Tíminn - 13.10.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 13. október 1993
Tíminn
Ritstjóri: Þór Jónsson ábm.
Aöstoöamtstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóri: Stefán Asgrfmsson
Útgefandi: Mótvæg] hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Skrtfstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavfk Síml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1400-, verö (lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Dvínandi stuðn-
ingur við EB
Allar Evrópubandalagsþjóðirnar tólf geta nú
staðfest Maastricht-samkomulagið. Þýskur dóm-
stóll skar úr um það í gær að samkomulagið bryti
ekki í bága við stjórnarskrá Þýskalands. Þar með
var fengið samþykki síðustu EB-þjóðarinnar.
Kohl kanslari klappaði dómurunum lof í lófa.
Síðustu hindruninni hefur verið rutt úr vegi og
Jacques Delors, formaður stjórnarnefndar EB,
getur varpað öndinni léttar.
Þó eru blikur á norðurhimni. Á sama tíma og
EB-þjóðirnar treysta böndin betur innbyrðis,
berast þær fréttir frá þeim þremur Norðurlönd-
um, sem að undanförnu hafa knúið ákveðið á dyr
bandalagsins, að þar fari stuðningur dvínandi
meðal almennings fyrir aðildarumsóknum
stjórnvalda.
Samkvæmt skoðanakönnunum í Finnlandi,
Noregi og Svíþjóð eru að meðaltali 46,6 af
hundraði andvígir aðild að EB, 36,6 af hundraði
eru henni fylgjandi og 16,6 af hundraði enn
óákveðnir.
Eins og vænta mátti er andstaðan mest í Noregi,
en minnst í Finnlandi. Norðmenn óttast um hag
sjávarútvegarins og fiskimiða sinna í nánu sam-
félagi Evrópuþjóða, þar sem æðstu völd verða
ekki lengur í höndum innlendra stjórnvalda,
heldur ráðandi manna innan EB í Brussel. Spán-
verjar og Portúgalir sjá veiðisvæði Norðmanna í
hillingum. Hvorki meira né minna en 60 af
hundraði Norðmanna leggjast gegn aðild Noregs
að EB. Þess vegna er engin furða að Miðjuflokk-
urinn ynni stórsigur í norsku þingkosningunum
fyrir mánuði, en hann setti andstöðu við EB á
oddinn í kosningabaráttunni.
Nálægðin við Rússland veldur hvort tveggja
andstöðu og stuðningi við EB í Finnlandi. Þar
eru menn ekki á einu máli um skynsemi þess að
bindast vestrænum þjóðum í jafn víðtæku
bandalagi og EB er orðið. Þó styðja 53 af hundr-
aði Finna aðild að bandalaginu.
Skoðanakannanirnar, sem fóru fram í löndun-
um þremur um helgina, sýna að um þessar
mundir er það aðeins í Finnlandi, sem nægur
stuðningur er fyrir aðild að Evrópubandalaginu.
í Svíþjóð eru 45 af hundraði gegn inngöngu í EB,
en aðeins 29 af hundraði meðmælt því. Stuðn-
ingurinn, sem áður var, fer óðum þverrandi.
Enn líður langur tími þangað til gengið verður
til raunverulegra kosninga í þessum löndum um
aðild að Evrópubandalaginu. Má gera ráð fyrir að
andstöðuhópum bandalagsins vaxi fiskur um
hrygg eftir fréttir helgarinnar. Sömuleiðis þyng-
ist róðurinn fyrir ríkisstjórnir þessara landa, sem
hefur mistekist að sannfæra alþýðu manna um
ágæti þess að taka fullan þátt í bandalaginu.
Af tölum helgarinnar að dæma virðist evrópska
efnahagssvæðið, EES, verða langlífari kostur en
áður var spáð og lengri bið verða á því að EFTA
tvístrist með öllu.
Jón Sigurðsson, bankastjóri
Seðlabankans, gaf ót þá yfirlýsíngu
í gærkvöldi að hann væri hættur
við að kaupa Grand Cherokee jepp-
ann sem frægur hefiir orðið síð-
ustu daga meðal þjóðarinnar oger
íarinn að slaga Mtt upp í frægð
Jóns sjálfs.
Garri lýsti áhyggjum sínum af því
f gær að Jón, sem er mjög verð-
mætur og minnst milljónar á
mánuði maður, gæti farið sér að
voða í umferðinni og því yrði þjóð
hans að sjá sóma sinn í því að
skaffa honum sterkt ökutæki.
Garri veit svo sem ekkert hvort Jón
er góður, miðlungs eða vondur bfl-
stjóri en vill gjaman að hann sé
sem öruggastur í umferðinni og í
laxveiðitúrum og aki þvf um á
traustum bfl.
En nú hefur Jón ákveðið að hætta
við að láta bankann kaupa undir
sig bflinn góða og iæhir það fylgja
með að hann muni ekki nota sér
starfskjarabundin réttíndi sín sem
seðlabankastjóri tíl að láta „stofh-
un fólksins" eins og formaður
bankaráðs Seðiabanka orðaði það í
útvarpi í gær, borga undir sig fimm
milljóna króna bfl.
Nú segja ef til vill einhverjir sem
svo að maður með eitthvað um
milljón á mánuði og kannski ekki
neitt yfirgengilega viðveru á
vinnustaö sé svo sem ekkert of
góður til að kaupa sér sinn eigin bíl
og getí ráðíð því sjálfur hvort hann
kaupi bfl fyrir um eina miiljón eins
og Jóhanna Sigurðardóttir, eða
fimmfalt dýrari bfl, eða þá bara ef
honum dettur það f hug - skrið-
sem nóg er til af austur í
Rússlandi. Hann verði bara að
borga sjálfúr. Á slík rökgetur Garri
svo sem failist þótt honum sé afar
annt um Jón Sigurðsson, fyrrver-
andi álmálaráðherra, og velferð
hans aila.
En sé það nú svo að Jón hafi
hreinlega séð að sér á þrenginga-
tímum, að láta stofnun fólksins
spandera á sig lúxusbíl, þá hlýtur
hann þar með að þurfa að ganga
götuna til enda sem aðalbanka-
stjóri og arftaki Jóhannesar Nor-
dals sem hafði svo mikinn stfl hér á
árum áður að negrahöfðingjar og -
kóngar ýmsir innan úr svörtustu
Afríku héldu að væri konungur Is-
lands.
Jón hlýtur með þessu að vera að
segja það að bflaffíðindi eins og
þau sem tíðkast hafa í Seðiabank-
anum og fleiri ríkisstofhunum sem
sýsla með peninga landsmanna,
séu óæskileg og skuli leggjast af.
Hann hiýtur því í ffamhaldinu að
hotta rækilega á eftír undirmönn-
um sínum með að þeir fari að
dæmi hans og skili af sér lúxus-
jeppunum sem þeir aka á kostnað
Seðlabankans; Tómas skili Blaz-
emum, Birgir skili Exploremum,
báðir Range Roveramir sem þeir
Jóhannes Nordal og Jón Sig. sjálfur
ekur á verði seldir, svo og Pour-
runner bankaeftírlitsins. Nú bíöur
Garri eftir því að húskarfamir í
Seðlabanka fari að fordæmi Jóns
aðalbankastjóra.
Garri
fyrir risalottói
Spáð
Þá er búið að loka Fossbankan-
um og eiga Færeyingar nú engan
banka lengur því hinir stærri
urðu gjaldþrota á undan. Fjár-
málalffið á eyjunum er því orðið
aldanskt og í gær tóku Danir fær-
eyska fjárlagafrumvarpið í gegn
og sögðu það marklaust plagg og
ónothæft með öllu. Þar með er
færeyskt efnahagslíf búið að kippa
fótunum svo rækilega undan
sjálfu sér að ekki er hægt að tala
um Færeyjar sem fullvalda ríki
lengur.
Efnahagslegt sjálfstæði er ekki
til þar og án þess fær ekkert ríkis-
vald þrifist. Gjaldþrotið blasir við
og Danir taka að sér skuldimar og
dugmesta fólkið. Tíu af hundraði
þjóðarinnar em flutt til Dan-
merkur og flóttamannastraumur-
inn eykst.
Flotinn er seldur fyrir slikk og
óhugnanlega dýr samgöngu-
mannvirki grotna niður af brúk-
unarleysi. Fasteignaverð er hmn-
ið og er það sögð ein höfuðástæö-
an fyrir að síðasti bankinn er
gjaldþrota, en veð Fossbankans í
fasteignum em harla lítils virði.
Veð stærri bankanna í skipum og
öðmm atvinnufyrirtækjum drógu
þá niður í fúafen fallíttanna.
Stjómmálamenn og embættis-
menn litu á landsjóðinn sem sitt
einkaherfang og em uppi háværar
kröfur um að þeir verði látnir
sæta sakadómsrannsókn fyrir
óráðsíu eftir að ljóst er hvemig
þeir em búnir að leika þjóðina,
efnahag hennar og fullveldi.
Verðug athygli
íslendingar skulda nær sjötíu af
hundraði landsframleiðslu í út-
löndum. Það þýðir að lánstraustið
er nær þorrið og landið verður
sett á aumingjalistann hjá alþjóð-
legum lánastofnunum þegar örfá
prósent bætast við skuldasúpuna.
Þá fara líka seðlabankastjórarnir
að taka sig út í fínu bflunum sín-
um og þeir og fjármálaráðherrar
lýðveldisins munu vekja verðuga
athygli á ársfundum Alþjóðabank-
ans og annarra slíkra stofnana
þegar þeir mæta þar með fríðu
fömneyti.
Formaður Alþýðuflokksins bend-
ir á að verðmæti alls þess fisks
sem íslendingar draga úr sjó fari í
greiðslur afborgana og vaxta er-
lendra lána. Forsætisráherra telur
Vitt og breitt
hins vegar að allt sé í fínasta lagi í
sinni hosiló og bullaði um það í
stefnuræðu sinni um daginn, að
skammt sé í mikið efnahagslegt
góðæri en var fáorður um hvaðan
þess sé að vænta og með hvaða
hætti. Kannski er búið að spá fyr-
ir honum stómm vinningi í ein-
hverju risalottóinu.
Skollaeyrum skellt
Hér hefur verið skellt skollaeyr-
um við öllum fréttum frá ná-
grannalöndunum um verðfall á
fasteignum og er íbúðarhúsnæði
þar ekki undanskilið.
Þetta gerist aldrei hér, segja
spekingarnir í fasteignabransan-
um og skrökva í fjölmiðlana að
mikill skortur sé á nýbyggingum
og að mikil og vaxandi eftirspum
sé á fasteignamarkaði.
Húsbréfakerfið og annar mokst-
ur úr sjóðum fasteignaóráðsíunn-
ar hefur lengt í hengingarólum
íbúðabyggjenda og -kaupenda en
nú em blikur á lofti um að boginn
sé spenntur mun hærra en mark-
aðurinn þolir. Eftirspum hlýtur
að minnka og verð að lækka og
guð hjálpi þeim sem halda sig
eiga trygg veð í öllu gúmolaðinu,
eins og færeysku bankamir.
Samtfmis því að yfirvöldin neita
að horfast í augu við blákaldan
vemleikann, safnar nómenklatúr-
an auði og framtíðarvelferð sjálfri
sér til handa. Hún virðist halda
sig geta komist hjá öllum
hremmingum sem yfir dynja þeg-
ar efnahagslegt sjálfstæði er rokið
út í veður og vind.
En það er ekki víst að málið sé
svo einfalt og þægilegt og kemur í
ljós síðar þegar hrakspár ganga
eftir.
Ábyrgðarleysingjamir í æðstu
stöðum vilja ekki heyra nefnt að
gerður sé samanburður á fær-
eysku ástandi og íslensku. Hér
eiga að gilda einhver allt önnur
lögmál en á öðmm eyjum Norð-
ur-Atlantshafsins, sem glatað hafa
efhahagslegu sjálfstæði og full-
veldi. Samt er munurinn aldrei
útskýrður, aðeins kastað fram
órökstuddum staðhæfingum um
efnið.
Það er ekki einu sinnni hugað að
því við hverja á að semja um
gjaldþrotið. Það vita Færeyingar
þó. OÓ