Tíminn - 21.01.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 21. janúar 1993
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVIHNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tíminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoöamtsljóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóran Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason
Skrifstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavlk Sfmi: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verö I lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Réttur maður á
réttum stað
Kaflaskipti urðu í sögu Bandaríkjanna í gær, er 12 ára valda-
tíma íhaldsmanna í Hvíta húsinu lauk. Bill Clinton er tekinn
við stjómartaumum og þar með ný ríkisstjóm og jafnframt er
skipt um helstu embættismenn sambandsríkisins.
Tímabili gegndarlausrar frjálshyggju er lokið og við tekur
stjóm, sem hefur jöfnun Iífsgæðaað markmiði og hefur lofað
að bæta kjör þeirra sem höllum fæti standa, og glæðir vonir
fjölmennrar millistéttar um betri og tryggari framtíð. Það er
sú stefna, sem fleytti Clinton upp í forsetaembættið, því kjós-
endur höfnuðu Bush sem leiðtoga eina risaveldisins sem eftir
lifir og þeirri pólitík að stýra heimsviðburðum, en gleyma
þeim vandamálum sem heitast brenna á þegnunum heima
fyrir.
En forseti Bandaríkjanna verður eftir sem áður áhrifamesti
þjóðhöfðingi heimsbyggðarinnar og á honum hvílir meiri
ábyrgð en öðrum mönnum. Hann verður jöfnum höndum að
stjórna og leysa úr ótal vandamálum heima fyrir og að sinna
alþjóðamálum sem leiðtogi ríkis, sem er í forystu fyrir lýð-
ræðisþjóðunum og er öflugasta herveldið auk þess að vera
leiðandi í efnahagsþróuninni.
Bill Clinton er enginn nýgræðingur í stjórnmálum, þótt
hann hafi verið lítt þekktur utan heimalands síns þar til hann
tók afgerandi forystu í baráttunni um útnefningu Demókrata-
flokksins til forsetaframboðs. Síðan hefur ferill hans verið ein
sigurganga, og nýtur hann nú jafnvel enn meiri tiltrúar þjóð-
ar sinnar en þegar hann var kjörinn forseti.
En næstu ár verða enginn dans á rósum fyrir forsetann.
Hann verður að takast á við vandamál heima og erlendis, sem
ekki eru auðveld úrlausnar. Á heimaslóðum er samansafnað-
ur fjárlagahalli orðinn að risavöxnum skuldum, og margar
peningastofnanir hafa orðið fyrir slíkum áföllum að þau koma
mjög illa við efnahag þjóðarheildarinnar. Atvinnuleysi er gíf-
urlegt eftir óstjóm, eða öllu fremur stjórnleysi undangeng-
inna kjörtímabila, þar sem frjálshyggjan hefur látið reka á
reiðanum og skyndigróðavonin ein látin ráða efnahagsþróun-
inni. Taka verður til höndum í mennta- og velferðarmálum og
á fjölmörgum sviðum, sem vanrækt hafa verið alltof lengi.
Róstusamt er á alþjóðavettvangi; síðustu vikurnar hefur frá-
farandi forseti hafið bein hernaðarafskipti í tveim heimshorn-
um og annars staðar em Bandaríkin ýmist beðin um hemað-
araðstoð eða þeim ráðlagt að skipta sér ekki af málefnum ann-
arra. Miklar og afdrifaríkar ákvarðanir bíða því hins nýja for-
seta, bæði heima og heiman.
En Clinton hefur góða vígstöðu. Efnahagsþróunin heima
fyrir er honum í vil og síðan hann var kosinn hefur gætt auk-
innar bjartsýni á betri tíð, og dug og framkvæmdasemi
Bandarflíjamanna dregur enginn í efa þegar þeir ætla sér að
taka á honum stóra sínum.
Demókratar hafa traustan meirihluta í fulltrúadeild sem
senati og mun þingið standa fast að baki forsetanum og stjórn
hans við að takast á við erfið úrlausnarefni. Það er ómetanleg-
ur styrkur fyrir ungan og djarfan forseta.
Góðar óskir um farsæla stjórnartíð fylgja Bill Clinton. Það er
ekki aðeins hagsæld og velgengni Bandaríkjanna, sem hann
kemur til með að móta öðmm fremur, heldur eiga allar þjóð-
ir mikið undir því að forseti Bandaríkjanna sé þess trausts
verður sem kjósendur hans sýna honum. Og ekki síst þær
þjóðir, sem líta til Bandaríkjanna um forystu til eflingar lýð-
ræðis og mannréttinda.
Þegar til þeirra kasta kemur, bendir ekkert til annars en að
þar sé Bill Clinton réttur maður á réttum stað.
Garri horfði á forstjóra Þjóöhags-
stofnunar í sjónvarpinu í fyrra-
kvöld vara landsmenn við aliri
óþarfa ey&slu á því ári, sem nú er
varasamt geti verið að fara út í
ijárfestingar sem miöast við nú-
kaupið á eftir að lækka að raun-
gildi. Þetta voru vondar fréttir og
þvf hresstist Eyjólfur, þegar Frið-
rik Sophusson birtist á skjánum
ur að sjá. Hann var brúnn og sæl-
legur, enda nýkominn frá Flórída
þar sem
sleikt sólina á baðstrðndum innan
um tugþúsundir norður-amer-
ískra eftirlaunaþega, sem þyrpast
þarna suður yfir vetrarmánuðina.
En Friðrik er sem sagt kominn
heim og það voru margir famir að
bíða eftir honum, raunar risastór
móttðkunefnd þúsunda íslend-
inga, sem eflaust hafa margir
ferskar
haft góð áhrif á ráðherrann.
Meöal þeirra, sem voru famir að
bfða ráðherrans, vont félagar í
BHMR, sem engar kjarabœtur af
neinu tagi hafa fengið í á annað ár
og hafa því ckkert komist í sumar-
fri. Þeir voru að vonast til að fá or-
lofsupphótina frá því í sumar og
hín víðfrægu 1,7 prósent, sem afl-
ír aðrir eru Iðngu búnir að fá.
BIIMRingar hðfðu því æma
ástæðu tS að taka sér stððu í mót-
tökuncfndinni og bjóða ráðherr-
ann vetkominn heim. Þeir gátu
heldur ekld kvartað undan því að
það stæði á svörum frá ráðhemn-
um, þvfhann er strax búinn að til-
kynna að gráir og
afhentu honum
krðfugerð sína
um kjarabætur.
Fyrir úthvfldan
fjármálaráð-
herrann reynd-
ist síík kröfu-
Frlörlk
sé til að mæta heimtufrekju af
þessu tagL Tónninn, sem kennar-
. giidir raunar lika fyrir
ar
menna vinnumarísaði. Fjármála-
isn, að hægt væri að
iir ...

lag. Það gerði Friðrik hins vegar
ekki, enda hefur iægstbjóðandi í
veririð nú játað opinberiega
íhaldstrú.
Fór Davíð á taugum?
En Sighvatur gelur ekki leyft sér
að fara f fylu, því aö fleiri málum
þarf að hyggja. Sjúklingar og
starfsfólk Landspítalans hefur
Friðriks. enda hefur það ríka
ástæðu til að bjdða hann velkom-
ar hjúkrunariconur þar í vinnu.
ásamt SighvaU
Friðrik kæmi heim, fyndist
kannski fjármagn til að afstýra
neyðaróstandi á spítalanum. Ef
marka má fréttir af því máli, hefúr
heimkoma Friöriks valdið bæði
móttökunefndarmeðiimur.
Friðriks, er væntanlega heilbrigð-
isrfðherrann.
beiranuro, sem geislar af hreysti,
er Sighvatur hálfgerður garmur
um þessar mundir, næpuhvítur.
brigðum, rétt eins og BHMR-fé-
kennurum, oplnberum
starfsmönoum, og SighvaU og
Aðeins einn hópur móttðku-
nefndarinnar varð ekki fyrir von-
amr
Kennarar í
mottökunefnd
Kennarar í K.í. voru lflca í mót-
tökunefndinni, huðu Friðrik
inn að eyða stórfé í kódímagnýl tii
að hafa hemii á handleggsverkj-
um. Sighvatur hafði raunar marg-
ar ástæður Ul að bjóða Friftrik sér-
staklega velkominn heim, því
vandræðamál vegna útboðs á
var farið að angra hann, Sighvatnr
og maðurinn, sem gegnir nafninu
„byggingardeiid heilbrigðisráðu-
neytisins1*, vilja nefnilega ekki að
sá, sem bauð lægst í veridð, fái
það. Þeir voru bunir að ætla verk-
ið flokkshollum krata, en ein-
hverjar undirtyliur í fjármálaráðu-
neyti og Innkaupastofnun komust
í mállð og eflaust hefur Slghvatur
vonað að Friðrik ldppti þessu í
ar fjánnáiaráðuneytisins, sem
tðs. Friðrik var ekki lengi að taka
Upp hanskann fyrir sína menn í
ráðuneytínu og lýstí því yfir að
auðvitað hefðu þelr haft rétt fyrir
sér varðandi endurgreiðslu á vsk. t
rik að lýsa því yfir að forsætisráð-
herra hafi farið á taugum þegar
hann greíp inn í málið og aftur-
kaiiaði efnahagsaðgerðina. Friðrik
hefur hins vegar bjargaö friðnum
innanhúss í ráðuneytinu, þannig
að þar geta nienn setið sáttir sam-
an þegar nýja gufubaðið kemst í
notkun.
Banst til fátæktar
Með dugnaði og þrautseigju barð-
ist hann til fátæktar og tókst að
lokum að komast í flokk ölmusu-
manna, sagði Jónas Guðmunds-
son, stýrimaður, rithöfundur og
málari um ágætan Thorsara sem
undi því illa að vera fæddur í bjarg-
álna fjölskyldu af hugmyndafræði-
legum ástæðum, að því er Jónas
taldi.
Svipað gæti manni dottið í hug að
farið sé með Davíð Oddsson, sem
hlaut allt Reykjavíkuríhaldið í arf
eftir forvera sína í borgarstjóm-
inni og síðan Sjálfstæðisflokkinn
allan. Hann var varla orðinn
flokksformaður þegar hann var
kominn inn á Alþingi og þar varð
hann umsvifalaust forsætisráð-
herra og hefur gegnt því embætti
með brauki og bramli síðan.
Þar fór honum sem öðrum fræg-
um Viðeyjarfara nokkrum öldum
áður þegar Jón biskup Arason brá
sér út í eyju og dreifði þar öllu í
flæði og flaustur með brauki og
bramli.
En eins og Thorsarinn sem barð-
ist sjónumhryggur til fátæktar
berst Davíð til fylgisleysis og þarf
bæði atorku og útsjónasemi til.
Eftirsóknarverð
stærð
í skoðanakönnun DV er Sjálf-
stæðisflokkurinn orðinn þriðji
stærsti flokkurinn, snöggtum
minni en Alþýðubandalagið en
fylgi Framsóknar er orðið þriðj-
ungi meira en Sjálfstæðisflokksins
og þykir engum mikið miðað við
frammmistöðu flokkanna í þeim
pólitísku sviptingum sem yfir hafa
Kratar halda fylgi sínu sem telja
má eðlilegt þar sem þeir hafa ekki
brugðið út af neinum kratasið og
berjast hvorki til fátæktar né ríki-
dæmis en eru duglegir að brjóta
sjálfa sig í spón af einskærum
klaufaskap og fást aðrir ekki um
það eða koma þar nærri.
Fjórðungur íandsmanna, og eru
kratar þar meðtaldlir, styðja ríkis-
stjómina en þrír fjórðu eru henni
andvígir samkvæmt skoðanakönn-
uninni. Er fylgið við ríkisstjómina
þar með miklum mun minna en
það fylgi sem stjórnarflokkarnir þó
slampast á að hafa samanlagt.
Ekki fer á milli mála að vel er að
verki staðið við að berjast til fylgis-
leysis og hefur það tekið Davíð tvö
ár sem flokksformaður og hálft
annað ár í stóli forsætisráðherra að
rýja fylgið svo af Sjálfstæðisflokkn-
um að hann er á góðri leið með að
ná kratastærð og mun áður en
langt um líður berjast við femín-
istana um hver verði minnsti þing-
flokkurinn.
Brandarí
Því verður ekki neitað að aðdáun-
arverð er sú eljusemi sem Davíð og
kappar hans hafa sýnt í viðleitni
sinni að rýja flokkinn öllu trausti
og þar með fylgi. Aldrei er neitt
tækifæri látið ónotað til að reka
homin í andstæðinga sína, ímynd-
aða og raunverulega og engin
stjórnarathöfn er framkvæmd án
þess að lítilsvirða skoðanir annarra
og troða einhverjum um tær.
Samkomulag og sættir eru ekki
um nokkurt mál heldur em þau
útkljáð með einsýni og valdi og á
slíkt að sýna stjómsemi.
Sjálfstæðisflokkurinn er greinilega
í msli og er unnið ötullega að því að
mala hann enn betur með því að
berjast til áhrifaleysis og er enginn
betur til þess fallinn en núverandi
flokksforysta.
Davíð Oddsson er mikill brandara-
karl og hófst vegur hans og vinsæld-
ir með spaugilegum sögum og til-
svörum. Það sem hann gerir best er
að vera fyndinn og skemmtilegur og
er hann hvers manns hugljúfi þegar
sá gállinn er á.
Ekki veit maður nema Jónas stýri-
maður hafi lýst baráttu Thorsarans,
sem að framan getur, af gáska og
gamansemi þótt alvöruþungi sé í
frásögninni. Að sama leytinu er það
kannski skemmtilegt spaug hjá Dav-
íð að minnka Sjálfstæðisflokkinn
niður í kratastærð og eru áreiðan-
lega einhverjir sem kunna að meta
glensið og brosa í kampinn.
En hvort íhaldinu er skemmt er svo
önnur saga og vonandi ekki leiðinleg
fremur en sú tiktúra Thorsarans að
berjast til fátæktar. OÓ