Tíminn - 08.04.1992, Qupperneq 12

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001 & 686300
HEIÐI
BILAPARTASALA
Varahlutir í árgerðir '74-'87
Ýmsar smáviðgerðir
Kaupi bíla til niðurrifs
HEIÐI • BÍLAPARTASALA
Flugumýrl 18D • Mosfellsbn
Sfmar 668138 * 667387
AUÐVITAÐ
Suðurlandsbraut 12
Öðruvísi bilasala
BlLAR • HJÓL •
BATAR • VARA-
HLUTIR.
MYND HJÁ OKKUR ■ BÍLL HJÁ ÞÉR
SÍMI 6T9225
J CrSabriel MT HÖGG- DEYFAR Verslið hjá fagmönnum
i varahlutir
f ^4* Hamarsböföa 1 - s. 67-67-44
Verkalýðsfélög í Borgarnesi og á Selfossi spyrja félagsmenn sína hvað
þeir vilji að gert verði í samningamálunum:
Vill fólkið beita
veikfallsvopninu?
Þrjú verkalýðsfélög, Verkalýðsfélag Borgarness, Verslunar-
mannafélag Borgarness og Verkalýðsfélagið Þór á Selfossi,
hafa ákveðið að gera skoðanakönnun meðal félagsmanna sinna
um hvað beri að gera í kjarasamningamálunum. Jón Agnar
Eggertsson, formaður Verkalýðsfélags Borgamess, sagði það
í því blaði sem lagt verður fyrir fé-
lagsmenn verkalýðsfélaganna er
vísað í mat forseta ASÍ á því sem
hann taldi atvinnurekendur vera
tilbúna til að fallast á í kjarasamn-
ingum þegar slitnaði upp úr við-
ræðum fýrir 10 dögum. Þetta
óformlega tilboð gerir ráð fyrir 1%
launahækkun við undirritun
samnings. Tveimur mánuðum síð-
ar verði greidd launauppbót til
þeirra sem hafa haft 80.000 í laun
að meðaltali síðustu þrjá mánuði.
Orlofsuppbót hækki úr 7.500
krónum í 8.000. Hálfu ári eftir
undirritun samnings hækki laun
um 0,5%. Desemberuppbót hækki
úr 10.000 krónum í 12.000. Ári eft-
ir undirritun hækki laun um
1,25% hjá þeim verkalýðsfélögum
sem vilja framlengja samninginn
til haustsins 1993 og þá verði
launauppbætur greiddar á miðju
ári 1993 líkt og á þessu ári.
Á grundvelli þessa tilboðs leggja
verkalýðsfélögin þrjú fjóra kosti
fyrir félagsmenn sína og biðja þá að
krossa við. Fyrsti kosturinn er að
samþykkja kjarasamning á þeim
nótum sem ofan greinir. Annar er
að hefja viðræður að nýju og freista
þess að ná fram lítilsháttar lagfær-
ingum. Þriðji kosturinn er að
fresta viðræðum þar til útlit er fyr-
ir að betri samningar náist. Síðasti
kosturinn er að boðað verði til
verkfalls til að knýja fram samn-
inga.
„Við teljum mikilvægt að félags-
menn fái að taka þátt í mótun
stefnunnar og teljum þetta væn-
lega leið til að örva umræður og
virkja okkar félagsmenn. Það er oft
talað um að það séu bara fámennar
klíkur sem ráði ferðinni í verka-
lýðshreyfingunni. Þetta er leið til
að koma ákvörðununum nær fólk-
inu,“ sagði Jón Agnar.
Jón Agnar sagði að sér væri ekki
kunnugt um að hugur félags-
manna í verkalýðsfélagsmönnum
hafi verið kannaður á þennan hátt
áður. Hann sagði útilokað að segja
til um hvað muni koma út úr þess-
ari könnun.
í verkalýðsfélögunum þremur eru
á annað þúsund félagsmenn. Jón
Agnar sagðist ekkigera ráð fyrir að
hægt verði að ná til þeirra allra, en
hann sagðist vonast eftir að þátt-
takan verði mun betri en í venju-
legum atkvæðagreiðslum á félags-
fundum.
Könnunin verður lögð fyrir fé-
lagsmenn á vinnustöðum í dag og
á morgun og er stefnt að því að
niðurstöður hennar liggi fyrir ann-
að kvöld. -EÓ
Fleiri en nemur íbúatölu
Húsavíkur hafa keypt
sig inn á nýjustu upp-
færslu leikfélagsins:
„Gauks-
hreiðriö“
Félagar í Leikfélagi Húsavíkur
bregða undir sig betri fætínum
nú í vikunni, en þeir sýna upp-
færslu sína á „Gaukshreiðrinu“
í Bæjarbíóí í Hafnarfirði á morg-
un, föstudag og laugardag.
Leikfélag Húsavíkur er hið
fyrsta hér á landi, sem tekur
Gaukshreiðrið til sýningar, en
félagið fékk frumsýningarrétt á
veridnu á íslandi og réð Sonju
B. Jónsdóttur til að þýða það.
Maria Sigurðardóttír íeikstýrir
Gaukshreiðrinu, en samnefnd
kvikmynd hlaut á sínum tíma
flmm Óskarsverðlaun.
Gaukshreiðrið var frumsýnt á
Húsavík í lok janúar og þegar
sýningum lauk fyrir norðan um
síðustu helgi voru sýningargest-
ir orðnir fleiri en nemur íbúa-
tölu bæjarins eða um 2500 tais-
ins. -ÁG.
Reykvísk börn heimsækja Granda og komast í kynni við sjávarútveginn:
Hafsjór af fróðleik
Það er stundum sagt að reykvísk böm
þekki ekkert til aðalatvinnuvegs þjóð-
arinnar og hafi aldrei séð físk í heilu
lagi. Þau hafa aldrei séð ýsu — aðeins
ýsuflak. Nútímaþjóðfélag býður böm-
um ekki lengur upp á að vera í eins
miklum tengslum við atvinnulífið og
áður.
En nú hefúr verið gerð bragarbót á.
11 ára bömum á höfuðborgarsvæðinu
býðst nú að heimsækja fyrirtækið
Granda. Markmiðið er að kynna fyrir
nemendum störf fiskvinnslufólks,
hvemig verðmæti íslenskra sjávaraf-
urða eru aukin og hvemig fisk-
vinnsluhús er skipulagt. Aðeins er
tekið á móti einum bekk í einu ásamt
kennara og fær hver bekkur leiðsögn í
klukkutíma um starfsemi fyrirtækis-
ins. Svo fá nemendur að smakka á
frcimleiðslu fyrirtækisins. Kennarar
fullyrða að heimsóknin í Granda hafi
góð áhrif, ekki síst vegna þess að hún
hækkar stöðu fiskvinnslunnar í hug-
um bamanna. Það er að sjálfsögðu
mikils virði fyrir þjóðfélagið sem og
Brynjólfur Bjarnason, forstjóri Granda, tekur viö viöurkenningar-
skjali úr höndum Áslaugar Brynjólfsdóttur, fræöslustjóra í Reykja-
vík.
væntanlegar vinnuhendur.
Til að borgarbömin komist í enn
meiri snertingu við fiskvinnsluna hef-
Hvalasamtök stofnuó
Reiknað er með að á morgun verði í
Nuuk á Grænlandi stofnuð samtök
fjögurra þjóða sem stuðla vilja að nýt-
ingu sjávarspendýra. Löndin eru Is-
land, Noregur, Færeyjar og Graen-
land. Fyrir fúndinn er haldin ráð-
stefna þar sem fjallað er um nýtíngu
sjávarspendýra. Ráðstefnuna sækja
fulltriiar landanna fjögurra auk fyrir-
lesara frá öðrum löndum.
Á ráðstefhunni sem hófst í gær verð-
ur m.a. fjallað um þau siðferðilegu rök
sem eru orðin áberandi í málflutningi
þeirra sem andsnúnir eru hvalveið-
um. Þá verður fjallað um veiðiaðferðir
og áhrif mengunar á sjávarspendýr.
Samtökin sem stofnuð verða á morg-
un eru samtök um stjómun á veiðum
á sjávarspendýrum. Sjávarútvegsráð-
herra segir að ekki sé verið að stofna
samtök til að hefja veiðar á hval. Verið
sé að koma samstarfi þjóðanna á
þessu sviði í fast form. Fyrst um sinn
muni væntanleg samtök skoða veiðar
á smáhvölum og selum sem em fyrir
utan valdsviðs Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins. Hrefna heyrir undir verksvið hval-
veiðiráðsins.
Samkvæmt hafréttarsáttmálanum
mega þjóðir ekki veiða sjávarspendýr
nema vera í formlegum samtökum.
Sem kunnugt er haía íslendingar sagt
sig úr Alþjóðahvalveiðiráðinu. Hugs-
anlegt er talið að nýju samtökin, sem
væntanlega verða stofnuð á morgun,
samþykki að hefja veiðar á stórhvöl-
um að nýju. Ekki er þó talið að það
verði á allranæstu ámm. Samstarf
þjóðanna í þessum samtökum verði
að þróast og styrkjast áður en til þess
geti komiö.
-EÓ
Tímamynd Ámi Bjama
ur fræðsluráð sjávarútvegsráðuneyt-
isins tekið að sér að útbúa kistu með
veiðarfæmm, fatnaði fyrir sjómenn,
netum, líkönum af fiskum, kennslu-
gögnum, myndböndum um sjávarút-
veginn og fleim sem honum tengist
Skólamir geta svo beðið um þessa
kistu til að nota til kennslu.
Nýlega afhenti fræðslustjórinn f
Reykjavík, Áslaug Brynjólfsdóttir,
Brynjólfí Bjamasyni, forstjóra
Granda, viðurkenningarskjal „sem lít-
inn þakklætisvott fyrir einstakt kynn-
ingar- og fræðslustarf, gott skipulag í
því sambandi og hlýjar móttökur á
hinum mikla fjölda gmnnskóla-
nema“, eins og hún sagði í ræðu sinni
af því tilefni. Er hann vel að því kom-
inn því nú hafa þegar á annað þúsund
böm fengið að kynnast undirstöðuat-
vinnuvegi þjóðarinnar með aðstoð
Granda og komist um raun um að þar
er heill hafsjór af fróðleik.
—GKG.
Tíminn
MIÐVIKUDAGUR 8. APRÍL 1992
Fyrstu vísbend-
ingar úr viðamikilli
könnun á eyðingu
ósonlagsins yfir N-
Atlantshafi:
Ekkert
„ósongat"
Bráðabirgðaniðurstöður viða-
mikillar athugunar á ósoni í há-
loftum benda ekki til þess að
„ósongat" sé að fínna í hvolfínu
yfir Norður- Atlantshafí. Klór-
flúormengun af mannavöldum
og gosefni frá filippeyska eld-
fjallinu Pínatúbó gætu hins
vegar valdið verulegri þynningu
ósons í háloftunum á norður-
slóðum á næstu árum.
Þetta eru fyrstu vísbendingar úr
rannsóknum á ósonlaginu yfir
Norður- Atlantshafi og nálægum
löndum, sem Evrópuþjóðir hafa
unnið saman að í vetur. Verkefni
þetta, sem er afar stórt í sniðum,
nefnist Evópska ósonrannsóknin í
heiðhvolfi norðurslóða (EASOE),
en sá aðili er tekur þátt í rann-
sókninni fyrir íslands hönd er Veð-
urstofa íslands.
EAOSE-verkefnið er langum-
fangsmesta rannsókn, sem fram-
kvæmd hefur verið á ósonlaginu á
norðurhveli jarðar. Samkvæmt
bráðabirgðaniðurstöðum hefur
ástand lofthjúps yfir þessu svæði
verið nokkuð óvenjulegt. Mikið
magn klórsambanda fannst í efri
Ioftlögum. Klórsamböndin eru
upphaflega komin úr iðnaði, en
við þau hefur bæst mjög mikið af
gosefnum frá Pínatúbófjallinu er
gaus á Filippseyjum á miðju ári f
fyrra. Við mælingar kom í ljós að
gosefni reyndust vera tíu sinnum
þéttari en undanfarin ár. Þessi
aska berst smám saman norður á
bóginn með straumum í háloftun-
um og nú er óttast að hún kunni
að efla eyðingarmátt klórefnanna
sem fyrir eru í heiðhvolfinu.
Efnahvörf á jöðrum gosagnanna
af völdum þeirrar mengunar, sem
fyrir er í háloftunum, eykur óson-
eyðingu og sér í lagi verður þetta
ferli áhyggjuefni í kulda. Ósoneyð-
ing er þeim mun örari sem kaldara
verður. Samkvæmt bráðabirgða-
niðurstöðunum nú hlýnaði í vetur
með venjulegum hætti er voraði í
efri loftlögum, en að sögn dr. Þórs
Jakobssonar veðurfræðings, sem
er fréttafulltrúi EASOE- verkefnis-
ins á íslandi, er ekki hægt að
treysta því að svo verði alltaf
næstu ár.
Það að mikið magn dökkra gos-
efna skuli vera til staðar í himin-
hvolfinu yfir norðurhveli jarðar
eykur líkur á að þar kólni, vegna
endurgeislunar sólarljóssins. Ger-
ist það má búast við hraðari eyð-
ingu ósonlagsins. Við mælingar
sem þessar ber þó að gæta að óson-
magn fer mjög eftir loftstraumum
er bera ósonið með sér frá einum
stað til annars. Þar af leiðandi get-
ur verið erfitt að greina í sundur
breytingar af manna völdum og
náttúrlegar sveiflur. -ÁG.