Tíminn - 12.12.1991, Side 3

Fimmtudagur 12. desember 1991
Tíminn 3
Veljum dýrustu
leidimar
Framangreindar upplýsingar og
fleiri í hinum norræna samanburði
gefa til kynna að íslendingar geri
meira af því en frændþjóðimar að
velja gjaman dýrustu leiðimar í heil-
nm
kjötionaoarstoð
Læknar og hjúkrunarfræðingar álíka margir hér og á hinum Norðurlöndunum:
Fyrst og fremst er
skortur á sjúkraliöum
Er margumræddur skortur á hjúkrunarfólki hér á landi
kannski fyrst og fremst skortur á sjúkraliðum? Svo
mætti a.m.k. halda, þegar litið er á skiptingu heilbrigðis-
starfsmanna á Norðurlöndunum í hlutfaiii við fólks-
fjölda. Þar kemur m.a. í ljós að það eru fyrst og fremst
sjúkraliðamir sem hér eru nær helmingi færri, miðað við
íbúafjölda, heldur en í flestum hinna landanna. Aftur á
Nýir læknar eins
margir og hjúkkur
fsland hefur sömuleiðis algera sér-
stöðu þegar kemur að menntunar-
málum heilbrigðisstarfsmanna. Hún
felst m.a. í því að hér hafa ekki aðeins
útskrifast hlutfallslega lang flestir
læknar á undanfömum árum (1985-
89) heldur líka að útskrifaðir læknar
hér eru ár hvert hátt í eins margir og
hjúkrunarfræðingar sem ljúka námi.
Á öllum hinum Norðurlöndunum út-
skrifast árlega um fjórum sinnum
fleiri hjúkrunarfræðingar heldur en
læknar (Helsestatistik for de nordiske
lande).
Nýjustu tölumar eru fyrir árið 1989.
Þá útskrifuðust hér 40 læknar, en að-
eins 51 hjúkrunarfræðingur. Útskrif-
aðir læknar í Noregi og Danmörku
vom þá um 380 og 530, en hjúkmn-
arffæðingar hins vegar um 1870 og
tæplega 2000 sama ár. Hlutföll vom
svipuð í Finnlandi og Svíþjóð.
Nýar hjúkkur hér
helmingi færri
Án gmndvallarbreytingar í mennt-
unarmálunum virðist sömuleiðis
ástæða til að óttast að margumrædd-
ur skortur á hjúkmnarfólki eigi frem-
ur eftir að aukast hér á landi heldur
en hitt Því sé miðað við fólksfjölda,
kemur í ljós að hlutfallslega helmingi
færri hjúkmnarfræðingar útskrifast
hér á landi heldur en á hinum Norð-
urlöndunum.
brigðis- og umönnunarþjónustunni.
Það kemur td. í ljós að þegar árið
1984 bjó stærra hlutfall aldraðra ís-
lendinga í þjónustuíbúðum eða á
stofnunum heldur en á nokkm hinna
Norðurlandanna fjórum til fimm ár-
um síðar. Nær 13% íslenskra lífeyris-
þega var þá á stofnunum eða í þjón-
ustuíbúðum, tæplega 9% lífeyrisþega
í Svíþjóð og aðeins í kringum 7% í
hinum löndunum þrem. Heima-
móti eru hjúkrunarfræðingar hér hlutfaUslega litlu færri
heldur en í Danmörku og Noregi og td. aðeins 17%
færri en f Svíþjóð. Og læknar eru síðan hlutfallslega
flestir hér. Þetta má glöggt sjá á línuritum, sem Ólafur
Ólafsson landlæknir birtir í Læknablaðinu, ásamt þeirri
athyglisverðu staðreynd að sjúkrarúm eru tiltölulega
flest hér á landi.
hjúkmn og heimilishjálp er aftur á
móti hvergi fátæklegri en hér á landi.
Um fjórðungur aldraðra Finna og
tæplega fimmtungur Dana, Norð-
manna og Svía nýtur heimilishjálpar,
en aðeins um 10% aldraðra Islend-
inga. Svo dæmi sé tekið, starfa um
108 sinnum fleiri við heimilishjálp í
Svíþjóð heldur en á íslandi (þótt
sænskir læknar séu bara 33 sinnum
fleiri en íslenskir). - HEI
•jsland Noregur Sviþjoö
Danmörk Finnland
Sjúkraþjálfarar ■ Hjúkrunarfræöingar/Ijósmæður
Sjúkraliðar □ Tannlæknar
■ Læknar
Línurít landlæknis sýnlr glöggt aö þaö eru fyrst og fremst sjúkra-
liðarnir, sem eru allt aö helmingi færrí hlutfallslega í hópi íslenskra
heilbrigðisstarfsmanna heldur en á hinum Norðuríöndunum.
... og sjúkraliðum
fækkað um helming
Þegar kemur að fjölgun sjúkraliða
verður hlutfallið jafrivel ennþá óhag-
stæðara fyrir ísland. Árið 1975 luku
155 sjúkraliðar námi og um 130 árið
1980. Árin 1985 og 1989 hafði þeim
hins vegar fækkað niður undir 70
hvort ár. Norðmenn og Danir, sem
eru um 17-20 sinnum fleiri en við,
fengu þá 34-38 sinnum fleiri nýút-
skrifaða sjúkraliða heldur en við (en
hins vegar aðeins 9-13 sinnum fleiri
lækna). Nýjum sjúkraliðum hefur
hvergi nema hér fækkað á síðasta ára-
tug. Og raunar Ijölgað stórlega í Sví-
þjóð þar sem hlutfallslega þrisvar
sinnum fleiri Ijúka námi en hér, mið-
að við nýjustu tölur.
Norðurlandamet í
sjúkrarúmum
íslenskt Norðurlandamet í fjölda
sjúkrarúma vekur sérstaka athygli,
ekki síst í ljósi þess hvað aldrað fóík er
hlutfallslega miklu færra hér á landi
en á hinum löndunum öllum. Þótt
sænska þjóðin sé ekki nema 33 sinn-
um fjölmennari en sú íslenska, þá eru
Svíar 65 ára og eldri um 57 sinnum
fleiri en íslendingar á sama aldri. Og í
Danmörku og Noregi eru aldraðir
hlutfallslega um 50% fleiri en hér á
landi. Samkvæmt tölum landlæknis
eru sjúkrarúm á íslandi (á sjúkrahús-
um, endurhæfingar-, hjúkrunar- og
öldrunarstofnunum) um 20 á hverja
1000 íbúa. Sama hlutfall er um 19
rúm í hinum löndunum, nema í Dan-
mörku þar sem sjúkrarúm eru aðeins
um 16 á hverja 1000 íbúa.
Uppskriftakort fylgja
hverri pakkningu
Matargerð
er list og undirstaðan
er úrvals hráefni