Tíminn - 28.08.1991, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Miðvikudagur 28. ágúst 1991
AÐ UTAN
Vinnufælnir
Þjóðverjar
orðnir mestu
letingjar
Evrópu!
Það kann að virðast álíka trúlegt og að
Svisslendingar leggi varkárni fyrír róða
eða að Frakkar hætti að njóta góðs mat-
ar, en veldur samt Þjóðverjum sífellt meiri
áhyggjum. Þeir eru hræddir um að þjóðin,
sem tókst að gera efnahagslegt undra-
verk á árunum eftir síðari heimsstyrjöld,
sé að falla í freistni og verða leti að bráð.
Þetta kemur ekki fram í því að þeir fram-
leiði færri Mercedes-bíla eða kúlulegur,
en með hverjum deginum sem líður miss-
ir kraftaverkið eitthvað af Ijóma sínum þar
sem fólkið sem skapar þessi verðmæti á
æ færri vinnustundir og gerir sér upp
veikindi oftar en vinnandi fólk annars
staðar í Evrópu.
Skróp á vinnustöð-
um færist í vöxt
Nýleg könnun á 295 verksmiðj-
um leiðir í ljós að ekki faerri en
31% tilkynnti veikindi á mánu-
dögum og 37% létu ekki sjá sig í
vinnunni á föstudögum vegna
„veikinda". Önnur könnun sem
náði til 2.000 manns sýndi fram
á að því sem næst tveir þriðju
þeirra sem tilkynntu veikindi
voru hreinlega að skrópa.
Læknir sem þátt tók í einni
rannsókninni segir það algengan
hugsunarhátt að þeir sem ekki
nota sér þessa aðferð séu álitnir
heimskir í meira lagi. Aðrar
rannsóknir hafa sýnt að í fyrra
eyddu Þjóðverjar 8,5 vinnudög-
um af hverjum 100 heima hjá
sér, en aðeins Svíar og Norð-
menn komast fram úr þeim á
þessu sviði.
Hjá rafmagnsfyrirtækinu Bosch
í Stuttgart er skýrt frá því að
10% vinnuaflsins hafi tilkynnt
veikindaforföll á hverjum tíma,
þar sem aftur á móti séu aðeins
4% veik í svissneska útibúi fyrir-
tækisins og 2,5% í því banda-
ríska.
Þó að fá þýsk fyrirtæki séu fús
til að viðurkenna að starfsfólkið
skrópi, hefur vikuritið Der Spi-
egeí skýrt frá því að eitt fyrirtæki
álíti að hjá því hefðu fjarvistir
aukist úr 20% í 35% á síðustu 14
árum. Allt að 17% strætisvagna-
stjóra í Berlín eru „veikir“ á
hverjum degi.
Samkvæmt þýskum lögum
nægir að framvísa læknisvott-
orði eftir þriggja daga veikindi
og jafnvel þá eru margir þeiiTar
skoðunar að læknastéttin sýni of
mikla linkind við letingjana.
En það eru svo sem ekki bara
veikindi starfsfólks sem setja
hroll að þýskum stjórnvöldum
sem enn hefur ekki tekist að
koma stjórn á efnahagsöngþveit-
ið í austurhluta landsins. Nú
þegar fá flestir Þjóðverjar að
meðaltali sex vikna frí á ári til
viðbótar stystu vinnuviku sem
þekkist í Evrópu, og næsthæstu
launum. Sum verkalýðsfélög eru
jafnvel farin að gera kröfur um
30 stunda vinnuviku. Allt veldur
þetta því að skelfing sest að í
brjóstum þeirra sem hafa sett
stolt sitt á þýskt vinnusiðferði.
Ráðgjafi Helmuts Kohl kansl-
ara, Elisabeth Noelle-Neumann,
er döpur í bragði þegar hún seg-
ir að öldum saman hafi þjóð
hennar haft það orð á sér að vera
dugmikil, en nú sé orðið í tísku
að skila eins lítilli vinnu og unnt
er. „Sú hugmynd sem aðrir hafa
um þjóð okkar er að hún sé iðin
og dugleg að vinna, en því miður
er staðreyndin öll önnur," segir
hún.
Eftir sameiningu þýsku ríkj-
anna tveggja, þar sem annað
þeirra hafði það orð á sér að hafa
tekist efnahagslegt undur og hitt
þótti gersneytt vinnusemi —
hefur stöðugt sorfið að ímynd-
inni um eljusemi, dugnað og
traust.
Áhyggjuefnin
Þó að efnahagslífið sé enn eitt-
hvert það dugmesta í heiminum
má sjá teikn á lofti sem valda

n i i~M'
•Sxjx&Xvlv.

l'.WXyXv.
yjxjx<jxj
fStóv?

M'Xviv.v.W’XW
:j:j:j:j:;|j:;jjjjjjjjjj:j:j:jjj
:’S:*:’:":*S:W:¥>xj:j
; . -

j;X;X;
■:¥Sx'
;X;:;X

vivX;:
:*:TÍ*Wf

llÉtti
Ílllli:
jSxjtfj:
Mörgum hefur staöið ógn af iðni og vinnusemi Þjóðverja og telja þá eiginleika til
hins illa. Nú virðist Þjóðverjum hafa tekist að læra aö slaka á og vekur það hreint
ekki aödáun alls staðar.
áhyggjum. Verðbólga er komin í
4,5% og hefur ekki verið meiri
undanfarin átta ár, og helmingur
vinnuaflsins í austurhlutanum
kann að missa atvinnuna innan
skamms eða verða skipað að setj-
ast í helgan stein. Skattar hafa
hækkað og í fyrsta sinn frá 1980
horfast Þjóðverjar í augu við
halla f viðskiptum og á útgjalda-
reikningi.
Þetta hefur leitt til margvíslegr-
ar sjálfsskoðunar. Margir skrifa
breytta afstöðu vinnandi fólks á
reikning kynslóðar sjöunda ára-
tugarins sem ætlaði að breyta
heiminum og uppgangs Græn-
ingja, sem hafa fyrirlitningu á
framförum og mikilli vinnu á
kostnað umhverfisins.
Elisabeth Noelle-Neumann
kastar skuldinni á unga Þjóð-
verja, sem kallaðir eru „Zeitpi-
oneere“, en þeir berjast fyrir
styttri vinnutíma. „Þeir hafa
komið þeim orðrómi á kreik að
við tökum vinnuna allt of alvar-
lega og það sé engin ástæða til að
hugsa um atriði eins og útflutn-
ing til annarra landa og við-
skiptahalla," segir hún. Jafnvel
austur-þýsku læknamir, sem
voru ekki stilltir inn á kapitalisk
viðhorf Vesturlanda, eru nú
reiðubúnir til að stíga fram og
mæla með færri vinnustundum
og lengri fríum.“
„Vil heldur drekka
bjór í sólskininu en
vinna eftirvinnu“
Aðrir álíta að kraftaverkið hafí
skilað af sér nægilegum efnisleg-
um framförum og þeir geti nú
leyft sér að slaka á. Tálsmaður
hjá Siemens bætti við: „Ég sé
ekki hvers vegna við ættum að
staldra lengur við á skrifstofun-
um en nauðsynlegt er. Ég reyni
að vinna ekki eftirvinnu og kýs
heldur að eyða síðari hluta dags-
ins í sólskininu og drekka bjór.“
Talsmaður Schering- lyfjafyrir-
tækisins segir að þar sem flestir
Þjóðverjar hafi náð þeim lífsstíl
sem þeir óska finni þeir ekki
lengur hjá sér hvöt til að vinna
jafnmikið og áður. „Verkamenn
og tæknimenn bíða oft við fata-
skápana sína í hálftíma áður en
vaktinni þeirra lýkur. Þeir dagar
þegar fólk langaði til að eignast
meira eru liðnir. Það eru ekki
allir sem finna hjá sér löngun til
að eiga BMW í bflskúmum."
Það sem kannanir hafa leitt í
ljós er staðfest af persónulegri
reynslu einstaklinga. Hannelore
Krause er 48 ára gamall einkarit-
ari í Berlín. Hún skammast sín
ekkert fyrir að viðurkenna að
hún hefði tekið sér aukalega
fimm vikna frí á heilsuhæli, til
viðbótar sex vikna sumarfríi.
Læknir ráðlagði henni að taka
sér hvfld og örlátt sjúkrasam-
lagskerfi tók hana upp á sína
arma, rétt eins og það gerir fyrir
6 milljónir annarra Þjóðverja
sem dveljast á heilsuhælum ár
hvert.
Hún sagði líka frá starfssystur
sinni sem settist í helgan stein
vegna slæms heilsufars, aðeins
51 árs að aldri. Sú tekur nú þátt í
reiðhjólakeppni atvinnumanna í
Svíþjóð og Bandaríkjunum.
„Þegar Þjóðverjar
vinna á annað borð
skila þeir fullkom-
inni vinnu“
En útlitið er ekki eingöngu
dökkt. Enn heldur framleiðsla
áfram að aukast hraðar en með
flestum öðrum iðnaðarþjóðum
og merki sem vekja bjartsýni
sjást um vöxt í austurhluta
Þýskalands. Niðurstaðan sem
höfundur verðlaunabókarinnar
„Macht Arbeit Krank? Macht Ar-
beit Glúcklich?“ (Gerir vinnan
þig veikan? Gerir vinnan þig
hamingjusaman?) kemst að er
sú að „þegar Þjóðverjar vinna á
annað borð skila þeir fullkom-
inni vinnu.“