Tíminn - 06.08.1992, Side 1

Fimmtudagur
6. ágúst 1992
143. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Samdráttur í steypusölu í sumar er svipaður og áætianir gerðu ráð fyrir,
en menn búast við enn minni sölu í haust og vetur:
Forystumenn í byggingaiönaði óttast mjög verkefnaleysi í haust og
vetur. Ástæðan er almennur samdráttur í efnahagslífi landsmanna og
offramboð á fasteignum á höfuðborgarsvæðinu. Enn sem komið er
hefur ekki mikið borið á atvinnuleysi meðal iðnaðarmanna, en verk-
takar sjá ekki fram á verkefni í haust í sama mæli og undanfarin ár.
Sementsverksmiðja ríkisins og
steypustöðvar gerðu ráð íyrir rúm-
lega 5% samdrætti í steypusölu í
sumar. Þær áætlanir virðast ætla að
standast. Sementsverksmiðjan gerir
ráð fyrir að selja um 95 þúsund tonn
af sementi á þessu ári. Sölutölur í
þeim mánuðum sem liðnir eru af ár-
inu eru aðeins yfir áætlun ef maí-
mánuður er undanskilinn, en þar á
bæ eiga menn von á minni sements-
sölu á síðari hluta ársins en áætlan-
ir gerðu ráð fyrir. Ástæðan er sú að
tíðarfar fyrri hluta árs var gott og
verk eru því í mörgum tilfellum
lengra komin en áætlanir gerðu ráð
fyrír. Á síðustu tveimur árum hefur
saia á sementi verið í kringum 110
þúsund tonn. Salan var 117 þúsund
tonn árið 1989.
Sverrir Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri Meistara- og verk-
takasambands byggingarmanna,
sagði að menn óttist verkefnaleysi í
byggingariðnaði í haust og vetur.
Hann sagði að ennþá sé nóg að gera,
en margir byggingarmeistarar hafi
hins vegar ekki trygg verkefni í
haust og vetur. Þetta sé breyting frá
því sem verið hefur því mörg síðast-
liðin ár hafi byggingarmeistarar
varla getað annað öllum verkefnum.
Ástæðan fyrir minni verkefnum er
almennur samdráttur í efnahagslíf-
inu. Engin stórverkefni eru í gangi,
hvorki á vegum hins opinbera né
einkaaðila. Ekki er sjáanlegt að nein
breyting verði þar á á næstunni.
Samdrátturinn hefur síðan þau
áhrif á fyrirtæki og einstaklinga að
þeir halda að sér höndunum. Þá er
almennt talið að á undanförnum ár-
um hafi of mikið verið byggt af íbúð-
arhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu.
Byggingafyrirtæki sitja mörg hver
uppi með margar óseldar íbúðir.
Viðmælendur Tímans sögðu að
þetta ástand væri farið að hafa áhrif
á fasteignaverð á höfuðborgarsvæð-
inu. Þar væri verð á íbúðum farið að
þokast niður á við, beinlínis vegna
sölutregðu.
Byggingameistarar eru margir
ósáttir við skipulag húsnæðislána.
Sverrir sagði að verð á fjármagni í
félagslega húsnæðislánakerfinu
væri of lágt, en að sama skapi of hátt
í húsbréfakerfinu. Hann sagði að á
síðasta ári hefðu umsóknir í félags-
lega íbúðakerfið verið um 2000, en
byggðar hefðu verið rúmlega 500
slíkar íbúðir. Á sama tíma sé sölu-
tregða í íbúðaviðskiptum á frjálsum
markaði. Fólki vilji helst ekki kaupa
á almennum markaði á meðan það
eigi kost á ódýru lánsfé í félagslega
kerfinu.
-EÓ
Ikveikjufaraldur á höfuðborgarsvæðinu:
Ikveikjum hefur fjölg-
að á undanförnum árum
Nokkuð hefur borið á íkveikjum að undanfómu á Reykjavíkursvæðinu
og varð sú síðasta í geymslukompu í risi við Hverfisgötuna í fyrrinótt
Að sögn Guðmundar Gunnarssonar, verkfræðings hjá Brunamála-
stofnun, hafa íkveikjur farið vaxandi að undanfornu hérlendis sem og
eriendis.
„Ég held að um leið og kviknar í á einum stað og fjölmiðlamir blása
það upp, þá kviknar í á öðrum stað,“ segir Guðmundur.
Hann segir jafnframt að um leið og
tekist hafi að fækka bmnum út frá raf-
magnstækjum, verði íkveikjumar
enn meira áberandi.
Aðeins stærstu brunamir em rann-
sakaðir að einhverju marki til að kom-
ast að upptökunum og koma þá allar
tegundir orsaka í ljós.
„íkveikjur em þá ekki mjög stór
hluti. Það gætu verið um 15-20% sem
gætu verið einhvers konar íkveikja,"
segir Guðmundur.
Aðspurður segir Guðmundur að þeg-
ar hagsmunimir séu skoðaðir er oft
hægt að láta sér detta í hug að eigend-
umir hafi sjálfir verið að verki: „Það er
oft vitað þó ekki sé hægt að sanna
það.“
Ragnar Sólonsson, varðstjóri hjá
Slökkviliðinu í Reykjavík, segir þann
gmn einnig leita stundum á sig, án
þess þó að geta fest hendur á því, að
menn séu að brenna ofan af sér fyrir
tryggingarféð þegar illa árar í þjóðfé-
laginu.
„Ég treysti mér ekki til að fullyrða að
brunaútköllum hafi fjölgað, en útköll-
um almennt hefur fjölgað því starfs-
svið Slökkviliðsins hefur víkkað," seg-
ir Ragnar.
Hjá Rannsóknarlögreglu ríkisins
fengust þær upplýsingar að af þeim 10
íkveikjum sem orðið hafa frá áramót-
um hafi tekist að upplýsa þrjár.
—GKG.
Breytingar á kjarnafjölskyldunni:
Hjónaband ekki í tísku
Miðað við hin Norðuriöndin er athyglisvert hversu mörg böm em tek-
in af foreldrum sínum hér á landi ef Danmörk er undanskilin.
Af hveijum 1000 bömum 0-20 ára vora 12,8% þeirra tekin af foreldr-
um sínum hér á landi árið 1984 og 10,8% árið 1987. Næst íslandi er
Svíþjóð með 8,0% árið 1984 og 7,4 árið 1987. Danir eiga metið og
vom bömin 15,8% árið 1984 og 17,8% árið 1987. Fæst böm em tek-
in af heimilunum gegn vilja sínum á íslandi af Norðuriöndunum.
Þetta kemur fram í könnun sem Ól-
afur Ólafsson landlæknir kynnti í gær
á þeim breytingum sem orðið haía á
kjamaljölskyldunni á undanfömum
áratugum.
Foreldrar með böm í hjónabandi
voru 40% árið 1991 en voru 60% fyr-
ir 20 árum. Hlutfall þeirra sem eru í
hjónabandi hefur lækkað úr 85,8% í
72,5% og einnig hefur hlutfall þeirra
sem em í óvígðri sambúð eða ein-
stæðir aukist verulega þ.e. úr tæpum
13% í rúm 24%.
Tíðni lögskilnaða hefur þrefaldast
frá 1941750 til áranna 1986790. Þeir
virðast vera tengdir aldri og eru
yngstu hjónaböndin ótraustust.
Rannsóknir erlendis hafa sýnt að
fólk sem lendir í hjónaskilnuðum á
oft við meiri heilsufars- og sálarlega
erfiðleika að etja en þeir sem lifa í far-
sælu hjónabandi. Þeir búa t.d. við
kvíða, slæma geðheilsu og vímuefna-
notkun.
„Rannsóknir hafa sýnt að þriðjungur
bama á Vesturlöndum fær óþægindi
eftir að hafa gengið í gegnum skilnað
foreldra sinna,“ segir Ólafur. „Það
kemur fram í taugaveiklun, óöryggi
og óhamingju. Þeim gengur illa í
skóla og hætta frekar skólagöngu."
Athyglisvert er að dauði föður eða
langvarandi fjarvistir hans hafa minni
langtímaáhrif á böm en missir föður
vegna hjónaskilnaðar. Einnig sýna
niðurstöður rannsókna að bömum
sem fæðast utan hjónabands famast
oft betur en bömum sem lenda í að-
skilnaði foreldra sinna. Koma þar inn
í sterk fjölskyldutengsl og aðstoð ná-
inna aðstandenda.
Það virðist skipta miklu hvort bam
elst upp hjá báðum kynforeldrum sín-
um eða einstæðu foreldri því aðeins
36% þeirra bama sem komu á bama-
geðdeildir og upptökuheimili í
Reykjavík á árunum 1976-’80 voru al-
in upp af báðum kynforeldrum.
63,5% voru aftur á móti alin upp af
einstæðu foreldri.
í Reykjavík í heild eru 78,6% bama
alin upp af báðum kynforeldrum og
21,4% af einstæðu foreldri. —GKG.
Eiríkur Kristófersson skipherra tók á móti gestum í tilefni af
aldarafmæli sinu í gær. Hér fagnar hann einum gesta sinna.
Eiríkur skipherra
er oröinn 10O ára
Eiríkur Kristófersson, fyrrum
skipherra, varð 100 ára í gær.
Margir heilsuðu upp á afmælis-
barnið á þessum tímamótum, en
Eiríkur dvelst nú á Hrafnistu í
Hafnarfirði. Eiríkur fékk auk
þess margar góðar kveðjur, m.a.
frá ríkisstjórn íslands.
Eiríkur var skipherra á varð-
skipum Landhelgisgæslunnar í
36 ár. Hann stóð í fremstu víg-
línu þegar landhelgin var færð
út í 12 mílur árið 1958 og háði
þar marga hildi við breska tog-
araskipstjóra og aðmírála í flota
hennar hátignar, Englands-
drottningar. Eiríkur hætti sem
skipherra árið 1962, en þá höfðu
tekist samningar um að Bretar
hættu veiðum innan 12 mfin-
anna.
Eiríkur er fæddur aö Brekku-
velli í Barðastrandarhreppi 5.
ágúst 1892. Hann hóf sjó-
mennsku 1908. Tíu árum síðar
lauk hann prófi frá Stýrimanna-
skóla íslands og starfaði sem
stýrimaður og afleysingaskip-
stjóri á árunum 1918- 1926.
Hann var skipherra á varðskip-
unum frá árinu 1926 til ársins
1962.
í gær varð einnig 100 ára Helga
Jónsdóttir, Kleppsvegi 64,
Reykjavík.