Tíminn - 12.11.1992, Blaðsíða 1

Fimmtudagur
12. nóvember 1992
198.tbl.76. árg.
VERÐ f LAUSASÖLU
KR. 110.-
Fastlega er búist við að atvinnumálanefnd ríkis og aðila vinnumarkaðarins leggi spilin á borðið um helgina.
Eindagi forsætisráðherra er á sunnudag:
Atvinnuskapandi aðgerðir
upp á finun milljarða króna
Fastlega er búist við að atvmnumálanefnd ríkis og aðila vinnumark-
aðaríns leggi spilin á borðið um helgina og jafnvel fyrr en eindagi sá
sem forsætisráðherra hefur gefið er nk. sunnudag, 15. nóvember.
Meðal þeirra hugmynda sem ræddar hafa veríð innan atvinnumála-
nefndar ríkis og aðila vinnumarkaðaríns til að sporna við frekari at-
vinnuleysi eru m.a. framkvæmdir í vegamálum, viðhaldi opinberra
bygginga, auknum fjármunum verði ráðstafað til félagslegra íbúða-
bygginga og þjónustustofnana ríkis og sveitarfélaga og grípið verði
til séraðgerða á þeim svæðum sem verst hafa orðið úti í atvinnu-
leysinu s.s. á Suðurnesjum og á Eyjafjarðarsvæðinu og jafnvel víð-
ar.
Talið er að þetta muni kosta um
fimm milljarða króna og þar af komi
3 milljarðar til baka í formi skatta
og annarra gjalda og því þurfi ríkið
að slá 2 milljarða að láni erlendis
frá. Þetta kom m.a. fram í ræðu Ás-
mundar Stefánssonar, forseta Al-
þýðusambands íslands, á félagsfundi
Iðju, félagi verksmiðjufólks.
Verði ráðist í þessar aðgerðir er tal-
ið að þær muni fela í sér aukna at-
vinnu upp á l,5%-2%, en sam-
kvæmt opinberum tölum er at-
vinnuleysið um 3% og viðbúið að
það muni aukast á næstu vikum um
2% að öllu óbreyttu, þannig að op-
inbert atvinnuleysi getur numið allt
að 5% áður en langt um líður. Áhrif
þessara aðgerða þýddu þá að at-
vinnuleysið mundi minnka niður í
3-3,5% Til viðbótar er talið að bætt
samkeppnisaðstaða fyrirtækja með
niðurfellingu aðstöðugjalds og
fleiru mundi minnka atvinnuleysið
um 1% og því mundi atvinnuleysið
nema um 2% ef þessar hugmyndir
ganga eftir og komast til fram-
kvæmda.
Ásmundur ræddi einnig um stöð-
una almennt í efnahagslífinu og þá
einkum um stöðu sjávarútvegsins,
en því hefur verið spáð að atvinnu-
greinin verði rekin með 8% halla á
næsta ári. Með áframhaldandi end-
urskipulagningu fyrirtækja og hag-
ræðingu ásamt bættri samkeppnis-
stöðu með EES-samningnum, til-
færslu skatta og minni álögum á at-
vinnugreinina er búist við að hægt
verði að minnka fyrirsjáanlegan
halla sjávarútvegsins um nokkur
prósentustig.
í máli Ásmundar kom fram að verði
ekkert að gert í atvinnu- og efna-
hagsmálum blasir við hrina gjald-
þrota og atvinnuleysið yrði um
Um 4.200 manns án atvinnu:
Atvinnuleysi
2,9% í október
20%-25% sem þýðir að fímmti hver
einstaklingur á vinnumarkaði yrði
atvinnulaus. Aftur á móti ef gengis-
fellingarleiðin verður valin mundi
þurfa að fella gengi krónunnar um
minnst 20%-25% til að ná einhverj-
um árangri en á móti er viðbúið að
verðbólgan muni gjósa upp og verða
um og yfir 10% með þekktum af-
Ieiðingum fyrir launafólk.
Geng þessum tveimur valkostum
er svo um ræða áðurnefnda millileið
sem felur í sér atvinnuskapandi- og
samkeppnisbætandi aðgerðir. En til
þess að sú leið geti orðið að veru-
leika þyrfti að nást mikil sátt á milli
allra aðila í þjóðfélaginu þar sem
ekki yrði pláss fyrir pólitískar illdeil-
ur.
í björgunaraðgerðum sem þessum
þyrfti jafnhliða að tryggja á einhvern
hátt að komið verði í veg fyrir frek-
ari fjárfestingarsóun og ennfremur
þyrfti að auka og herða allt skattaeft-
irlit, setja á fjármagnstekjuskatt og
7% hátekjuskatt á 160 þúsund
króna mánaðartekjur einstaklinga
eða 320 þúsund króna mánaðarlaun
hjóna.
-grh
SAMNINGUM SÍS OG ÍSLANDSBANKA LOKIÐ
1 gær voru undirritaöir samningar milli Lands-
banka íslands og Sambands íslenskra samvinnu-
félaga um yfirtöku á eignum Sambandsins að
verðmæti 2.513 milljónir. Landsbankinn ætlar að
selja þessar eignir eins fljótt og auðið er. Sigurð-
ur Markússon, stjómarformaður Sambandsins,
segist gera ráð fyrir að um áramót verði skuldir
Sambandsins um 500 míljjónir og eignir um einn
milljarður. Fyrir tveimur árum voru skuldir Sam-
bandsins um 10 milljarðar, eða um 13 milljarðar
á núvirði.
Sigurður sagði að ekki sé búið að móta framtíð-
arhlutverk Sambandsins. „Við höfum verið í lí-
fróðri. l»egar við náum landi þá kemur að því að
menn velti því fyrir sér hvert framhaldið eigi að
vera,“ sagði Sigurður. - EÓ
Samvinnuverkefni lögreglu og íbúa í Grafarvogi gefur góða raun:
Fara óttalausir í sumarfrí
Nágrannahjálp er heiti á samvinnuverkefni íbúa og lögreglu í Grafarvogi
sem unnið hefur verið að frá því í byrjun árs. „Reynslan er góð. Við
þekkjum dæmi úr Grafavoginum þar sem upplýsingar fólks leiða til þess
að menn séu staðnir að verki við innbrot. Þá bar svo til ekkert á því að
farið væri inn í húseignir fólks í sumarfríum þess,“ segir Ómar Smári
Armannsson aðstoðaryfirlögregluþjónn sem telur líklegt að þetta fyrir-
komulag verði reynt í öðrum hverfum í framtíðinni.
Um 3.800 manns voru að meðaltali
á atvinnuleysisskrá í október. Það
jafngildir um 2,9% atvinnuleysi.
Þetta er um 0,2% hækkun frá sept-
embermánuði. í sama mánuði í
fyrra var atvinnuleysi 1,2%.
Samkvæmt þessu yfirliti hefur at-
vinnuleysisdögum á landinu fjölgað
um tæplega 5 þúsund frá mánuðin-
um á undan og er aukningin að
þessu sinni meiri hjá körlum en
konum. Þá vekur aukið atvinnuleysi
í höfuðborginni athygli. Þar fjölgaði
skráðum atvinnuleysisdögum um
7.000 á sama tíma og þeim fækkar á
landsbyggðinni um 2.000.
Það vekur athygli að atvinnuleysið
virðist vaxa með auknum hraða því
síðasta dag októbermánaðar voru
4.200 mans á atvinnuleysisskrá en
það er 400 fleiri en nemur meðaltali
mánaðarins.
Enn sem fýrr er atvinnuleysið mest
á Suðurnesjum en þar mældist það
5,5% í síðasta mánuði. í Reykjavík
mældist það 2,9%. Á Vestfjörðum
virðist vera best að fá vinnu því þar
mælist atvinnuleysið 0,7%. -HÞ
Ómar segir að síðasta sumar
hafi verið dreift bæklingi inn á
hvert heimili þar sem var lagt út
hvernig ætti að gæta eignar ná-
grannans þegar hann fer í frí.
Þetta segir hann að hafi gefist
mjög vel og nær ekkert hafi borið
á innbrotum.
Ómar segir að erlend hugmynd
hafi verið sniðin að íslenskum að-
stæðum með þessu kerfi.
Hann segir að hverfinu hafi verið
skipt upp í 12 einingar eftir land-
fræðilegri legu. Yfir hverri einingu
er einn svonefndur hverfisstjóri og
saman mynda þeir hóp sem tengist
íbúasamtökum og lögreglu.
Ómar segir að reynsla lögreglu
erlendis sé sú að vænlegasta leiðin
í Iöggæslu sé að ná sem bestum
tengslum við fólkið og vinna með
því. Hann segir að starfið gangi
þannig fyrir sig að fólk vinni í hóp-
um að áætlunum um hvað leggja
beri áherslu á miðað við það sem
er að eiga sér stað í hverfinu og al-
mennt í þjóðfélaginu. Hann segir
að áætlanirnar miði að því að
koma í veg fyrir afbrot á svæðinu.
Hann bætir við að upplýsingum
um staðbundin afbrot sé miðlað til
íbúanna til að þeir átti sig á hvað
þeir geti gert sjálfir til að draga úr
líkum á afbrotum. Hann nefnir
sem dæmi innbrotavamir, hvað
eigi að varast þegar fólk fer í sum-
arfrí, innbrot í bfia, reglur um úti-
vistartíma o.fl. Þá reiknar Ómar
með að í mars á næsta ári verði
tekið upp samstarf við skóla til að
vinna gegn skemmdarverkum þó
þau séu með minnsta móti í Graf-
arvogi.
Ómar segir að áhugi íbúanna hafi
mikið að segja og virkni þessa fyr-
irkomulags sé undir honum kom-
inn. „Þetta er fyrst og fremst í
þeirra þágu,“ segir Ómar.
Ómar segir að ekki verði vart við
eins mikinn óróa í Grafarvogi eins
og oft er stundum í nýjum hverf-
um og þá kannski sérstaklega hjá
ungu fólki. Hann þakkar það virku
félags- og íþróttastarfi í hverfinu.
„Fólk virðist samhent um að taka á
vandamálum en láta þau ekki vaxa
eins og sums staðar gerist," segir
Ómar. -HÞ