Tíminn - 12.09.1991, Blaðsíða 16

AUGLÝSINGASÍMAR: : 68 2233[ & 686300
RÍKISSKIP
NÚTIMA FLUTNINGAR
Hatnortiusinu v Tryggvogotu
. S 28822
CS3ŒZSJEH r'*ssn
Lausnin er: Enzymnl
.Alýtt í Evrópu
EURO-HfllR
á Islandi
M aEngin hárigræðsla
aEngin gerfihár
jæÆ BEngin lyljameðferð
■ Einungis tímabundin notkun
Eigid hár med hjálp lífefna-orku
P:ÖREte!?Í!íl21 Rvik 091 ■676331e.kl.16.00
■ ■■■■■■■■■■■■■
Ókeypis augiýsingar
fyrir einstaklinga
SIMI
91-676-444
Tímiim
FIMMTUDAGUR 12. SEPT. 1991
Er ástæða til að óttast að ísland komist í eigu útlendinga?
Erlent fyrirtæki að tæplega hálfu kaupir jörð á Snæfellsnesi
Alþjóðlegt fyrirtæki í
jarðakaupum á íslandi
„Ef um er að ræða félag, sem er að meira en 20% í eigu útlend-
inga, og félaginu sé einungis ætlað að eiga jörð án þess að stunda
eigi á henni atvinnurekstur, þá þarf leyfi dómsmálaráðuneytisins
til að félagið megi kaupa jörðina," segir Jón Thors, deildarstjóri
í dómsmálaráðuneytinu. Jón kvaðst ekki vita til þess að slík um-
sókn lægi fyrir ráðuneytinu. Jón segir ennfremur að kaupi félag,
sem er að meira en 20 hundraðshlutum í eigu útlendinga, fast-
eign á íslandi, þá fáist slíkum kaupum ekki þinglýst.
Sl. sumar var jörðin Innri-
Kóngsbakki í Helgafellssveit á
Snæfellsnesi seld. Kaupandinn er
nýstofnað hlutafélag, sem var
stofnað um kaupin á jörðinni. Fé-
lagið heitir Arbonne-Kóngsbakki
hf.
Arbonne International er alþjóð-
legt fyrirtæki. Það er skráð í Lúx-
emborg. Stjórnarformaður og
stofnandi þess er Norðmaöurinn
Petter Mörk. Arbonne framleiðir
og selur snyrtivörur. Umboðsaðili
þess á íslandi heitir Inga Holdö og
hún og fleiri íslendingar eru
skráðir eigendur 51% hlutafjár í
Arbonne- Kóngsbakki hf., en Ar-
bonne Holding eigandi 49%.
Ein höfuðröksemd, sem höfð hef-
ur verið uppi hjá andstæðingum
inngöngu Islands í EB og í EES,
hefur verið sú að þá muni útlend-
ingar með einum eða öðrum hætti
ná að komast í fiskimiðin og að
kaupa upp land á íslandi, bæði bú-
jarðir, laxveiðiár o.fl.
Á hinn bóginn hafa þær raddir
heyrst að ekki geti verið sérlega
eftirsóknarvert fyrir útlendinga að
eignast hér land og lítil hætta á að
ísland verði keypt upp með þeim
hætti.
Tálsverð umræða hefur orðið um
þessi mál í nágrannalöndunum.
Þannig hafa mikil blaðaskrif orðið
í Danmörku þegar erlendir auð-
menn og - fyrirtæki hafa keypt upp
stór svæði. En eru áhyggjur af
þessu tagi ástæðulausar hér á ís-
landi?
í fyrri viku bárust fréttir af því að
utanríkisráðuneytið hygðist rann-
saka meintan grun um að útlend-
ingar væru að laumast bakdyra-
megin inn í sjávarútveginn með
því að gera útgerðarmenn skuld-
bundna sér með ýmsum hætti, svo
sem lánafyrirgreiðslu. En hvað
með lendur — jarðir — að ekki sé
talað um jarðir með hlunnindum,
svo sem laxveiði? Er ísland aðeins
kaldur klettur norður í Ballarhafi í
augum útlendinga, eða staður þar
sem eftirsóknarvert er að dvelja á
og eiga þar aðstöðu?
Jörðin Innri-Kóngsbakki var seld
sl. sumar, sem fyrr segir, en áður
hafði fyrrverandi eigandi og ábú-
andi selt bæði bústofn og fullvirð-
isrétt. Hreppurinn neytti ekki lög-
bundins forkaupsréttar síns.
Inga Holdö segir að Arbonne sé
mjög vaxandi fyrirtæki, sem starfi
á heimsvísu. Það selji eingöngu
vörur úr jurtaríkinu og einvörð-
ungu í heimakynningu. Inga hef-
ur verið umboðsmaður Arbonne á
íslandi undanfarin 5 ár.
Stofnandi Arbonne er, að sögn
Ingu, íslandsvinurinn Petter
Mörk, sem er mikill áhugamaður
um náttúruvernd og skógrækt og
hefur áhuga á að sinna þeim
áhugamálum sínum í verki á
Kóngsbakka. Umboðsaðilar fyrir-
tækisins hér á landi hafi sömu
hugsjónir og hafí t.d. síðustu ár
plantað yfir 20 þúsund trjáplönt-
um víða um land.
Arbonne-Kóngsbakki hf. hafi ver-
ið stofnað vegna jarðakaupanna og
til þess að styðja frekar og efla
þessar hugsjónir, sem komi fram í
samþykktum félagsins.í þeim seg-
ir m.a. að viðhalda eigi byggingum
á jörðinni, stunda skógrækt,
menningarstarfsemi, námskeiða-
og ráðstefnuhald.
í lögum um eignarrétt að fast-
eignum segir að enginn, sem ekki
er íslenskur ríkisborgari, megi
öðlast eignarrétt eða afnotarétt af
fasteignum nema að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum, sem eru
m.a. að hafa átt lögheimili á ís-
landi í samfleytt fimm ár.
Útlendingur, sem ekki hefur átt
lögheimili á íslandi í fimm ár, en
hefur rétt til að stunda atvinnu-
starfsemi á íslandi, má öðlast
eignarrétt eða afnotarétt yfir fast-
eign til eigin nota og/eða til afnota
fyrir atvinnurekstur sinn, fylgi
eigninni einungis venjuleg lóðar-
réttindi, en ekki önnur réttindi,
svo sem veiði- eða vatnsréttindi.
Alla slíka samninga skal þó senda
dómsmálaráðuneytinu til yfir-
lestrar, að sögn Jóns Thors.
—sá
Halldór Ásgrímsson alþingismaður um hugmyndir um skyldusölu alls fisks á innlendum uppboðsmörkuðum:
ALMENNAR ADGERÐIR
VÆNLEGRI EN BANN
Frá aöalfundi Félags kaupenda á fiskmörkuðum.
„Þær almennu aðgerðir, sem grip-
ið var til og voru í undirbúningi,
skipta langmestu máli í þessu
sambandi. Ef menn ætla að fara að
banna það algerlega að sigla með
físk beint af miðunum, þá er ljóst
að sumt af þeim físki, sem kemur
á erlendan markað, mun verða
mun verri að gæðum en ella,“
sagði Halldór Ásgrímsson, alþing-
ismaður og fyrrum sjávarútvegs-
ráðherra, í samtali við Tímann í
gær, en hann var einn þeirra sem
þátt tóku í pallborðsumræöum á
aðalfundi Félags kaupenda á físk-
mörkuðum, sem haldinn var í
Hafnarfírði í gær.
Yfirskrift pallborðsumræðnanna
var: „Hvað er í veginum fyrir því að
óunninn fiskur til EB-íanda fari
fyrst inn á innlenda fiskmarkaði?"
Þær almennu aðgerðir, sem Hall-
dór vísar þarna til, eru álagið í
kvóta vegna útflutnings á ferskum
fiski, sem nú er 15-20%, en Halldór
lagði til sem sjávarútvegsráðherra
að yrði 25%. Þá vísar Halldór til
þeirra áforma, sem boðuð höfðu
verið og verða væntanlega tekin
upp, að allur fiskur, sem landað
yrði hérlendis, yrði vigtaður hér
heima.
Halldór telur að ekki sé fullreynt
hvort almennar aðgerðir af þessu
tagi muni skila þeim árangri sem
stefnt er að, en bendir á að það
magn, sem skilar sér á fiskmarkaði
hér heima, hafi þrátt fyrir allt farið
vaxandi. „Mér finnst nær að menn
haldi sig við efnið og ljúki því sem
þeir hafa byrjað á, en stökkvi ekki
til og byrji sífellt á nýjum hlutum,
eins og nú virðist uppi hjá Sam-
bandi fiskvinnslustöðvanna, sem
krefjast þess að ýsa og þorskur
veröi alls ekki flutt út óunnin. Ég
hélt að þeirra aðaláhersluatriði á
sínum tíma hafi verið að allur fisk-
ur, sem landað er hér heima, verði
vigtaður hér og því kemur mér á
óvart að þeir skuli ekki leggja meg-
ináhersluna á að það komist í
framkvæmd." Sem kunnugt er
rýrnar fiskurinn á leið á erlenda
markaði og vegur því minna er-
lendis en ef hann væri vigtaður hér
heima og því gengur hægar á kvóta
skipanna.
Á aðalfundinum í Hafnarfirði í
gær var samþykkt að breyta nafni
félagsins úr Félag fiskkaupenda á
fiskmörkuðum í Félag kaupenda á
fiskmörkuðum, og auk þess var
samþykkt ályktun þar sem skorað
var á stjórnvöld að selja allan fisk,
sem veiddist á íslandsmiðum, á
uppboðsmörkuðum hér heima.
-BG
Ekki meiri-
hluti fyrir
skólagjöldum
Horfur eru á að ríkissjóður
verði af 250 m.kr. sértekjum
vegna skólagjaida á næsta fjár-
lagaári, vegna ósættis innan
stjórnarflokkanna um málið.
Össur Skarphéðinsson, formað-
ur þingflokks Alþýðuflokksins,
upplýsti í þætti Páls Heiðars
Jónssonar „í vikulokin" sl.
laugardag, að ekki væri þing-
meirihiuti fyrir slíkri gjald-
töku, vegna andstöðu a.m.k.
fjögurra þingmanna Alþýðu-
flokksins. Áður hafði komið
fram að þrír þingmenn gerðu
fyrirvara um samþykkt skóla-
gjalda, en það hefði ekki dugað
til að fella málið.
í gær lýsti Ólafur G. Einarsson
menntamálaráðherra því síðan
yfir formlega, að úr því að ekki
væri þingmeirihluti fyrir mál-
inu þýddi lítið að halda því til
streitu. í viðtali í ríkissjónvarp-
inu lýsti hann því yfir að ekki
væri hægt að spara meira í
menntamálaráðuneytinu,
þannig að líklega kæmu þær
250 milljónir, sem annars
hefðu náðst inn með skóla-
gjöldum, fram sem meiri halli á
ríkissjóði.
- BG