Tíminn - 17.03.1992, Side 2

2 Tíminn
Þriðjudagur 17. mars 1992
Raddir heyrast meðal forystumanna í stjórnmálum og atvinnulífi um að ef EES klikkar, sé aðild að
EB betri kostur en tvíhliðasamningur við EB:
Eigum við að máta flík sem
allir sjá að passar ekki?
Ef Evrópska efnahagssvæðið (EES)
verður ekki að veruleika, kann svo
að fara að sumir forystumenn í
stjórnmálum og atvinnulífi þrýsti
fast á um að ísland sæki um aðild
að Evrópubandalaginu (EB) og fylgi
þannig fordæmi Svía, Finna og
Norðmanna, sem að öllum líkind-
um óska eftir aðild að EB í vor.
Mestar líkur eru þó á að tvíhliða
samningur milli íslands og EB
verði sú leið sem farin verður, ef
ekkert verður úr EES. Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra
segir þó að ef ekkert verður af EES,
verðum við að íhuga að óska eftir
aðild að EB.
ísland á tveggja kosta
völ, ef ekki verður af
EES
Sæmileg sátt hefur verið um það
á íslandi að landið skuli tengjast
nýrri skipan Evrópu í gegnum EES.
Kvennalistinn er reyndar algerlega
andvígur samningnum. Menn eru
þó misánægðir með EES-samning-
inn og flestir eru sammála um að
hugmyndin um EES sé gölluð, eins
og mál hafa þróast í Evrópu síðustu
þrjú árin. Eftir sem áður hefur það
verið stefna íslenskra stjórnvalda að
halda sig við EES-samninginn. Nú-
verandi ríkisstjórn hefur sagt að að-
ild að EB sé ekki á dagskrá, a.m.k.
ekki á þessu kjörtímabili.
EB-dómstóllinn er nú að skoða
EES- samninginn og er búist við
áliti frá honum fyrir páska. Flestir
talsmenn samningsins búast við að
dómstóllinn geri ekki athugasemd
við samninginn, en ekki er það þó
talið öruggt. Ef EB-dómstóllinn
gerir athugasemdir við EES-samn-
inginn, er talið öruggt að ekkert
verði af EES. Hvaða kosti á ísland
þá? Þeir eru tveir, að gera tvíhliða
samning við EB, sem væntanlega
yrði að grunni til byggður á fyrir-
liggjandi EES- samningi, eða ganga
ÍEB.
Hingað til hafa nær allir forystu-
menn þjóðarinnar og forystumenn
í atvinnulífi sagt að ef EES-samn-
ingurinn nær ekki fram að ganga,
verði íslendingar að leita eftir tví-
hliðasamningi við EB. Meirihluti
stjórnmálamanna hefur sagt að
það sé ekki jafngóður kostur og
aðild íslands að EES, en aðrir,
einkum þó Kvennalistinn o.fl.,
hafa sagt að tvíhliðasamningur
við EB sé besti kosturinn og sá
kostur sem hefðum við átt að byrja
á að kanna.
Eigum við að kaupa
flík sem passar okkur
ekki?
Nú heyrast raddir sem segja að ef
EES-samningurinn nær ekki fram
að ganga, séu íslendingar eiginlega
knúnir til að óska eftir aðild að EB.
Jón Baldvin hefur sagt að ef EES
verður ekki að veruleika, þá verði
íslendingar að íhuga alvarlega að
leggja fram aðildarumsókn að EB.
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, og fleiri forystu-
menn í íslensku atvinnulífi eru
sömu skoðunar.
Rök Þórarins fyrir því að leggja
fram umsókn eru þau að á næstu
mánuðum muni bræðraþjóðir okk-
ar á Norðurlöndunum sækja um
aðild að EB. Forystumenn EB hafa
lýst því yfir að umsóknimar verði
afgreiddar hratt, þannig að löndin
geti orðið aðilar að EB á árinu
1995. Þórarinn segir að með því að
fylgja hinum norrænu þjóðunum
eftir fáum við besta tækifæri, sem
við fáum nokkm sinni til að ganga í
EB. Auk þess standi ísland höllum
fæti á Evrópumarkaði, ef Noregur
fer í EB en ísland ekki. Þórarinn
segir að við eigum að kanna hvað
EB bjóði okkur í samningaviðræð-
um um aðild. „Það er ekki það sama
að máta flíkina og kaupa hana,“
sagði Þórarinn. Kristín Einarsdótt-
ir, alþingismaður og formaður
Samstöðu um óháð ísland, segir að
maður fari ekki að máta flík sem
augljóst sé að passi ekki á mann.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra er ekki sammála Þórami.
Hann tekur samlíkingu af kjara-
samningaviðræðum og bendir á að
þegar samið sé í samfloti sé ólfklegt
að einhver aðili fái sénneðferð;
m.ö.o. sé ekki líklegt að ísland fái
aðra og betri meðferð heldur en t.d.
Noregur, sem væntanlega myndi
semja um aðild að EB á sama tíma.
Eiga íslendingar kost
á sérmeðferð?
Allar vangaveltur manna um að-
ild íslands að EB ganga út frá því að
íslenskur sjávarútvegur fái einhvers
konar sérmeðferð í bandalaginu.
Meginregla EB er að allar þjóðir
hafa jafnan rétt til að nýta auðlindir
innan bandalagsins, stofna fyrir-
tæki og selja vörur og þjónustu.
Þetta þýðir að ef ísland gengur í EB,
fá erlend skip að veiða innan ís-
lenskrar landhelgi. Allir íslending-
ar, jafnt þeir sem vilja að við göng-
um í EB og hinir sem eru því and-
vígir, eru sammála um að þetta sé
óaðgengilegt fyrir íslendinga.
Tálsmenn aðildar íslands að EB
benda á ýmislegt sem geti bent til
þess að EB veiti íslendingum sér-
meðferð, þannig að þeir fái áfram
einir að veiða fisk við ísland. Þeir
benda á að verið sé að endurskoða
fiskveiðistefnu EB og allir viður-
kenni, þar með talin fram-
kvæmdastjórn EB, að fiskveiði-
stefnan sé komin út í algjörar
ógöngur. Þeir benda einnig á að
í Maastricht-samkomulaginu hafi
ríkjum innan EB verið veitt undan-
þága frá nokkrum meginreglum
EB, og hugsanlega gildi það sama
um ísland. Þá hefur verið bent á að
fyrirtæki sem eru að hluta til í eigu
útlendinga, eins og Olís og Skelj-
ungur, eiga hlut í íslenskum sjávar-
útvegsfyrirtækjum. Útlendingar
séu því strangt tiltekið starfandi í
íslenskum sjávarútvegi í dag.
Þeir eru þó fleiri sem telja útilok-
að að íslendingar fái undanþágur
frá meginreglum EB. EB stefni á
öllum sviðum að meira frelsi og
ekki sé líklegt að hindranir eins og
þær sem íslendingar vilja fá, verði
samþykktar af ráðamönnum í Brus-
sel. Spánverjar og fleiri fiskveiði-
þjóðir muni tryggja það. Með því að
sækja um aðild og krefjast þess á
sama tíma að fá að halda Iandhelg-
inni fyrir sig eru íslendingar í reynd
að óska eftir að fá alla kostina við
aðild, en vera lausir við ókostina.
Ólíklegt er að góðvild ráðamanna í
Brussel ráði algerlega ferðinni, þeg-
ar þeir meta umsókn Íslands að EB.
Jón Baldvin efast um
góðvild og sanngimi
EB
Það var á ráðstefnu EB, sem
haldin var í Reykjavík á föstudag-
inn, sem Þórarinn V. gaf yfirlýsingu
sína sem hvað mest hefur verið í
fréttum um helgina. Á sömu ráð-
stefnu flutti Jón Baldvin ræðu þar
sem hann fór yfir þá kosti sem fs-
lendingar eiga í núverandi stöðu.
Hann ræddi m.a. um höfuðrök-
semdina gegn aðild íslands að EB,
þ.e. sjávarútvegsstefnu bandalags-
ins.
,Auðvitað erum við sannfærðir
um að í hinni nýju Evrópu framtíð-
arinnar verði öll viðskipti byggð á
gagnkvæmu trausti og farið verði
að leikreglum. En það þarf ekki
mikið ímyndunarafl til að sjá að það
er útilokað að við getum treyst sjáv-
arútvegsráðherrum EB til að taka
ábyrgar ákvarðanir um stjórn auð-
linda okkar, sem er minniháttar at-
riði í þeirra augum, en er spuming
um líf eða dauða fyrir okkur.
Það kann að vera mögulegt að
sjávarútvegsstefna EB geri hverri
þjóð fyrir sig mögulegt að hafa eig-
in stjóm á fiskveiðunum, en sú
stjórnun yrði komin undir góðvild
og skilningi annarra þjóða í banda-
laginu, svo lengi sem það em engin
skýr ákvæði sem tryggja rétt þjóð-
anna til að ráða stjóm veiðanna. Þið
getið velt fyrir ykkur hvemig slík
krafa yrði meðhöndluð af þjóð eins
og t.d. Spánverjum," sagði Jón
Baldvin. -EÓ
Freyvangsleikhúsið sýnir rokkóperuna:
MESSÍAS
MANNSSON
Freyvangsleikhúsið í Eyjafjarðar-
sveit frumsýndi á föstudagskvöldið
rokkóperuna ,Jesus Christ Sup-
erstar" eftir Tim Rice og Andrew
Lloyd Webber.
Verkið heitir í uppfærslu Frey-
vangsleikhússins „Messías Manns-
sonur“, og unnu þau Emelía Bald-
ursdóttir og Hannes Örn Blandon
nýja þýðingu á verkinu. Tónlistin
var einnig útsett upp á nýtt, og ann-
aðist Jón Ólafsson tónlistarmaður
þá hlið mála. Leikstjóri er Kolbrún
Halldórsdóttir og kórstjóri er Þórdís
Karlsdóttir.
Rokkóperan Messías Mannssonur
fjallar um síðustu 7 dagana í lífi
Jesú, eins og lesa má í píslarsögu
guðspjallanna, og endar á föstudag-
inn íanga með krossfestingu Jesú
Krists. Höfundarnir hafa leitast við
að fylgja píslarsögunni nokkuð ná-
kvæmlega, og reyna að skapa trú-
verðuga mynd af því sem fólk les í
„Hinni Helgu bók“. Mikil tónlist og
söngur er í verkinu, og skapar það
sterka umgjörð.
í fréttatilkynningu segir að þetta sé
langviðamesta verkefni sem sett hafi
verið upp í Freyvangi til þessa. Alls
taka um 40 manns þátt í sýning-
unni, auk þess sem fjöldi manns
hefur á einn eða annan hátt komið
nálægt uppfærslunni. Einsöngvarar
í sýningunni em 9 talsins: Ingólfur
Jóhannesson (Jesús), Hulda Björk
Garðarsdóttir (María Magdalena),
Sigurður Ingimarsson (Júdas), Har-
aldur Davíðsson (Pfiatus), Hilmar
Harðarson, Helgi Þórsson, Heimir
Bragason, Kristján Ingimarsson og
Kristján Pétur Sigurðsson.
Næstu sýningar í Freyvangsleik-
húsinu verða fimmtudaginn 19.
mars, föstudaginn 20. mars og laug-
ardaginn 21. mars og hefjast sýning-
ar kl. 20.30 alla dagana. Miðasala er
opin daglega, og sími þar er 96-
31196. hiá-akureyri.
Akureyri:
Rannsókn fíkniefna
málsins á lokastigi
Rannsókn fíkniefnamálsins, sem
upp kom á Akureyri nú fyrir
skemmstu, er nú að mestu lokið.
Gunnar Jóhannsson hjá rann-
sóknarlögreglunni á Akureyri
sagði í samtali við Tfmann að
málið væri á lokastigi, eftir væri
frágangsvinna og síðan yrði mál-
inu vísað tíi rOdssaksóknara og
dómstóls í ávana- og fikniefna-
málum.
Síðustu aðUarnir, sem málinu
tengjast, voru yfirheyrðir s.I.
laugardag. Tveir menn áttu mest-
an þátt í sölu og dreifingu á efn-
inu, og eru þeir lausir úr gæslu-
varðhaldi.
Gunnar sagði að alls tengdust
32 aðilar á aldrinum 17-41 árs
málinu á einn eða annan hátt,
flestir þeirra um þrítugt. Alls voru
gerð upptæk um 40 gr af hassi, og
viðurkennd neysla á um 300
grömmum til viðbótar. Hvert
gramm var selt á 1500 krónur, og
er því söluverðmætið liðlega hálf
miUjón króna. Gunnar sagði að
ffimiefnaneyslan hefði átt sér stað
undanfamar vikur, en grunur léki
á að neysla a.m.k. hluta máisaðila
hefði staðið yflr um nokkurt
skeið.
hiá-akureyri.
Ferðamálaráð er að reisa
þjónustuhús við Gullfoss
Þessa dagana standa yfir fram-
kvæmdir við byggingu þjónustu-
húss, þ.e. salema og afdreps fyrir
ferðamenn, við GuUfoss. Það er
Ferðamálaráð sem stendur fyrir
byggingu hússins, en þetta er 120
fm einingahús.
Aðstöðuleysi ferðafólks hefur lengi
verið ferðamálafrömuðum þymir í
augum og er húsi því, sem nú rís,
ætlað að bæta úr þeirri brýnu þörf.
Áætlað er að húsið verði tilbúið þann
1. maí á þessu ári og tekur þá Nátt-
úruvemdarráð við rekstri þess. Áætl-
aður byggingarkostnaður er 15
milljónir, en ýmsir aðilar leggja mál-
inu lið, s.s. Vegagerðin sem leggur
veg að húsinu á sinn reikning, og
RARIK sem leggur að því rafleiðslu.
Jafnhliða þessum framkvæmdum
er nú unnið að því að færa upphaf
Kjalvegar frá gljúfurbarminum, þar
sem það nú er, og lengra til vesturs.
-SBS/Selfossi
Gullfoss.