluta 12. og fyrri hluta 13.
aldar, varð breyting á viðhorfum
manna og meðvitundinni um annað
líf. Eins og Le Goff leggur mikla
áherslu á verður engin miðaldasaga
rituð af neinu viti nema höfundarn-
ir hafi í huga heimsmynd miðalda-
kirkjunnar og miðaldamannsins, en
samkvæmt henni var maðurinn
maður tveggja heima og með ker-
fiskenningum kirkjunnar um
hreinsunareldinn varð kenninga-
kerfið þéttriðnara og algjörara.
Samkvæmt þessum kenningum var
gjörlegt að stytta kvalir þeirra sem
höfnuðu í hreinsunareldinum með
fyrirbænum. Þetta þýddi að athafnir
þessa heims gátu breytt örlögum
manna annars heims. Auk hreins-
unareldsins var „limbo" dvalarstað-
ur þeirra sem kynntust aldrei krist-
inni kenningu.
Refsing fyrir syndir fór fram í
hreinsunareldinum, en lokadóms-
ins varð að bíða til hins efsta dags.
Le Goff tengir þessar breytingar á
kenningakerfi kirkjunnar endur-
skoðuðum hugmyndum um dóm og
refsingu þessa heims, sem leiddi af
sér mildari afstöðu til refsinga hér á
jörðu. Kirkjan slakaði á refsingum
fyrir smærri syndir og þar með að-
lagaði hún kenningakerfið auknum
siðmenningaráhrifum sem hún
hafði sjálf staðið fyrir þessa heims.
Árangur þeirra áhrifa var opnara
samfélag og linkun og fordæmingu
vissra hópa, sem samkvæmt eldra
kerfi voru eldsmatur, en áttu nú
aðra úrkosti, sem sagt þann hreins-
andi eld. Le Goff rekur þessar breyt-
ingar af mikilli þekkingu og hug-
kvæmni í þessu 450 blaðsíðna riti,
þéttprentuðu. „La Naissance de Pur-
gatoire" kom fyrst út 1981 og var
þýdd á þýsku af Ariane Forkel og
gefin út af Klett-Cotta 1984, nú end-
urprentuð í dtv.

Áslaug Sigrún Halidór Árelía Eydís
5. landsþing LFK
5. landsþing Landssambands framsóknarkvenna verður haldið i
Borgartúni 6, Reykjavík, dagana 4. og 5. október nk.
Rætt verður um m.a.:
Konur í stjórnmálum.
Áslaug Brynjólfsdóttir, ritstjóri 10 ára afmælisrits LFK, lýsirsögu
Landssambandsins.
Eiga kvennasamtök í stjórnmálaflokkum rétt á sér?
Hvert stefnir í þessum málum til ársins 2001?
Framsögur flytja:
Sigrún Magnúsdóttir borgarfulltrúi
Halldór Ásgrímsson, varaformaður Framsóknarflokksins, og
Árelía Eydís Guðmundsdóttir, nemi í stjórnmálafræöi við H.(.
Framkvæmdastjórn LFK
Héraðsmót framsóknarmanna
í Skagafirði
verður haldið í Miðgarði laugardaginn 31. ágúst.
Hljómsveit Geirmundar Valtýssonar fer á kostum og leikur fyrir dansi.
Jóhannes Kristjánsson verður meöal skemmtiatriða. Nánar auglýst siðar.
Nefndln.
--------\
JEPPA
HJÓLBARÐ-
ARNIR
VINSÆLU
Jeppahjólbarðar
frá Suður-Kóreu:
215/75 R15, kr. 6.320.
235/75 R15, kr. 6.950.
30- 9,5 R15, kr. 6.950.
31- 10,5 R15, kr. 7.950.
31-11,5 R15, kr. 9.470.
33-12,5 R15, kr. 9.950.
Hröð og örugg
þjónusta.
BARÐINN hf.
Skútuvogl 2, Reykjavfk
I Símar: 91-30501 og 91-84844
V ^
BÍLALEIGA
AKUREYRAR
MEÐ ÚTIBÚ ALLT í KRINGUM
LANDIÐ.
MUNID ÓDÝRU
HELGARPAKKANA OKKAR
REYKJAVÍK
91-686915
AKUREYRI
96-21715
PÖNTUM BÍLA ERLENDIS
interRent
Europcar
Kvöld-, nætur- og helgldagavarsla apóteka f
Reykjavfk 16. tll 22. ágúst er f Holtsapótokl
og Laugavegsapótokl. Það apótek sem fyrr
er nefnt annast eitt vörsluna frá kl. 22.00 aö
kvöldi tll Id. 9.00 aö morgni vlrka daga en kl.
22.00 á sunnudögum. Upplýslngar um
læknls- og lyfjaþjónustu eru gcfnar f sfma
18888.
Neyöarvakt Tannlæknafélags fslands
er starfrækt um helgar og á stórháttðum. Slm-
svari 681041.
Hafnarflörður: Hafnarfjarðar apótek og Norö-
urbæjar apótek eru opin á virkum dögum frá
kl. 9.00-18.30 og til skiptis annan hvem laug-
ardag kl. 10.00-13.00 og sunnudag kl. 10.00-
12.00. Upplýsingar t simsvara nr. 51600.
Akureyri: Akureyrar apótek og Stjömu apótek
eru opin virka daga á opnunartlma búða. Apó-
tekin skiptast á sina vikuna hvort að sinna
kvöld-, nætur- og helgidagavörslu. Á kvöldin er
opiö i þvf apóteki sem sér um þessa vörslu, til
kl. 19.00. Á helgidögum er opið frá kl. 11.00-
12.00 og 20.00-21.00. Á öðrum timum er lyfja-
fræðingur á bakvakt. Upplýsingar eru gefnar I
slma 22445.
Apótek Keflavfkur: Opiö virka daga frá k.
9.00-19.00. Laugardaga, helgidaga og al-
mennafrtdaga kl. 10.00-12.00.
Apótek Vestmannaeyja: Opið virka daga frá
kl. 8.00-18.00. Lokað 1 hádeginu milli kl. 12.30-
14.00.
Selfoss: Selfoss apótek er opið til kl. 18.30.
Opið er á laugardögum og sunnudögum kl.
10.00-12.00.
Akranes: Apótek bæjarins er opið virka daga
til kl. 18.30. Opið er á laugardögum kl. 10.00-
13.00 og sunnudögum kl. 13.00-14.00.
Garðabær: Apótekið er opið rúmhelga daga
kl. 9.00-18.30, en laugardaga kl. 11.00-14.00.
Alnæmisvandinn. Samtök áhugafólks um
alnæmisvandann vilja styðja smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra, sími 28586.
Læknavakt fyrir Reykjavfk, Seltjamames og
Kópavog er I Heilsuvemdarstöð Reykjavikur
alla virka daga frá kl. 17.00 tii 08.00 og á laugar-
dögum og helgidögum allan sólarhringinn.
Á Seltjamamesl er læknavakt á kvöldin Id.
20.00-21.00oglaugard. kl. 10.00-11.00. Lokaðá
sunnudögum. Vitjanabeiðnir, slmaráðleggingar
og tlmapantanir I slma 21230. Borgarspltalinn
vakt frá kl. 08-17 alla virka daga lyrir fölk sem
ekki hefur heimilislækni eða nær ekkl til hans
(slmi 696600) en slysa- og sjúkravakt (Slysa-
deild) sinnlr slösuðum og skyndiveikum allan sól-
arhringinn (sfmi 81200). Nánari upplýsingar um
lyfjabuðir og læknaþjónustu enjgefriar I slm-
svara18888.
Ónæmisaðgerðir fyrir fulloröna gegn mænusótt
fara fram á Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur á
þriðjudögum kt. 16.00-17.00. Fólk hafi með sér
ónæmisskírteini.
Garóabær: Heilsugæslustööin Garðafiöt 16-18
er opin 8.00-17.00, slmi 656066. Læknavakt er i
síma 51100.
Hafnarfjöröun Heilsugæsla Hafnarfjarðar,
Strandgötu 8-10 er opin virka daga kt. 8.00-
17.00, sími 53722. Læknavakt slmi 51100.
Kópavogun Heilsugæslan er opin 8.00-18.00
virka daga. Simi 40400.
Keflavfk: Neyðarþjónusta er allan sólarhringinn
á Heilsugæslustöð Suðumesja. Simi: 14000.
Sálræn vandamál: Sálfræðistöðin: Ráðgjöf I
sálfræðilegum efnum. Slmi 687075.
Landspitallnn: Alla daga kl. 15 til 16 og kl. 19
til kl. 20.00. Kvennadelldln: kl. 19.30-20.00.
Sængurkvennadeild: Alla daga vikunnar kl.
15-16. Heimsóknartlmi fyrir feður kl. 19.30-
20.30. Bamaspftall Hrtngsins: Kl. 13-19 alla
daga. Öldrunartæknlngadelld Landspltal-
ans Hátúni 10B: Kl. 14-20 og eftir samkomu-
lagi. - Landakotsspítall: Alla virka kl. 15 til kl.
16 og kl. 18.30 til 19.00. Barnadeild 16-17.
Heimsóknartlml annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. - Borgarspftalinn f Fossvogi: Mánu-
daga til föstudaga kl. 18.30 til 19.30 og eftir
samkomulagi. Á laugardögum og sunnudögum
kl. 15-18.
Hafnarbúðir: Alla daga kl. 14 til kl. 17. - Hvfta-
bandiö, hjúkrunardeild: Heimsóknartimi frjáls
alla daga. Grensásdoild: Mánudaga ti föstu-
daga kl. 16-19.30. - Laugardaga og sunnudaga
kl. 14-19.30. - Heilsuverndarstöðin: Kl. 14 til
kl. 19. - Fæöingarheimili Reykjavlkun Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16.30. - Kleppsspítali:
Alla daga kl. 15.30 til kl. 16 og kl. 18.30 til kl.
19.30. - Flókadoild: Alla daga kl. 15.30 til kl.
17. Kópavogshælið: Eftir umtali og kl. 15 til kl.
17 á helgidögum. - Vlfilsstaðaspftali: Heim-
sóknartlmi daglega kl. 15-16 og kl. 19.30-20. -
SL Jósepsspítali Hafnarfiröi: Alla daga kl.
15-16 oo 19-19.30.
Sunnuhlfö hjúkrunarheimili I Kópavogi: Heim-
sóknartimi kl. 14-20 og eftir samkomulagi.
Sjúkrahús Keflavfkuriæknishéraós og
heilsugæslustöðvar: Vaktþjónusta allan sólar-
hringinn. Sími 14000. Keflavfk-sjúkrahúslö:
Heimsóknartlmi virka daga kl. 18.30-19.30.
Um helgar og á hátíðum: Kl. 15.00-16.00 og
19.00-19.30. Akureyrl- sjúkrahúsið: Heim-
sóknartlmi alla daga kl. 15.30-16.00 og 19.00-
20.00. Á bamadeild og hjúkrunardeild aldraðra
Sel 1: Kl. 14.00-19.00. Slysavarösstofuslml frá
kl. 22.00- 8.00, simi 22209. Sjúkrahús Akra-
noss: Heimsóknartími Sjúkrahúss Akraness er
alla daga kl. 15.30-16.00 og kl. 19.00-19.30.
Reykjavík: Neyðarslmi iögreglunnar er 11166
og 000.
Seltjamames: Lögreglan slmi 611166,
slökkvilið og sjúkrabifreið sími 11100.
Kópavogur: Lögreglan slmi 41200, slökkvilið
og sjúkrabifrelö slmi 11100.
Hafnarfjörður: Lögreglan simi 51166, slökkvi-
lið og sjúkrabifrelð simi 51100.
Keflavik: Lögreglan sími 15500, slökkviliö og
sjúkrablll sími 12222, sjúkrahús 14000, 11401
og 11138.
Vestmanneyjar: Lögreglan, simi 11666,
slökkvilið simi 12222 og sjúkrahúsið sími
11955.
Akureyri: Lögreglan slmar 23222, 23223 og
23224, slökkviliö og sjúkrabrfreið sími 22222.
Isafjöröur Lögreglan slmi 4222, slökkvilið slmi
3300, brunasími og sjúkrabifreið sími 3333.