Tíminn - 06.08.1992, Page 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 6. ágúst 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINHU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoöamtstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavík Síml: 686300.
Auglýslngasfmi: 680001. Kvöldslmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verö I lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Friður í þjóðfélaginu
er verðmætari en líf
ríkisstj ómarinnar
„Það er með öllu óþolandi að á sama tíma og
sjávarútvegsfyrirtæki á Vestfjörðum berjast fyr-
ir lífí sínu skuli einu úrræði ríkisstjórnarinnar
vera að auka á vanda fyrirtækjanna.“
Þessi tilvitnun er ekki sótt til stjórnarandstöð-
unnar heldur í ályktun frá Kjördæmisráði Al-
þýðuflokksins á Vestfjörðum. Þetta sýnir í
hnotskurn í hvern vanda ríkisstjórnarflokkarn-
ir hafa komið sér vegna ákvörðunar um að láta
niðurskurð á þorskveiðiheimildum koma af
fullum þunga niður á þeim byggðarlögum sem
byggja mest á þorskveiði. Jafnvel krötunum of-
býður.
Ljóst er að tvennt gæti lagað það andrúmsloft
sem er í sjávarútveginum nú, þótt hvorugt
mundi leysa þau vandamál til frambúðar sem
þar eru uppi. í fyrsta lagi að úthluta afiaheim-
ildum Hagræðingarsjóðs til þeirra sem höllum
fæti standa og í öðru lagi að létta gjöldum af
sjávarútveginum.
Sjávarútvegurinn er í kreppu á fleiri en einu
sviði. í fyrsta lagi vegna skertra aflaheimilda og
í öðru lagi vegna þess að samið hefur verið um
fast gengi. Hvort tveggja gerir það að verkum
að afkoma þessarar greinar er háð utanaðkom-
andi ákvörðunum.
Sjávarútvegsfyrirtækin eru enn verr í stakk
búin en ella til þess að mæta aflasamdrætti
vegna þess að viðvarandi hallarekstur hefur
verið látinn viðgangast í greininni. Þar að auki
voru með fjárlögum fyrir yfirstandandi ár lagð-
ar álögur upp á rúmlega 1100 milljónir króna
ef með er talin sala á aflaheimildum Hagræð-
ingarsjóðs.
Byggðastofnun er ekki í neinni stöðu til þess
að bæta hér úr. Hugsanlega getur hún aukið
útlán til sjávarútvegsfyrirtækja, en auknar lán-
tökur eru ekki það sem þessi fyrirtæki þurfa á
að halda.
Kostnaðarlækkun er eini möguleiki fyrirtækja
í sjávarútvegi til þess að þola fast gengi og
skerðingu aflaheimilda. Stefnubreyting verður
því að koma til í málefnum sjávarútvegsins ef
nokkur friður á að nást.
Alþingi verður óhjákvæmilega að taka þessi
mál til umræðu nú í ágúst og reyna að koma á
friði í þjóðfélaginu. Sá friður og afkoma sjávar-
útvegsins erverðmætari en líf ríkisstjórnarinn-
ar.
Byrðar ríkidæmisins
og sæla örbirgðarinnar
Oft eru þær kræsingar á borð
bornar fyrir almúga hvílík byrði
það sé að vera auðugur. Ríki-
dæmi á að skapa skyldur og
áhyggjur, rétt eins og há emb-
ætti og rífleg laun. Þess vegna er
ekkert eftirsóknarvert að vera
ríkur og óttalega kveinka há-
launamennirnir sér oft yfir þrúg-
andi skyldum sínum og þeir sem
sitja í háum embættum segjast
aldrei gera það vegna valdafíknar
eða af fjárhagsástæðum, heldur
er verið að fóma sér af miklu göf-
uglyndi og óskaplega óska allir
háembættismenn og hálauna-
menn sér þess innilega að sá
beiski bikar að sitja í hálauna-
stöðum verði frá þeim tekinn svo
að þeir geti farið að lifa eins og
menn.
Önnur útgáfa af fórníysi þeirra
sem trjóna í háum stöðum og fá
borgað fyrir af skattpeningum er
að þeir gætu haft svo miklu
hærra kaup ef þeir ynnu hjá prí-
vatgeiranum, því eins og
allir hljóta að sjá em
hundruð forstjórastarfa á
lausu hjá Eimskip, Sjóvá,
Flugleiðum, Sambandi og
íslandsbanka, svo að af
miklu er að má hjá þeim fórn-
fúsu, sem láta sér lynda lúsar-
launin hjá því opinbera.
Óhollusta
DV birti í gær frétt um líðan fá-
tækra og ríkra, sem ekki kemur
alveg heim og saman við þær
biblíusögur sem ríka fólkið gefur
út um ábyrgð og skyldur og fórn-
fýsi hinna auðugu og hálaunuðu.
Fyrirsögnin er: Lífshættulegt að
vera fátækur. Fréttin: Ný sænsk
rannsókn hefur leitt í ljós að lífs-
líkur þeirra sem eru fátækir em
minni en hinna sem eiga meira
undir sér. Þannig eru sjö sinnum
meiri líkur á að fátækir reyk-
ingamenn fái hjartaáfall en hinir
ríku. Læknar hafa enga skýringu
á af hverju þetta er.
Sömu sögu er að segja af mörg-
um öðrum sjúkdómum. Þeir fá-
tæku eru í enn meiri hættu en
hinir ríku. Helst er talið að það
valdi óeðlilegu álagi að búa við
kröpp kjör.
Áður höfðu menn talið að menn
í háum stöðum og með miklar
tekjur væru í mestri hættu
vegna álagsins sem fylgir störf-
um þeirra. Þetta virðist nú á mis-
skilningi byggt. Fátæktin er
mun meira stressandi en valda-
barátta á æðstu stöðum. Frétt
lýkur.
Þótt fallist sé á að fréttin sú arna
sé sexfaldar ýkjur, eru lífslíkur
þeirra efnuðu helmingi meiri en
fátæklinga.
Að það þurfi sænska rannsókn
til að komast að því að það sé erf-
iðara og önugra á allan hátt að
búa við kröpp kjör en að lifa við
efnalega velsæld sýnir aðeins hve
stórvel hefur tekist að ljúga því
að almúganum að auðlegð, há-
um launum og góðum embætt-
um fylgi einhverjar vansælar
kvaðir eða skyldur, eða jafnvel
vinnuálag umfram það sem al-
mennt gerist.
Vel ráðherra-
vædd þjóð
í sama tölublaði og fréttin um
að það sé erfiðara að vera fátæk-
ur en ríkur birtist eru sýndar
tekjur nokkurra frammámanna í
þjóðfélaginu, eða aðeins skatt-
skyldar tekjur þeirra svo að eng-
in hætta er á að þær séu ofreikn-
aðar. Þar sést svart á hvítu að
ráðherrar eru ágætlega launaðir
og mjög vel ef tillit er tekið til
þess að í lýðveldinu er einn ráð-
herra á hverja 25 þúsund íbúa og
mun leitun á ríki þar sem eins
vel er búið að þegnunum að
þessu leyti.
Sömuleiðis er að minnsta kosti
einn ráðherrabfll á 25 þúsund
íbúa.
Þeir sem hafa gaman af tölum
geta svo spreytt sig á að reikna út
hve margir íbúar koma á hvem
ríkisbankastjóra og hve margir
bílar og hve margir laxveiðidagar
ríkisbankastjóra og aðstoðar-
bankastjóra allra ríkisbankanna
(jú, þeir eru fleiri en tveir) em á
hverja tíu þúsund íbúa.
Þetta var smáútúrdúr, en áfram
með smjörið. Ráðuneytisstjór-
arnir em undantekningarlaust
með hærri laun en ráðherrarnir.
Þessum dugmiklu grjótpálum
embættismannakerfisins hefur
tekist í gegnum tíðina að raða á
sig sporslum og greiðslum af
mörgu tagi og vinna fimmfalt og
tífalt á við aðra ráðuneytisstarfs-
menn og hafa ferða- og dagpen-
inga á ráðherraplani.
Ekkert til skipta
Þá em gefnar upp skatttekjur
forkólfa alls þess liðs sem kallað
er aðilar vinnumarkaðarins þeg-
ar þeir eru að skipta kökunni
milli sín og vinnandi stétta.
Þeir sem hæst láta um hófsemd
í launakröfum og hve mikilvægt
það sé fyrir atvinnulífið og þjóð-
félagið og menninguna að al-
múginn búi við þröngan kost em
með margföld og marg-marg-
margföld laun þeirra sem þeir
þykjast umbjóðendur fyrir.
Linnulaust blaðrið um að lág
laun séu bestu kjarabætumar
fyrir þá sem minnst hafa og að
vextirnir verði að Iækka til hags-
bóta fyrir láglaunaliðið allt eru
svo einfeldningslegar röksemda-
færslur að engum nema efnuð-
um hálaunamönnum dytti í hug
að bera þvættinginn á borð fyrir
fólk sem á að heita læst og skrif-
andi.
En þetta gengur allt ágætlega.
Eignafólkið og hálaunaliðið
krækir sér í sífellt stærri og
stærri bita af kökunni, svo notað
sé líkingamál þeirra sem stöðgt
klifa á því að ekkert sé til skipt-
anna, á meðan hófsemd og vaxta-
lækkanir eiga að vera dýrmætar
kjarabætur fyrir þá sem lítið eða
ekkert eiga.
Skömmtunar-
stjórarnir
Einu sinni þegar eitthvert bind-
indisátakið reið yfir var upp-
þurrkaður læknir spurður
að því hvort væri verra að
vera ríkur eða snauður
alkóhólisti. Hann hugsaði
sig um smástund og kvað
síðan upp úr um það að
auðvitað væri miklu betra og
áhyggjuminna líf að vera efnaður
alki en sítimbraður bónbjargar-
maður.
Svona er þetta á svo mörgum
öðrum sviðum, það er svo miklu
betra að vera ríkur en fátækur.
Svo er það hollara, eins og
sænska rannsóknin staðfestir.
Taugastrekkingur og kvíði fylgir
fremur fátækt en ríkidæmi og yf-
irleitt er það flest sem mælir
með því að vera efnaður en fá-
tækur.
Þegar vel er að gáð eru það
nefnilega þeir ríku sem búa til
falskenningarnar um göfuga
nægjusemi fátæktarinnar. Það
eru líka hálaunamennirnir og
þeir sem stjórna í hæstu emb-
ættunum sem tala um byrðar
valdsins og hvað þeir hafi mikið
að gera og hvað þeir vildu endi-
lega losna undan þeim erfiðu
kvöðum sem þeim eru lagðar á
herðar.
Þetta er flest haugalygi. Þeir
sem ráða tíma sínum og kaupi
hafa hvorki ástæðu né leyfi til að
kvarta yfir erfiðinu og enn síður
að breiða það út í sífellu að þeir
gætu haft það svo miklu betra
annars staðar því að eftirspurn
eftir starfskröftum þeirra sé svo
gífurleg.
Allt væri þetta sakleysið sjálft og
meinlaus sjálfslygi ef það væru
ekki einmitt hálaunamennirnir
sem skammta láglaunalýðnum
kaup og kjör, sem ekki eru í
neinu samræmi við þeirra eigin
kröfur.
OÓ