Tíminn - 18.09.1992, Qupperneq 3

Föstudagur 18. september 1992
Tíminn 3
Járnblendifélagið neyðist til að grípa til aðgerða sem m.a. fela í sér uppsagnir
starfsfólks. Félagið hefur tapað einum milljarði á síðustu þremur árum:
Tapið á áli og kísil-
járni er 3,5 milljarðar
á þremur árum
Jámblendiverksmiöjan á Grundartanga.
Horfur eru á að í árslok hafi álverið
í Straumsvík og Jámblendrverk-
smiðjan á Grundartanga tapað sam-
tals a.m.k. 3,5 milljörðum krðna
síðan verð á áli og ktsfijámi tók að
lækka á síðari hluta ársins 1990.
Fyrirtækin hafa brugðist við tapinu
með ströngu aðhaldi í rekstri. Nú er
svo komið að stjómendur Jám-
blendifélagsins treysta sér eldd
lengur til að reka fyrirtækið áfram
án þess að grípa til róttækra spam-
aðaraðgerða. Engin áform eru uppi
í áh’erinu um strangari niðurskurð-
araðgerðir. Fátt bendir til að verð á
áli og kísUjámi hækki á næstu
misserum.
Afkoma verksmiðjanna í Straums-
vík og á Grundartanga var mjög góð
á síðari helmingi níunda áratugar-
ins. Hagnaður álversins á árinu
1989 var Ld. rúmlega milljarður
króna. Árið 1990 féll verð á áli og
kísiljámi. Þrátt fyrir umtalsvert tap
á síðari hluta ársins kom álverið út á
núlli. Um 130 milljóna tap varð hins
vegar á rekstri Jámblendifélagsins.
Á síðasta ári versnaði afkoman enn.
Tápið á álverinu varð um 1,4 millj-
arðar og um 490 milljónir á Jám-
blendifélaginu. Stjómendur álvers-
ins vonast eftir að tapið verði ekki
meira en milljarður á þessu ári, en
forstjóri Járnblendifélagsins reiknar
með að tap félagsins verði svipað á
þessu ári og því síðasta. Tap fyrir-
tækjanna tveggja um næstu áramót
verður því orðið samtals a.m.k. 3,5
milljarðar síðan niðursveiflan byrj-
aði. Sé tekið tillit til þess að fyrir-
tækin högnuðust vel á fyrri hluta
ársins 1990, má segja að tapið sé
jafnvel enn meira.
í báðum fyrirtækjunum hefur verið
beitt ströngu aðhaldi í rekstri síð-
ustu tvö ár. Meðal annars hefur ekki
verið ráðið í störf þeirra sem hafa
hætt. Enn sem komið er hefúr ekki
komið til uppsagna. Nú er hins veg-
ar svo komið að stjómendur Jám-
blendifélagsins treysta sér ekki til að
reka félagið með óbreyttum hætti. Á
næstu vikum verður tilkynnt um að-
gerðir til að lækka rekstrarkostnað
hjá verksmiðjunni. Aðgerðimar
munu m.a. fela í sér uppsagnir
starfsfólks. Jón Sigurðsson, forstjóri
Járnblendifélagsins, sagði að stefnt
væri að því að skera niður kostnað
við reksturinn eins og hægt væri, en
halda þó áfram í þær tekjur sem
verksmiðjan á kost á. Hann sagði að
f þessu sambandi verði allar Ieiðir
skoðaðar.
í Jámblendiverksmiðjunni eru
tveir bræðsluofnar. Venja er að gera
við ofnana einu sinni á ári. Nú hefur
verið ákveðið að hefja ekki bræðslu
að sinni í ofninum sem hefur verið í
viðhaldi í sumar. Jón sagði að þessi
ákvörðun tengdist ekki beint fyrir-
huguðum aðhaldsaðgerðum í
rekstri. Ákvörðun um að bíða með
að hefja bræðslu í ofninum, en slík-
ar tafir hafi oft orðið á undanfömum
árum, sé tekin vegna sölutregðu og
mikilla birgða hjá verksmiðjunni.
Hann sagði að stjómendur fyrirtæk-
isins stefni að því að reka verksmiðj-
una með tveimur ofnum mestan
hluta næsta árs.
Jón var spurður hvort til greina
komi að loka hreinlega verksmiðj-
unni meðan ástandið á álmörkuðum
er svona slæmt. Hann sagði að það
væri ekki nein allsherjar lausn. Fast-
ur kostnaður verði eftir sem áður
mikill. Auk þess vilji forráðamenn
verksmiðjunnar nýta sér þann af-
skipunarrétt sem hún hefur sam-
kvæmt samningum. Með því að loka
muni afskipunarrétturinn minnka.
Á undanfömum misserum hafa
menn verið að spá að verð á áli og
kísiljámi fari að hækka. Þær spár
hafa hins vegar allar brugðist. „í
raun og vem erum við hættir að spá.
Núna reynum við bara að átta okkur
á hvemig þetta getur verst orðið og
hvemig við getum lifað það af. Það
em engin teikn um að markaðurinn
sé að lagast," sagði Jón.
Jón sagði að ákvörðun um upp-
sagnir muni liggja fyrir um næstu
mánaðamót. Hann sagði stjórnend-
ur fyrirtækisins hafa ákveðið að
beita ekki þeirri aðferð að segja öll-
um starfsmönnum upp störfúm og
endurráða þá síðan. Uppsagnimar
muni aðeins ná til þeirra sem verður
gert að hætta. Rannveig Rist, blaða-
fúlltrúi álversins, sagði að ekki væri
áformað að segja upp fólki í álverinu
eða grípa til annarra róttækra spam-
aðaraðgerða. Hún sagði að á síðustu
tveimur ámm væri búið að spara
mikið í rekstri álversins, m.a. með
því að ráða ekki í þær stöður sem
losna. Hún sagði að þessar aðgerðir
hefðu skilað árangri, sem sæist m.a.
af því að horfur væm á að tap á
rekstri álversins á þessu ári verði
umtalsvert minna en í fyrra.
Rannveig sagði að það væri mjög
erfitt að spá um horfur á álmörkuð-
um á næstu ámm. Margir þættir
hafi áhrif á álverð, ekki síst almennt
efnahagsástand í heiminum. Enn
sem komið er sjái menn fá merki
um varanlega hækkun á áli. Hún
sagði að sumir spái að rofa fari til
eftir eitt ár, aðrir eftir tvö ár.
Rannveig var spurð hvort álverið
þoli tap upp á einn milljarð í eitt til
tvö ár í viðbót. „Það er ekki hægt að
svara því á þessu stigi. Menn vona
bara að ekki komi til þess að tapið
verði svo mikið.“ -EÓ
„Milljónafrétt" Pressunnar í gær var næstum því frétt:
„Milljónamæringurinn“
á engar 580 milljónir
„Við eigum eiginlega engin orð yfir blaðamennsku af þessu tagi og hve lágt
er lagst í þeim tilgangi að búa til frétt um ekki neitt,“ segja ung kona og
sambýlismaður hennar í Reykjavík, sem ekki vilja láta nafns síns getið, en í
Pressunni í gær var greint frá því að unga konan hefði unnið 580 milljónir
ísl. króna í Iottói í Bandaríkjunum.
Á forsíðu og í frétt á bls. 9 í Press-
unni í gær er greint frá því að ung ís-
lensk kona hefði sl. sumar keypt
lottómiða í Baltimore í Bandaríkjun-
um og unnið á hann 10 milljónir
dala. Málið er hins vegar ekki þannig
vaxið: „Ég fékk bréf sem mátti skilja
þannig að ég væri búin að vinna þessa
upphæð. Hins vegar kom í ljós, þegar
farið var að skoða smáa letrið og at-
huga málið, að svo var ekki, heldur
hefðu möguleikar til að vinna þessa
upphæð líklega aukist verulega, því
ég væri komin í tiltölulega lítinn hóp
fólks serii hefði möguleika á að vinna
eitthvað eða allt úr þessum 10 millj-
ón dala potti," segir unga konan við
Tímann.
Hún og sambýlismaður hennar
segja að þeim hafi brugðið mjög í
brún í gær þegar þau sáu frétt Press-
unnar. Þau hefðu verið margbúin að
gera blaðakonu Pressunnar skýra
grein fyrir því hvemig málið væri í
pottinn búið. Þau væru semsé engir
milljónamæringar, í það minnsta
ekki enn, og málið því hreint ekki
fréttnæmt. „Við lifúm bara okkar
venjulega daglega lífi og kannski
koma einhverjir peningar inn á
bankareikninginn okkar og kannski
ekki,“ segir sambýlismaðurinn.
Þau segja að aðeins örfáir nánustu
vinir þeirra hefðu vitað um lottómið-
ann. Pressan hefði fengið smjörþef af
málinu fyrir nokkru og hefði síðan
ekki látið þau í friði og stöðugt þrýst á
með að fá að birta frétt um málið, en
þau jafnan neitað slíku alfarið, enda
ekkert tilefni til slíks. „Við margbáð-
um blaðakonu Pressunnar að vera
ekki að birta neitt um málið, einfald-
lega af því að þetta var ekki neitt
neitt. Að hún skuli síðan gera það
hlýtur að vera til vitnis um það að
hún taldi meir liggja við að selja
Pressuna en að segja satt,“ segir sam-
býlismaðurinn að lokum.

TVÖFALDUR
1. VINNINGUR