Tíminn - 22.04.1992, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Miövikudagur 22. apríl 1992
Olafur K. Guðj ónsson
frá Hnífsdal
Fæddur 3. október 1913
Dáinn 13. aprfl 1992
Ólafur K. Guðjónsson verslunar-
maður frá Hnífsdal andaðist í
Sjúkrahúsi Akraness 13. aprfl s.l. Út-
för hans verður gerð frá Akranes-
kirkju í dag.
ÓÍafur var fæddur í Hnífsdal 3.
okt. 1913. Sonur hjónanna Ásgerðar
Jensdóttur og Guðjóns Ólafssonar.
Hann var nemandi í Héraðsskólan-
um á Laugarvatni vetuma 1931-’33.
Ólafur kvæntist Filippíu Jónsdóttur
frá Jarðbrú í Svarfaðardal 1935.
Börn þeirra eru tvö: Guðjón for-
stjóri S.Í.S., kvæntur Guðlaugu
Brynju Guðjónsdóttur frá ísafirði;
og Ásgerður kennari í Kópavogi, gift
Sigurði Rúnar Jónssyni tónlistar-
manni úr Reykjavík. Ólafur stofnaði
heimili sitt í Hnífsdal og var sjómað-
ur þar fyrstu árin, en gerðist fljót-
lega útibússtjóri Kaupfélags ísfirð-
inga í Hnífsdal. Jafnframt var hann
formaður sjúkrasamlagsins og
gegndi auk þess ýmsum öðrum
trúnaðarstörfum fyrir sveitarfélagið.
Árið 1963 flutti íjölskyldan á
Akranes. Þar stundaði Ólafur versl-
unarstörf fram undir síðustu ára-
móL Fyrst var hann deildarstjóri hjá
Kaupfélagi Suður-Borgfirðinga á
Akranesi. Þá rak hann um all mörg
ár búsáhaldaverslunina Valfell s.f.
Síðari árin var hann verslunarmað-
ur hjá Axel Sveinbjörnssyni h/f.
Jafnframt tók hann þátt í ýmsum fé-
lagsstörfum á Akranesi.
Leiðir okkar Ólafs K. Guðjónsson-
ar frá Hnífsdal lágu fyrst saman í
Héraðsskólanum á Laugarvatni
haustið 1932. Ég var að hefja þar
nám, en hann var á öðrum vetri.
Síðan hefur samband okkar aldrei
rofnað til lengdar. Þá voru nemend-
ur á Laugarvatni 150 í tveimur
deildum. Stofnun héraðsskólanna
um 1930 voru merk tímamót í lífi
æskufólks á íslandi. Guðmundur
Daníelsson skáld frá Guttormshaga,
sem var nemandi á Laugarvatni ári á
undan Ólafi og samtíma honum
einn vetur, kvaddi skólann með
löngu og snjöllu kvæði vorið 1932.
Næst síðasta erindið er þannig:
„Sumarið kveður. Hversuðrænn gesiur
er svifim um þöglan geim.
Þá kallar skólinn á byggðarbömin,
ham býður þeim öllum heim.
Hann faðmar þau eins og faðir,
svo fær hann þeim verk í höná
og bendirþeim inn í eigin sálar
ónumin gróðurlönd.“
Á öðrum stað segir Guðmundur í
sama kvæði:
„Hver lyftir ei höfði með leiftur í augum,
sem Laugarvatnsskólam sér?“
Kvæði þetta túlkar hugarfar æsk-
unnar um gjörvallt landið gagnvart
héraðsskólunum. Fögnuð yfir þeim
tækifærum, sem skólarnir gáfu
ungu fólki sem annars hefði orðið
án allrar menntunar eftir að barna-
skólanámi lauk. Unga fólkið lét
heldur ekki á sér standa að sækja
héraðsskólana og þá sérstaklega
Laugarvatnsskólann, sem hafði ein-
stakt aðdráttarafl vegna fegurðar
staðarins og fjölbreyttrar kennslu
sem þar fór fram. Þangað sótti ungt
fólk úr öllum byggðum landsins á
ýmsum aldri. Vestfirðingar áttu þar
glæsilega sveit ungra manna. Með-
alaldur nemenda mun hafa verið 17-
19 ár. Að stærstum hluta þroskað
fólk, sem vissi hvað það vildi. Auk al-
mennrar bóknámskennslu bauð
Laugarvatnsskólinn upp á (jölþætt
íþróttanám, afburða söngkennslu,
smíðar, bókband og handavinnu fyr-
ir stúlkur. Mikil áhersla var lögð á
félagslífið og allt sem varðar mann-
rækt.
Ólafur K. Guðjónsson kemur 18
ára inn í þetta umhverfi. Hann hafði
áður unnið erfiðisvinnu á sjó og
landi. Tveggja vetra nám á Laugar-
vatni varð mikill hamingjutími í lífi
hans og veganestið þaðan mat hann
mikils. Hann hafði líka öll skilyrði
til að nýta sér vel þá aðstöðu sem
skólinn bauð upp á. Hann var af-
bragðs námsmaður, kappsamur og
skyldurækinn. Skaraði fram úr í
íþróttum, einkum leikfimi, svo at-
hygli vakti. Glaðlyndur og skemmti-
legur félagi, sem öllum þótti gott að
umgangast. Hann var einarður í
framkomu, en háttvís og drengileg-
ur. Skoðanir sínar sagði hann alveg
umbúðalaust, ef því var að skipta.
Kennarar skólans mátu hann mikils
og átti hann fullt traust þeirra. Ólaf-
ur var fríður sýnum, beinvaxinn,
spengilegur með fallegt ljóst hár.
Hann var snöggur í öllum hreyfing-
um, en stutt í hlýlegt brosið. Hann
reyndist allra manna duglegastur að
hafa samband við gamla skólafélaga
og fylgjast með þeim víðsvegar um
landið, sem bar vott um trygglyndi
hans. Minningar hans frá Laugar-
vatni voru bjartar og á þær sló aldrei
neinum fölva.
Þaðan átti hann einnig róman-
tískar æskuminningar um ástir og
framtíðardrauma. Þar kynntist hann
lífsförunaut sínum, Filippíu Jóns-
dóttur frá Jarðbrú í Svarfaðardal,
sem hefur í nær 60 ár staðið við hlið
hans — traust og örugg — eins og
íslenskar konur hafa best gert. Fil-
ippía kom ári seinna í skólann, en
hvarf á braut með honum vorið
1933. Filippía er ákaflega vel gerð
kona — bæði andlega og líkamlega
— og var mikilsmetin í skólanum.
Bjarni skólastjóri hafði alltaf
áhyggjur af samdrætti unga fólksins
og sagðist bera ábyrgð á því gagn-
vart foreldrunum, sem hefðu trúað
sér fyrir unglingunum. Þegar talið
barst að væntanlegu hjónabandi Ól-
afs og Filippíu, brosti hann kan-
kvíslega og virtist drjúgur yfir því að
samband þeirra hefði byrjað á Laug-
arvatni. Þetta væri gæfulegt par. Þau
kynnu áreiðanlega fótum sínum for-
ráð. Það reyndist líka rétt. Með þeim
var fullt jafnræði og heimili þeirra
bar vitni um samheldni og myndar-
skap í hvívetna. Börn þeirra tvö —
Guðjón B. og Ásgerður — hafa verið
þeim miklir sólargeislar og síðar
barnabömin, sem vel hafa kunnað
að meta umhyggjusemi og ástríki
afa og ömmu.
Ólafur og Filippía áttu heimili sitt
í Hnífsdal þar til haustið 1963 að
þau fluttu á Akranes. Þar var Ólafur
við verslunarstörf í tæp 30 ár eða
fram undir síðustu áramót Strax
eftir komuna til Akraness kom hann
í blakklúbb, sem við nokkrir félagar
höfðum haldið uppi í all mörg ár.
Þar gerðumst við liðsoddar, þ.e.
skiptum liðinu á hverri æfingu í tvo
hópa. Við lékum því alltaf sem and-
stæðingar. Hlutverki þessu gegnd-
um við í 18-20 ár. Þótt hart væri bar-
ist og báðir vildu ganga með sigur af
hólmi, var keppnin háð í hinum
sanna Laugarvatnsanda. Þar áttum
við Ólafur saman margar glaðar
stundir, sem enn efldu vináttuna.
Þrátt fyrir 78 árin sá ég engin elli-
mörk á Ólafi. Þvert á móti fannst
mér að hann hlyti að eiga eftir mörg
góð ár, er löngu ævistarfi var að
ljúka. Snemma á þessu ári tók hins-
vegar að syrta í álinn. Helgreipar
dauðans gáfu síðan engin grið þar til
yfir lauk.
Allir þeir, sem þekktu Ólaf K.
Guðjónsson og nutu vináttu hans og
samskipta lengri eða skemmri tíma,
finna djúpan söknuð við þá frétt að
hann skuli horfinn jafn snögglega af
vettvangi lífsins. Svo mikil ítök átti
hann í samtíðarmönnum sínum.
Það tekur langan tíma að sannfær-
ast um þá staðreynd að þessi glað-
væri og góði félagi sé horfinn sjón-
um okkar. Við þökkum samfylgdina
og blessum minningu góðs vinar.
Þær tekur enginn frá okkur.
Á kveðjustund beinum við hugum
okkar til Filippíu, barnanna og allra
vandamanna Ölafs og sendum þeim
einlægar samúðarkveðjur. Þar er
sorg í ranni. En lögmáli lífsins verð-
ur vart breytt:
„Og dagar, ár og aldir koma og dvína,
en aldrei hættir dauðans stjama að skina. *
(D.SL)
Dan. Ágústínusson
r r
Alyktun frá stjórn Samstöðu í Skagafirði um óháð lsland:
EES-samningar í þj óðaratkvæði
Eins og sagan greinir frá, flýðu for-
feður okkar frá Noregi til íslands
undan ofríki Noregskonunga. Þeir
stofnuðu hér ríki, sem um margt
var á undan sinni samtíð varðandi
stjórnsýslu og skipulag.
Vegna flokkadrátta og valdabar-
áttu stjórnmálamanna þess tíma,
sem leituðu eftir erlendum stuðn-
ingi í valdabaráttu sinni, tapaði ís-
lenska þjóðin sjálfstæði sínu um sjö
alda skeið. Á þessum tíma lifði þjóð-
in miklar hörmungar, sem um síðir
kom henni í skilning um að best
mundi að hún réði sjálf sínum mál-
um. Sjálfstæðisbaráttan hófst undir
forustu hæfra manna, sem ekki
spurðu um daglaun að kveldi.
ísland varð sjálfstætt og fullvalda
ríki 1944.
Síðan hafa hér orðið einhverjar
stórstígustu framfarir sem um get-
Framsóknarmenn
í sveitarstjórnum og nefndum
á vegum þeirra
Málefnahópar þingflokks Framsóknarflokksins um byggðamál
og félagsmál, ásamt þingmönnum flokksins,
bjóða til funda í öllum
kjördæmum landsins
sem hér segir:
Suðurnes
28. aprfl kl. 20.30
f Framsóknarhúsinu f Keflavík:
Guömundur Bjarnason og ______________
Ingibjörg Pálmadóttir. Guðmundur Ingibjörg
FUNDAREFNI:
Málefni sveitarstjórna og samskipti
ríkis og sveitarfélaga
Þlngflokkur framsóknarmanna
ur, og þjóðin unnið hvern sigurinn á
fætur öðrum í baráttu sinni fyrir
sjálfstæði sínu. Kemur þá fyrst í
hugann útfærsla landhelginnar úr
þremur í tvö hundruð mflur. Megin-
ástæða þess að svo vel hefur tekist
sem raun ber vitni er vafalítið sú, að
þjóðinni hefur alltaf verið ljóst að
sjálfstæðisbaráttan hefur verið og
verður ævarandi barátta, sem aldrei
má í neinu hvika frá.
Það undrar okkur því mjög að upp
skuli vera vaxnir menn og aldir upp
í Háskóla íslands, þessu óskabarni
þjóðarinnar, sem nú vilja skilgreina
orðið fullveldi upp á nýtt. Vísum við
þar til blaðaskrifa og ræðumennsku
þeirra félaga Gunnars Helga Krist-
inssonar, Jóhanns Haukssonar og
fleiri. Við hefðum haldið að hlut-
skipti Háskólans mætti verða gæfu-
legra í hinni eilífu frelsisbaráttu
þjóðarinnar. Skylt er þó að geta þess
að til eru einnig menn við Háskóla
íslands, sem skilja orðið fullveldi og
einnig hvers virði það er fyrir hina
íslensku þjóð. Má þar til nefna Sig-
mund Guðbjarnason, fv. háskóla-
rektor, og fleiri.
Fullvalda þjóð ræður ein landi
sínu og nýtingu þess. Hún ræður
málum sínum sjálf, setur sér lög og
samskiptareglur. Hún ákveður sjálf
þá þjóðfélagsgerð, sem hún telur
æskiíega og þjóðinni til heilla. Full-
valda þjóð tekur ekki við erlendum
lagafyrirmælum eða tilskipunum
um framvindu mála í eigin landi.
Samningur um EES felur í sér
fullveldisskerðingu á ýmsum svið-
um. Erlend lög verða rétthærri ís-
lenskum lögum og þau ber að með-
taka án þess að Alþingi megi breyta
þar stafkrók. Samningurinn afsalar
Islendingum hagstjórnartækjum og
skuldbindur þjóðina til þess að hlíta
erlendri hagstjórn í mörgum veiga-
miklum atriðum. íbúar EB- og
EFTA-landa fá sama rétt til búsetu,
starfa og eignarhalds á landinu og
íslendingar. Öll þessi atriði skerða
fullveldi þjóðarinnar.
Bein aðild að EB felur í sér full-
veldisafsal, og íslenskum stjóm-
málamönnum má aldrei líðast að
skerða eða afsala fullveldi íslands.
Þjóðin verður að hindra slík óhappa-
verk.
Við skorum því á íslensku þjóðina
að vakna til fullrar vitundar um til-
verurétt sinn, verja dýrkeypt sjálf-
stæði lands og þjóðar og krefjast
þjóðaratkvæðis um aðild Islands að
evrópsku efnahagssvæði.
Gjört í apríl 1992.
Matthías Bjömsson, Álfur Ketíls-
son, Gunnar Oddsson, Sveinn All-
an Morthens, Hörður Ingimarsson,
Sigtryggur Bjömsson
Hvers vegna tapaði Kinnock?
Skýringar, sem gefnar hafa verið á
úrslitum bresku þingkosninganna,
eru harla ónákvæmar. Sérstaklega
var túlkun Sjónvarpsins íslenska á
kosningadaginn og daginn eftir fá-
tækleg og raunar villandi. Jafnvel
Bretum sjálfum er ekki öllum full-
ljóst hvað gerðist.
Stefnur í efnahags- og fjármálum
vom ekki afgerandi þáttur. Báðir
stærstu flokkarnir hafa
nálgast miðju og ágrein-
ingur því fremur óvem-
legur. Hins vegar vó það
þungt, að Bretland er
gamalt stórveldi með yfirráð í öllum
heimshlutum. Bretar halda stolti
sínu, þó að veldið sé hmnið. Bresk-
ur almenningur getur ekki sætt sig
við þá hugmynd Kinnocks að veita
Skotum sjálfstætt þing — og ef til
vill Walesbúum síðar og Norður-ír-
um — og að Bretland sjálft verði svo
smáríki án áhrifa innan EB. Orð
Thatchers halda gildi sínu.
Breskur almenningur vill ekki
heldur hlutfallskosningar, sem
Frjálslyndir ætluðu að koma á með
aðstoð Kinnocks. Bretar, eins og
aðrar engilsaxneskar þjóðir, hafna
smáflokkakerfinu og óstarfhæfum
ríkisstjórnum, sem af kerfi hlutfalls-
kosninga leiðir. Það er ekki heldur
lýðræðislegt, þegar smáflokkur með
t.d. 5% atkvæða kemst í oddaað-
stöðu við stjórnarmyndun og þreng-
ir sjónarmiðum sínum upp á 95%
þjóðarinnar.
Hvers vegna reyndust kosninga-
spár rangar? Mikill meirihluti
óákveðinna vom íhaldsmenn. Það
var herbragð þeirra að svara ekki í
skoðanakönnunum, svo að flokkur
þeirra herti sóknina, en andstæð-
ingarnir teldu sig of sigurvissa og
gættu ekki að sér. Slíkum
brellum hefir verið beitt í
skoðanakönnunum við
forsetakjör í Bandaríkj-
unum. Þannig var demó-
kratinn Stevenson felldur frá kjöri á
sínum tíma. Skoðanakannanir ætti
að banna eftir að þing hefir verið
rofið og kosningabaráttan er hafin.
Bretavinur
Lesendur skrifa