Tíminn - 17.03.1992, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 17. mars 1992r
Tíminn 3
Nýtt og fullkomið tæki til þess að eyða valbrá og
sprungnum æðum tekið í notkun á Landspítalanum:
Valbránni
eytt með
leysigeisla
Um þessar mundir er verið að taka í notkun nýtt tæki á Landspítal-
anum sem eyðir valbrá og æðasliti úr húð fólks með leysigeisla.
Þessi tækni er nýtilkomin í heiminum, en hingað til hefur þurft að
senda fólk utan til þess að eyða valbrá af áberandi stöðum á líkama
þess. Nú þegar eru á milli 20 og 30 manns á biðlista eftir að fá leysi-
geislameðferð hér heima.
Að sögn Ólafs Egilssonar, lýtalækn-
ingasérfræðings á Landspítalanum,
hafa nú þegar allmargir farið utan til
þess að láta eyða valbrá. Ef niður-
stöður úr rannsóknum erlendis eru
heimfærðar upp á fólksfjölda á ís-
landi fæðast hér sex á ári hverju með
valbrá í andliti. Þannig er ljóst að
nokkuð stór hópur fólks getur haft
not af þessu nýja tæki. Leysigeisla-
meðferðin er bæði sársaukalaus og
hættulaus.
Tækið sjálft er bandarísk framleiðsla
og kostar um 19 milljónir króna, en
inn í þeirri tölu er kostnaður vegna
námskeiðs erlends sérfræðings og
viðgerðarmanns til þess að læra á
gripinn, allur kostnaður við uppsetn-
ingu og varahluti. Það að fjarlægja
valbrá úr andliti flokkast ekki undir
fegrunaraðgerð. Þar af leiðandi borg-
ar sjúklingurinn ekki nema 1.500
krónur í göngudeildargjald, en
Tryggingastofnun greiðir afganginn.
Þegar um er að ræða lagfæringu á
æðasliti og valbrá, sem er ekki í and-
liti, getur hins vegar verið vafamál
hvort um fegrunaraðgerð eða lýta-
lækningu sé að ræða.
Valbrá stafar af vansköpuðum æð-
um sem fyllast af blóði og þenjast út.
Rauði liturinn kemur af blóðkornun-
um, en þessar æðar liggja mjög
grunnt í húðinni og þess vegna kem-
ur litarhátturinn út í gegn.
Ummál hvers geislaskots er ýmist
sex eða þrír millimetrar, þannig að
aðgerðin getur tekið nokkum tíma.
Leysigeislinn fer í gegn um húðina
án þess að skadda ystu lög hennar.
Orka geislans leysist út í vansköpuð-
Fé og
fatnaður
til bág-
staddra
Rauði kross íslands hefur svar-
að hjálparbeiöni Alþjóðasam-
bands Rauða kross félaga vegna
jarðskjálftanna í austurhluta
Tyrkiands með einnar milljónar
kr. framlagi. Hjálparstofnun
kirlqunnar hefur sömuleiðis
ákveðið að senda þrjá vörubfls-
farma af fatnaði til nauðstaddra
en þeir eru í bflalest sem nú er á
leið til Kúrda í írak.
Alþjóðasamband Rauða kross
féiaga telur að um 350 millj. ísl.
kr. vanti til þess að sinna brýn-
asta hjálparstarfi sem felst eink-
um í því að útbúa skýli fyrir
veðri og vindum fyrir um 100
þúsund manns sem orðið hafa
að yfirgefa heimili sín. Einhverj-
ar mestu vetrarhörkur í manna
minnum eru nú á jarðskjálfta-
svæðinu.
um æðum er mynda valbrána og
veldur skemmdum í veggjum æð-
anna. Hann vinnur á innra byrði æð-
anna, en við það leggst æðin saman
og valbráin hverfur. Leysigeislinn
eyðileggur æðamar ekki alveg við
eitt skot og þess vegna þarf sjúkling-
urinn að fá þessa meðferð tvisvar og
stundum oftar til þess að valbráin
hverfi fullkomlega.
Að sögn Ólafs Egilssonar getur þessi
meðferð tekið allt að hálft ár. í fýrsta
skiptið sem sjúklingurinn kemur eru
gerðar tilraunir með að skjóta á hann
geislum með mismunandi orkusvið-
um. Eftir um það bil átta vikur kem-
ur hann aftur til skoðunar og þá er
hægt að sjá hvaða orkusvið hentar
honum best. Hann fær síðan með-
ferð í samræmi við það, þar sem
geislum er skotið á alla valbrána.
Hann verður síðan að bíða í aðrar
átta vikur áður en næsta meðferð
hefst. í sumum tilfellum duga þrjár
umferðir, en í öðrum þarf að koma
oftar, en valbráin fölnar alltaf eftir
hverja umferð. -ÁG.
Egill Ólafsson, sérfræðingur á Landspítalanum, sendir geisla í höndina á blaðamanni, en vélin sjálf er
í baksýn. Meðferðin er nokkurn veginn sársaukalaus, en hlífðargleraugun eru vegna þess að leysi-
geislinn má ekki fara í augu. Tímamynd Áml Bjama
Myndin lengst til vinstri sýnir valbrá áður en meðferð hefst. Sú í miðjunni er af sama sjúklingi nokkru
eftir að hann hefur fengið fyrstu meðferð og sú þriðja er tekin í lok hennar, en þá er eftir að fara eina
umferð yfir til þess að ná því sem eftir er.
Skuldir Flugleiða eru tæpir 17 milljarðar og vaxtakostnaður 719 milljónir á ári:
HAGNAÐUR FLUGLEIDA
VARD150 MILUÓNIR
150 milljón króna hagnaður varð af rekstri Flugleiða í fyrra,
en árið 1990 var um 433 milljón króna hagnaður á verðlagi
1991. Sigurður Helgason, forstjóri félagsins, segir að þótt fé-
lagið hafi ekki náð arðsemismarkmiðum sínum á árinu sé þessi
afkoma viðunandi miðað við þær erfiðu aðstæður sem ríktu á
alþjóðlegum flugrekstrí á síðasta árí. Flest flugfélög á Vestur-
löndum voru rekin með halla í fyrra vegna efnahagssamdráttar
og afleiðinga Persaflóastyrjaldar á ferðamannaþjónustu. Aðal-
fundur Flugleiða verður haldinn á morgun.
Rekstrartekjur Flugleiða árið
1991 voru 12,7 milljarðar króna
en voru 12,5 milljarðar 1990 á
verðlagi síðasta árs. Rekstrartekj-
ur hafa því vaxið um tæp 2% að
raungildi. Rekstrargjöld voru um
11,8 milljarðar króna í fyrra en
voru 11,9 milljarðar árið 1990.
Um 1% raunlækkun hefur því orð-
ið á rekstrargjöldum. Þar munar
mest um flugreksturkostnað sem
hefur lækkað um 10%, fyrst og
fremst vegna endurnýjunar flug-
flotans.
Fjármagnsgjöld hafa hækkað
verulega og voru 719 milljónir
króna en voru 150 milljónir árið
áður. Mestu munar um gengis-
hagnað sem var verulegur árið
1990 vegna falls Bandaríkjadoll-
ars.
Árið 1991 var söluhagnaður tæp-
lega 69 milljónir króna en var
rúmlega 376 milljónir króna árið
1990 á verðlagi 1991.
Eigið fé Flugleiða var 4.409
milljónir í árslok 1991, en skuldir
fyrirtækisins samtals um 16.729
milljónir króna. Þær eru að lang-
mestu leyti til komnar vegna
kaupa á flugvélum og eru tryggðar
með veði í flugvélunum sjálfum.
Farþegar Flugleiða í Evrópuflugi
voru rúmlega 318 þúsund, eða um
2% færri en 1990. Farþegar í
Norður Atlantshafsflugi voru 166
þúsund í fyrra, eða um 9% fleiri
en 1990. I innanlandsflugi flutti
félagið rúmlega 246 þúsund far-
þega á árinu, eða 4% færra en árið
1990. í leiguflugi voru farþegar
Flugleiða 43 þúsund, eða um 4%
færri en árið áður. Árið 1991 var
heildarfjöldi farþega 773.821 en
var 780.001 árið áður. Farþegum
fækkaði því milli ára um 0,8%. Á
síðasta ári fækkaði farþegum hjá
félögum í alþjóðasamtökum flug-
félaga IATA um 4% samanborið geta því verið sæmilega sáttir við
við árið á undan. Flugleiðamenn sinn hlut. -EÓ
Kennslustörf óskast
Ung stúlka (28 ára), sem er stúdent og búfræð-
ingur, óskar eftir kennslustörfum við grunnskóla
úti á landi næsta skólaár.
Tilboð sendist auglýsingadeild blaðsins, Lyng-
hálsi 9, Reykjavík, merkt „Atvinna 300“.
Lögfræðistofa
Hef opnað lögfræðistofu að Barónsstíg 5 í
Reykjavík.
Sími 627760, Fax 627767.
Jón Sveinsson hdl.
Þakka innilega gjafir og hlýjar kveðjur á 90 ára afmæli
mínu 26. febrúar.
Valgerður Helga Guðmundsdóttir
Hjallatúni