Tíminn - 30.06.1992, Qupperneq 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 30. júní 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tfminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavik Sími: 686300.
Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,- , verö I lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ríkisstjómin viður-
kennir þörf á sértækum
aðgerðum
Atvinnuleysi fjölda fólks á íslandi er staðreynd.
Ekki síst á þetta við um námsmenn, sem leitað hafa
eftir vinnu yfir sumarmánuðina til þess að standa
straum af námi sínu. Stórir hópar þeirra hafa ekki
fengið atvinnu, og er það ekki síst tilfinnanlegt nú,
þar sem knúin hefur verið í gegn löggjöf um að
skerða námslán og að þau verði ekki borguð út í
haust.
Það hefur verið eitt af sérkennum íslensks þjóðfé-
lags að þeir, sem stunda nám, geta yfirleitt sótt vinnu
yíir sumarmánuðina. Þannig komast þeir í nánari
snertingu við atvinnulífið í landinu, en ella væri.
Við afgreiðslu fjárlaga í upphafi árs, sáust þess ekki
merki að ríkisstjórnin hefði áhyggjur af afleiðingum
ýmissa þátta þeirra fyrir atvinnulífið. Niðurskurður
til ýmissa verkefna, sem þau höfðu í för með sér, ger-
ir það að verkum að eftirspurn eftir vinnuafli minnk-
ar.
Ekki varð heldur séð að ríkisvaldið væri að undir-
byggja atvinnustefnu til frambúðar með afgreiðslu
fjárlaganna. Menntun og rannsóknir henni tengdar
hafa í þróuðum þjóðfélögum löngum þótt undirstaða
nýsköpunar í atvinnulífi.
Við fjárlagagerð var um niðurskurð að ræða til
þessara þátta.
Við umræður um fjárlög í upphafi árs var bent
mjög rækilega á þá hættu, sem var á ferðum, en talað
fyrir daufum eyrum.
Nú sjást þess hins vegar merki að ljós sé að renna
upp fyrir ráðherrum ríkisstjórnarinnar að í óefni sé
komið, og hafa þeir ákveðið að verja 10 milljónum
króna til rannsóknarsjóðs háskólanema, m.a. í þeim
tilgangi að auka atvinnu við rannsóknir í sumar.
Nefnd á vegum félagsrnálaráðuneytisins mun hafa
lagt þetta til.
Þessari ákvörðun ber auðvitað að fagna. Það er
ætOíð gott þegar menn vitkast, en eðlilegra hefði ver-
ið að þessar ráðstafanir hefðu verið gerðar af Alþingi í
upphafí árs, þegar fjárlög voru samþykkt. Það hlýtur
að vera undarleg tilfínning fyrir þingmenn stjórnar-
liðsins, sem eru búnir að taka á sig það erfiða verk að
skera niður ríkisútgjöld, að verða vitni að því að rfkis-
stjórnin fari nú af náð sinni að útdeila fé til ákveðinna
verkefna.
í formlegri ákvarðanatöku er þarna farið algjör-
lega aftan að hlutunum, en það breytir því ekki að því
ber að fagna að rannsóknarstarfsemi er styrkt, þótt
meira þurfí til heldur en það að vera hrakinn til þess
í neyð að leggja fram 10 milljónir króna til þessarar
starfsemi.
Með þessari samþykkt hefur ríkisstjórnin viður-
kennt að sértækra aðgerða kunni að vera þörf til þess
að bregðast við atvinnuástandinu. Því ber að vænta
þess að ýmsir aðrir þættir opinberrar starfsemi verði
endurskoðaðir í því ljósi, hvort ekki er skynsamlegra
að halda áfram nytsamri starfsemi fyrir þjóðfélagið í
stað þess að borga atvinnuleysisbætur í stórum stfí.
Landsfeður og allir ráða-
menn þjóðarinnar, sem fara
með löggjafar- , framkvæmda-
og dómsvald, fagna ákaflega
þegar gerðir eru hóflegir kjara-
samningar, og mega vart vatni
halda af hrifningu þegar verka-
lýður og annað láglaunafólk
sýnir þá vitrænu fórnarlund að
lúta að lága kaupinu. Það er
launafólkinu sjálfu líka fýrir
bestu að fá aldrei eyðslufé í
hendur, því það hefur bara
vond áhrif á verðbólgu og eyk-
ur á dýrtíðina. Og þá er sjálfur
voðinn vís.
Þetta sér maður á því að þeg-
ar taxtar hárgreiðslufólks
hækka langt fram úr öllu öðru
verðlagi í landinu, þá er sjálf-
gefið að Kjaradómur hækki
laun forseta Alþingis um 97%,
sem hefur ekki efni á að af-
þakka kauphækkunina, að eig-
in sögn. Þegar þar við bætist að
farið er að sjónvarpa frá Al-
þingi, hækkar það fatakostnað-
inn upp úr öllu valdi, því mað-
ur getur ekki látið sjá sig í
sjónvarpinu í sama gallanum
dag eftir dag.
Þegar Alþingi var enn í þrem
deildum upp á gamlan móð,
þurfti þáverandi þingforseti að
slá sér lán til fatakaupa til að
geta látið sjá sig á heldri-
mannafæri, svosem þegar farið
var með þriðjung forsetavalds.
Aðrir tóku sér greiðslu fyrir
svoleiðis tilvik í brennivíni.
Nú hefur Kjaradómur séð til
þess að æðsta stjórn ríkisins
þarf hvorki að hnupla sér
brennivíni né sníkja vaxtalaus
lán til að hafa efni á að sinna
erfiðum skyldum sínum fyrir
lýðveldið. Dómurinn úrskurð-
ar að landsins bestu dætur og
synir þurfi hvorki að lifa á bón-
björgum né snöpum til að leysa
dýrmæt störf sín af hendi á
þann veg að sómi sé að.
Þarft verk
Tekið skal undir með Páli
Halldórssyni, formanni lang-
menntaðra ríkisstarfs-
manna, að Kjaradómur
hefur unnið þarft verk með
því að hækka laun kaup-
hæstu embættismanna rík-
isins um tugi prósenta og
allt að 100 prósentum. Það
sýnir hve verðmiklir ríkis-
starfsmenn og kjörnir fulltrúar
almennings eru, og nú hljóta
umbjóðendur Páls að verða
líka metnir að verðleikum —
og þeir eru ekki litlir, að eigin
sögn — og þá fer hagur
Strympu fyrst að vænkast.
Eitt hið albesta við réttlætis-
kastið, sem hljóp á Kjaradóm
fyrir helgina, er að það mun
ekki kosta ríkissjóð neitt. Það
var aðeins klipið af launum
nokkurra háembættismanna
og lækkuðu sumir þeirra um
litlar hundrað og fimmtíu þús-
und krónur á mánuði. Samt fá
þeir á fjórða hundrað þúsund
króna mánaðarlaun eftir kjara-
dóminn. Ríflega smurðu þeir á
kaupið sitt áður.
Svona er hófsemd og hagsýni
Kjaradóms mikil og mættu
aðrir taka sér hann til fyrir-
nryndar, Svosem þeir, sem eru
að heimta að ríkið kosti lækn-
ishjálp sjúkra og jafnvel upp-
fræðslu ungmenna. Þeir ætlast
bara til þess að ríkissjóður
borgi og borgi, án þess að neitt
komi í kassann á móti.
Að vísu hefur gleymst í út-
reikningunum að nokkur
hundruð rfkisreknir eftir-
launamenn fá nú tugi prósenta
í kauphækkun fyrir að draga
andann, en hvað er það á milli
elskuvina sem allir eru svarnir
inn í sama fóstbræðra- og
systralagið.
Asnaeyrun löngu
Kjaradómur sér um að lífs-
barátta háaðals og þeirra
stétta, sem skipa löggjafar- og
dómsvald — að ógleymdum
hálaunamönnum fram-
kvæmdavalds og stjórnsýslu,
sem eru þrútnir af ábyrgðartil-
finningu - sé eins átakalítil og
hægt er að komast upp með.
Þá fær geistlega valdið sitt og
er nú endanlega staðfest að hér
er ríkiskirkja, sem sver sig í þá
ættina.
Ásmundur og Ögmundur
voru dregnir á asnaeyrunum
um gjörvallt hagkerfið í sam-
fellt sjö mánuði, til að sýna og
sanna þeim og öðrum almúga
að þeir stefni þjóðríkinu í voða,
ef láglaunalýðurinn fær pró-
sentubroti meira en 1,7% í
kauphækkun á hálfu öðru ári.
Páll í langskólaliðinu fékk áður
fýrr svipaða útreið, en á þeim
bæ er nú séð fram á betri tíð og
fjáraustur í buddur. Mikið
verður til að mynda huggulegt
að fylgjast með upp í hvað 250
þúsund króna verkfræðingar á
föstum launum hjá ríkinu fá,
þegar réttlæti Kjaradóms fer að
ná til þeirra. Því er á opinbera
verkfræðinga minnst, að mán-
aðarkaup þeirra var gert opin-
bert í síðustu viku og er það
hærra en kollega þeirra í
einkageiranum, sem eru á föst-
um Iaunum.
En að öllu jöfnu liggja
launatekjur opinberra starfs-
manna ekki á glámbekk, held-
ur aðeins marggefnar staðfest-
ingar grátkerlinga þeirra, að
þau séu alveg voðalega slæm.
Sultarkjör leiðrétt
Þökk sé Kjaradómi að nú fær
almúginn, sem fékk 1,7%
kauphækkun eftir nær árs-
ianga baráttu og miklar vænt-
ingar, svolitla innsýn í þau
sultarkjör, sem óeigingjarnir
forystumenn þjóðarinnar eiga
við að búa. Það segir sig sjálft
að þeir, sem fá 30-97% kaup-
hækkun, hafa verið miklu verr
haldnir en þeir, sem 1,7%
hækkun dugir svo prýðilega,
og stuðlar að eflingu þjóðar-
hags.
Hæstiréttur, sem kann 108.
grein hegningarlaganna upp á
sína tíu fingur og er laginn að
umbuna sjálfum sér í brenni-
víni fýrir þjóðnýt störf, skipar
þrjá af fimm dómurum Kjara-
dóms.
Niðurstöðum dómsins verð-
ur ekki áfrýjað og hvorki ríkis-
stjórn né Alþingi getur hnekkt
dómnum með neins konar
lagasetningu. Vel er hægt að
samþykkja lög um að leggja
Kjaradóm niður, en úrskurði
hans verður ekki breytt.
Lögin um óveruna, sem
dómurinn bætti við kaup
landsins bestu dætra og
sona, standa því sem
betur fer og þarf eng-
inn af þeim, sem þarna
fékk aðeins bættan hlut
sinn, að kvíða því að
hann verði af þeim tekinn,
fremur en familíurnar, sem
áttu Sameinaða verktaka, þurfa
að skila aftur eða borga skatta
af milljarðinum í hermangs-
gróða, sem þær skiptu á milli
sín í fýrravetur.
Lög skulu standa.
Svo er heldur engin hætta á
því að þeir, sem einhverjar
sporslur upp á hundruð þús-
unda á mánuði eru teknar af,
fái þær ekki aftur í öðru og
þægilegra formi.
Einhverjir eru að pípa að
þorskur sé að leggjast frá og
þjóðartekjur að dragast saman,
og þvf verði að draga úr kaup-
mætti. Þó það nú væri. En það
er ekki sama úr kaupmætti
hverra er dregið og það veit
Kjaradómur mæta vel.
Vlð svínin
Einhver kann að spyrja fyrir
hvað sé verið að borga og hvort
réttdæmi sé að lögfesta tífaldan
launamun, eins og Kjaradómur
hefur nú gert.
Auðvitað ber ríkinu skylda til
að borga sínum bestu dætrum
og sonum margfalt kaup á við
þá, sem lákar standa sig í þjón-
ustunni.
Hvers vegna?
Því svarar George Orwell í/
Dýragarði sínum. Þegar hin
dýrin spyrja Sólargeisla hvers
vegna hann og ættingjar hans
fái öll eplin í sinn hlut, svarar
hann: „Það er af því að við svín-
in hugsum svo mikið."
OÓ