Tíminn - 12.11.1992, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 12. nóvember 1992
Víða pottur brotinn í byggðingariðnaði og svo
virðist sem tryggingafélögin greiði aðeins
tjónareikninga af völdum vatns en viti of lítið
um orsakirnar. Hefði mátt fresta Nesjavalla-
virkjun um nokkur ár ef heitavatnskerfi íbúða
hefðu verið tekin út og rétt stillt? Ráðstefna
Lagnafélags íslands:
Vatnsskaðar af völdum ónýtra Iagnakerfa nema hálfum milljarði á ári
hvetju, tryggingafélögin vita of lítið um orsakir og greiða aðeins reikning-
inn, iðnfræðsla í molum, litlar sem engar úttektir á lagnakerfum, enginn
ábyrgur fyrir efnis-, hönnunar-, eða framkvæmdagöllum, gæðastjóm í
byggingariðnaði getur sparað allt að fjóra milljarða á ári og iðnaðarmenn
sofandi varðandi EES. Þetta er meðal þess sem rætt verður á ráðstefnu
Lagnafélags íslands sem fram fer í dag á Hótel Loftleiðum.

Hér má sjá starfshóp kvenna í ungliðahreyfingu íslenskra stjórnmála. Sennilega vilja þær sem flestar
konur á vinnustaðinn á bak við sig. Tímamynd Ami Bjama
Konur á barmi jafnréttis:
Jafnrétti á að
vera sjálfsagt mál
Að mati Lagnafélags íslands
nema vatnsskaðar af völdum
ónýtra lagnakerfa á ári hverju
minnst 500 milljónum króna en
með réttu efnisvali, betri hönnun
og vandaðri vinnubrögðum er
hægt að draga verulega úr þessu
tjóni. En það sem verra er, er að
tryggingafélögin virðast vita of lít-
ið um orsakir þessara tjóna, að
öðru leyti en því að þau eru af
völdum vatns. Svo virðist sem litl-
ar sem engar upplýsingar sé að
finna um það hjá tryggingafélög-
um hvort vatnsskaðinn sé vegna
efnis-, hönnunar- eða fram-
kvæmdagalla, heldur greiða þau
aðeins tjónareikninginn hverju
sinni og virðast láta þar við sitja.
En til að hægt sé að fyrirbvggja
frekari tjón er nauðsynlegt að vita
um orsakirnar og af hverju vatn
fer allt í einu að leka.
Að sama skapi virðast úttektir á
flóknum lagnakerfum vera litlar
sem engar. Ekki alls fyrir löngu
tók Hitaveita Reykjavíkur út kerfi í
hátt í 400 íbúðum. Niðurstaðan
var m.a. sú að ekkert kerfi fannst
sem hafði verið tekið út og það
sem meira er að dæmi hafa fundist
um kerti sem eyddu allt að þrefalt
meira en þau áttu að gera. Að mati
kunnugra hefði jafnvel mátt fresta
uppsetningu Nesjavallavirkiunar
um nokkur ár ef heitavatnskerfin
hefðu verið rétt stillt.
Þá er talið að með gæðastjórnun
í byggingaiðnaði megi spara allt að
fjóra milljarða á ári. Til að ná því
markmiði þarf að koma betri
skipulagi á vinnubrögðin, bæta
iðnfræðsluna sem sögð er í mol-
um, koma í veg fyrir tvíverknað og
draga menn til ábyrgðar.
„Það er allt of lítið gert af því að
draga menn til ábyrgðar vegna
Fimm
afbrofa-
menn hand-
samaðir í bíl
Fimm ungir menn voru handtekn-
ir saman í bíl í gær og hafa þeir
mörg afbrot á samviskunni.
Lögreglunni barst vitneskja um
fimmmenningana, en einn þeirra
var eftirlýstur. Að sögn Iögreglunnar
er ferill fimmmenninganna nokkuð
fjölbreyttur. Þar má nefna innbrot,
ávísanamisferli og fíkniefnanotkun.
Mennirnir eru allir yngri en 20 ára.
Rannsóknarlögregla ríkisins fer
með rannsókn málsins. -HÞ
vinnu sinnar. Bæði er það tíma-
frekt og kostnaðarsamt en jafn-
framt skiptir uppeldið miklu máli.
Hér á landi hefur vaxið upp kyn-
slóð sem hefur ekki kynnst öðru
en þenslu og peningagnótt og því
hafa menn ekki nennt að vasast í
einhverjum eltingarleik við menn
út af ábyrgðum. En vonandi fer
þetta að breytast," sagði einn iðn-
aðarmaður.
Þá er það mat lagnamanria að
iðnfræðslan sé gjörsamlega í mol-
um og nauðsynlegt að ráðast í
verulegt átak í þeim efnum ef ekki
á illa að fara. Að sama skapi virðist
sem iðnaðarmenn séu ekki enn
vaknaðir til vitundar um það að ís-
land sé senn að gerast aðili að evr-
ópska efnahagssvæðinu og hvaða
afleiðingar það getur haft í för með
sér fyrir þeirra framtíð. Hvernig
standa þeir t.d. í samanburði við
erlenda starfsbræður sína og er
líklegt að fjöldi íslenskra iðnaðar-
manna verði atvinnulaus ef evr-
ópskir lagnamenn þyrpast unn-
vörpum til landsins í atvinnuleit?
-grh
„Vio erum ao láta vita af okkur og vonumst til að geta ögrað forystu allra
flokka til að auka veg kvenna innan þeirra. Jafnrétti á að vera sjálfsagt mál,“
segja ungar konur úr flestum stjómmálasamtökum landsins sem hafa
stofnað samstarfshóp til að berjast fyrir jafnrétti kynjanna og telja að mjög
halli þar á konur.
Þær ætla að beita sér (yrir ráð-
stefnu á laugardaginn kemur þar
sem ýmsum forystumönnum úr
stjórnmálum verður boðið. Þetta
kom m.a. fram á fréttamannafundi
sem konurnar héldu í gær.
Konurnar koma úr ungliðahreyf-
ingum íslenskra stjórnmálaflokka
og segjast hafa fullt umboð úr sín-
um hreyfingum til að vinna að jafn-
réttismálum. Þær eru sammála um
að lítið hafi heyrst um jafnréttisbar-
áttu ungra kvenna síðustu misseri
og er ráðstefnunni ætlað að snúa
þeirri þróun við.
Yfirskrift ráðstefnunnar á laugar-
daginn er „konur á barmi jafnrétt-
is“. Á fundinum kom fram að þetta
heiti hafi verið valið með ráðnum
huga. Þar sem þeim finnst jafnrétt-
isbaráttan standa á tímamótum og
heldur hafi hallað á í seinni tíð líta
þær á að nú sé tími til að stökkva af
barminum yfir gjána í átt til aukins
jafnréttis. „Við erum staddar í hálf-
leik jafnréttisbaráttunnar. í fyrri
hálfleik hefur heldur hallað á en við
ætlum að vinna leikinn," varð ein-
um fulltrúa kvenna í ungliðahreyf-
ingu íslenskra stjórnmálaflokka að
orði.
Konurnar segja að þetta séu fyrstu
samtök sinnar tegundar hér á landi
sem skipuð séu fulltrúum nýrrar
kynslóðar. Þær segjast vera sam-
mála um markmiðið, sem er fullt
jafnrétti kynjanna, þó skiptar skoð-
anir séu um leiðirnar að því.
Konurnar álíta að því fari fjarri að
aukin menntun íslenskra kvenna
hafi fært þeim hærri tekjur eða stór-
kostleg áhrif í íslensku athafnalífi.
Þær bæta við að í umræðu um da-
vistarmál sé sýknt og heilagt látið í
það skína að viðunandi dagvist fyrir
börn sé einkamál mæðra þeirra.
Einnig kemur fram sú skoðun að
sjálfsögð mannréttindi feðra eins og
Ætlar verkalýðshreyfingin að gera nýja samninga án þess að núverandi
kjarasamningur hafa náð fram að ganga gagnvart starfsmönnum álversins?
Gylfi Ingvarsson aðaltrúnaðarmaður:
Atvinnurekendur haga
sér eins og þeim sýnist
Gylfi Ingvarsson, aðaltrúnaöarmaður starfsmanna í álverinu í Straums-
vík, segir það vera mjög mikið umhugsunarefni fyrir verkalýðshreyfing-
una í heild sinni hvort hún ætli sér að gera nýja þjóöarsáttasamninga eða
aðra kjarasamninga, hverju nafni sem þeir nefnast, án þess að núverandi
samningur hafi náð fram að ganga gagnvart starfsmönnum álversins.
Eins og kunnugt er hefur hvorki
gengið né rekið að fá ísal til að fall-
ast á miðlunartillögu ríkissátta-
semjara frá því í vor og því hafa
starfsmenn álversins verið án
samninga í rúmt ár. Á meðan líður
tíminn og nú eru aðeins rúmir
þrír mánuðir þar til núverandi
kjarasamningar renna út, eða
þann 1. mars nk. Ennfremur hefur
þeirri spurningu verið varpað fram
hvort þessi stífni ísalmanna og
getuleysi verkalýðshreyfingarinn-
ar til að fá þá til að samþykkja
miðlunartillöguna sé það sem
koma skal eftir að ísland verður
orðið aðili að evrópska efnahags-
svæðinu. Þá er viðbúið að verka-
lýðshreyfingin þurfi að kljást við
fleiri erlend fyrirtæki en ísal.
Gylfi Ingvarsson segir að atvinnu-
rekendur hagi sér eins og þeim
sýnist en launamenn og neytendur
séu látnir borga brúsann. Hann
segir að nú sé látið í veðri vaka að
það þurfi að gera ábyrga kjara-
samninga til að bjarga atvinnulíf-
inu, enn einu sinni. „Nú koma at-
vinnurekendur fram með þau
skilaboð til launamanna að því
miður hafi þetta ekki gengið upp
og nú verðið þið að borga brús-
ann.“
Þessu til viðbótar bendir Gylfi á
að á sama tíma og Grandi hf. sé að
segja upp starfsfólki þá sé fyrir-
tækið að fjárfesta í þýsku útgerð-
arfyrirtæki og jafnvel víðar.
„Þetta er gjörsamlega út í hött og
ekki síður er furðulegt kjaftæöið í
formanni Alþýðuflokksins sem
virðist leggja að jöfnu orlofsrétt
sænskra verkamanna og íslenskra
þegar hann talar um sænsku leið-
ina sem fýrirmynd í niðurskurði.
Málið er að okkur orlofsréttur er
mun minni en þeirra sænsku og
því er ekki hægt að heimafæra
þeirra aðgerðir beint upp á ís-
lenskan veruleika,“ segir Gylfi Ing-
varsson. -grh
fæðingarorlof séu ekki álitin raun-
hæfur kostur og meðhöndluð sem
stórhættuleg hugmynd.
Ekki er myndin björt þegar talið
berst að þátttöku kvenna í stjórn-
málaflokkum. Þær segja að konur
hafi löngum prýtt uppfyllingarsætin
fremur en þau sem þykja ávísun á
þingmennsku eða setu í bæjar- og
sveitastjómum. Sem dæmi nefna
þær að nú sé engin kona formaður í
neinum af ungliðasamtökum flokk-
anna. í máli þeirra kemur og fram
að betur sé tekið á móti körlum en
konum í stjórnmálaflokkum. Þær
segja að reynt sé frekar að ýta kon-
um niður á listum en upp. Hug-
mynd eins og jafn hlutur kynja á
framboðslistum, svonefndur kynja-
kvóti, fékk þó misjafnar undirtektir.
Konurnar eru sammála um að við-
horfsbreyting þurfi að eiga sér stað
til að jafnrétti verði í raun. Þær
segja það viðhorf of ríkjandi að líta á
konur í stjórnmálum sem frama-
gjarnar og jafnvel barnalegar. Þá
telja þær að viðhorfi þurfi að breyta
þannig að jafnrétti verði sjálfsagt
mál en ekki bara í orði.
Athugasemd:
Atlantsflug
hættir
rekstri,
ekki Atlanta
Þau leiðu mistök voru gerð á for-
síðu Tímans í gær að í fyrirsögn var
sagt að flugfélagið Atlanta hefði
hætt rekstri. Þetta er að sjálfsögðu
ekki rétt eins og skýrt kemur fram í
fréttinni sjálfri. Það er fyrirtækið
Atlantsflug sem hefur hætt rekstri.
Forráðamenn Atlanta eru beðnir af-
sökunar á þessu.
Sólbaðstofumað-
urinn grunaður
um nauðgun
Maðurinn sem handtekinn var á
sólbaðstofu í Reykjavík í fyrradag er
grunaður um nauðgun á Akureyri
fyrr á þessu ári. Sannað þykir að
maðurinn var á Akureyri þegar
nauðgunin átti sér þar stað. Nauðg-
unin var óvenju hrottaleg. Konunni,
sem var nauðgað, var hótað lífláti og
hótað var að gera börnum hennar
mein. Sæði úr hinum grunaða verð-
ur nú sent í DNA-rannsókn. -EÓ