Tíminn - 13.10.1993, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 13. október 1993
r
Sigurveig Astgeirsdóttir
Fædd 15. apríl 1929
Dáln 5. október 1993
Mér er þungt í hjarta þegar ég sest
niður við að skrifa um tengdamóður
mína, Veigu, eins og hún var kölluð,
sem lést í Landspítalanum eftir erfið
veikindi, því hún var mér annað og
meira en bara tengdamóðir og amma
bamanna minna.
Alveg frá fyrstu tíð, er ég var nítján
ára gömul og kom fyrst inn f fjölskyld-
una, tók hún mér sem sinni eigin
dóttur.
Veturinn 1975 fluttum við Geiri
tímabundið inn á heimili þeirra hjóna
að Kvisthaga 8. Á þeim tíma eignuð-
umst við dótturina Sigurveigu, sem
var okkar fyrsta bam og þeirra fyrsta
bamabam. Er mér þetta tímabil sér-
staklega dýrmætt
Oft sátum við Veiga mín í eldhúsinu
og spjölluðum yfir kaffibolla langt
fram á nótt, eins og bestu vinkonur.
Við gátum ávallt trúað hvor annarri
fyrir okkar innstu hugsunum. Á þess-
um tæpum tveimur árum var lagður
gmnnur að vináttu og kærleik, sem
aldrei bar skugga á.
Margar vom ferðimar til okkar Geira
öll árin sem við bjuggum á Selfossi.
Ætíð var hún tilbúin til að koma og sjá
um heimili okkar, þegar ég þurfti að
dvelja á sjúkrahúsi, tvisvar sinnum, í
allt að fjórar vikur í senn. Einnig þeg-
ar Lfna Dögg fæddist og síðan Sigurð-
ur, alltaf var Veiga mín til staðar.
Hún kom með okkur á öll jólaböll
fyrir austan, og tók Evu litlu með sér
eftir að hún fæddist
Þegar ég sest niður núna og renni
huga yfir þau fjögur ár, sem við höfum
búið í Reykjavík, fyllist ég þakklæti yf-
ir því að hafa fengið að vera nær
henni. Kemur þá sterkast fram síðast-
liðið ár, sérstaklega 2. nóvember, þeg-
ar Iæknirinn hringdi eftir erfiða að-
gerð, sem Veiga mín gekkst undir, og
tilkynnti hversu alvarlega sjúkdómur-
inn hefði leikið hana. Tók síðan við
erfiður tími. En alltaf áttum við okkar
gleðistundir inn á milli.
Þann 20. júlí sfðastliðinn var hún aft-
ur lögð inn á Landspítalann. Hófst þá
þyngsta tímabilið fyrir okkur öll. Það
var ómetanlegur styrkur að fá að njóta
þeirrar yndislegu umhyggju og kær-
leika sem starfsfólk deildar 11E sýndi
Veigu og okkur hinum, þann tíma er
hún var á meðal okkar.
Vil ég koma sérstöku þakklæti á
framfeeri til alls starfsfólksins. Það var
svo gott að finna að maður væri vel-
kominn, jafnt að degi sem nóttu.
Einnig vii ég þakka starfsfólkinu á
krabbameinsdeild kvenna fyrir frá-
bæra umönnun í alla staði í fyrravet-
ur.
Guð varðveiti minningu Veigu minn-
ar með þökk fyrir allt
Hin langa þraut er liðm,
nú loksins hlaustu friðirm,
og allt er orðið rótt.
Nú sæll er sigur unninn
ogsólm björt upprunnin,
á bak við dimma dauðans nótt.
(Vald. Briem)
Kær kveðja, Adda
Mig langar að minnast móðursystur
minnar, Sigurveigar Ástgeirsdóttur.
Ég man þegar ég var lítil og kom á
Kvisthagann til Veigu frænku. Hún
var mér alltaf svo góð. Mér feinst hún
og mamma alltaf svo áþekkar og það
kom fyrir að ég togaði í pilsið hennar
og hélt það væri mamma.
Eg minnist með gleði ferðanna aust-
ur þegar ég, Dísa og Stína (dætur
Veigu) lágum í skottinu í bílnum í
ýmsum leikjum.
Það kom tímabil í lífi mínu eftir að afi
dó, þá hugsaði ég mikið um dauðann
og hvað yrði um mig ef mamma dæi.
Þá sá ég fram á von. Ég fem þrjú
heimili þar sem ég gat hugsað mér að
eiga heima og heimili Veigu var eitt
þeirra.
Ég varð unglingur og ég þekkti ekki
skilningsríkari „móður" en Veigu. Mér
fannst hún skilja okkur unglingana og
virða skoðanir okkar.
Ég varð fullorðin og fékk að kynnast
henni sem jafningja. Við gátum rætt
lífið og tilveruna. Ég gat treyst henni
og mér fannst hún vera eins og klett-
ur. Eftir að mamma dó feinst mér
Veiga vera nýja mamman mfn og
amma bamanna minna. Hún bar svo
mikinn kærleika til allra og ef það var
eitthvað sem hún gat gert fyrir náung-
ann, þávarþaðgert
Veiga var létt í lund og hafði gaman af
að gantast og gerði það óspart fram í
andlátið.
Ég trúi því að nú sé hún hjá Cuði, en
þar er yfirfljótandi kærleikur og allir
heilbrigðir.
Drottirm er minn hirðir, mig mun
ekkert bresta.
Á grænum grundum lætur harm mig
hvílast,
leiðir mig að vötnum,
þar sem ég má næðis njóta.
Harm hressirsál mína,
leiðir mig um rétta vegu
fyrir sakir nafhs síns.
Jafhvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt,
því að þú ert hjá mér,
sproti þirm og stafur hugga mig.
(23. Davíðsiálmur, 1.-5. ven)
Ég bið Guð að blessa manninn henn-
ar, bömin hennar og þeirra fjölskyld-
ur, systkini og alia sem nú eiga um
sárt að binda.
Bestu kveðjur, Aradís Ámadóttir
Cleðin og sorgin
Égvarlítiðbam
og ég spurði móður mína
hver munur vœri á gleði og sorg.
Móðir mín strauk yfir hár mitt og
svaraði:
Sá maðursem kermir aldrei sorgar í
hjarta smu
getur ekki glaðst
því harm þekkir ekki sorgina.
(Þórucn Magnea, LjóAabók grumukóla)
Ég vil minnast ömmu minnar, sem
var mér alltaf svo indæl og góð.
Ég bjó f kjallaranum fyrir neðan
ömmu og afa í nokkur ár, ásamt
mömmu minni. Mamma vann mikið á
kvöldin og því varð amma að passa
mig.
Á kvöldin spiluðum við amma mikið
saman og þegar ég fór að sofa fórum
við alltaf með „Faðirvorið", sem hún
kenndi mér og líka allar bænimar.
Svo var það í nóvember 1992 að hún
greindist því miður með krabbamein.
Mér þótti erfitt að sætta mig við þetta.
Sá vetur var mér mjög erfiður. Á
hverju kvöldi fórum við mamma til
ömmu, elduðum fyrir okkur, og vor-
um þar á kvöldin.
Þann 20. júlí síðastliðinn lagðist hún
inn á Landspítalann. Mamma var mik-
ið uppi á spftala hjá elsku ömmu
minni, á meðan vorum ég og Lína
frænka á Laugarvatni hjá skyldfólki
okkar.
5. október dó elsku amma mín, en nú
veit ég að henni líður vel, og nú þarf
hún ekki að kveljast meira af sjúk-
dómnum sfnum.
Þér kæra sendi kveðju
með kvöldstjömunni blá
það hjarta, sem þú átt, en
sem er svo langt þér frá.
Þar mætast augu,
þótt ei oftar sjáumst hér.
Ó, Guð mirm ávallt gætiþín,
éggleymi aldrei þér.
(Bjarni Þorsteinuon)
Ég sakna hennar mjög mikið og vildi
að hún hefði getað verið lengur hjá
okkur, en ég veit að Guð og englamir
gæta hennar mjög vel.
Blessuð sé minning ömmu minnar.
Eva Bragadóttir
Margs er að mirmast,
margt er hér að þakka,
Guði sé lof fyrir liðna tið.
Margs er að mirmast,
margs er að sakna,
Guð þerri tregatárin stríð.
(Valdlmar Brkm)
Það er mér helst f huga hvað hún
amma mín var mér ávallt ljúf og góð.
Þann 2. nóvember 1992 greindist hún
því miður með krabbamein, sem var
mér mjög erfitt að skilja og sætta mig
við.
Fram að níu ára aldri bjó ég á Selfossi
og verður mér hlýtt í hjarta þegar ég
hugsa um ömmu í Reykjavík. Ég þáði
alltaf koss, þegar ég kom og fór, og
fann ætíð fyrir hlýju og öryggi í faðmi
hennar.
Þegar ég fluttist til Reykjavíkur, árið
1989, fjölgaði heimsóknunum til
ömmu. Síðastliðið sumar dvaldist ég
um tíma á Laugarvatni og þá hugsaði
ég oft heitt til elsku ömmu minnar. Þá
dvaldist hún á Landspítalanum, og var
þá mamma mjög oft hjá henni. Þegar
mamma var að fea heim, þá bað
amma alltaf fyrir kveðju til mfn og
vildi hún vita hvemig mér liði og hvað
væri að frétta af mér.
Ég sakna þess að geta ekki setið og
talað við hana ömmu mfna um Iffið og
tilveruna. Ein af minningum mínum
um ömmu er þegar ég fór hringinn í
kringum landið með henni og öðrum
fjölskyldumeðlimum og gistum við í
tjaldi. Þegar við vorum í Dimmuborg-
um létum ég, Siggi bróðir og Eva
frænka hana loka augunum og leidd-
um hana, eins og hún væri blind, um
hraunið. Við skemmtum okkur öll al-
veg konunglega.
Farþúífriði,
fríður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(VaMlmar Briem)
Núna veit ég að elsku ömmu minni
líður vel og nú þjáist hún ekki lengur.
Ég vil biðja Guð um að taka vel á móti
henni og passa hana vel fyrir mig.
Blessuð sé minning minnar elsku
ömmu.
Lína Dögg Ástgeirsdóttir
Steinunn Þorsteinsdóttir
frá Grund
Fædd 15. ágúst 1905
Dáin 5. október 1993
Steinunn var fædd 15. ágúst árið
1905 á Grund í Svínadal í Austur-
Húnavatnssýslu, dóttir Þorsteins
bónda þar Þorsteinssonar (f. 1848 —
d. 192 i) og síðari konu hans Ragn-
hildar Sveinsdóttur (f. 1871 — d.
1951).
Grund var og er góð jörð og mér er
sagt að Þorsteinn bóndi hafi skilað af
sér allgóðu búi þegar hann féll frá árið
1921. Samt hefur Ragnhildi ekki verið
neitt lítill vandi á höndum, fimmtugri
ekkju með fimm böm: dætumar Ingu
18 ára, Steinunni 16 ára og Þóru 12
ára, og synina Guðmund 10 ára og
Þórð 7 ára. En bústofninn fór nánast
allur í arfekipti til eldri bama Þor-
steins af fyrra hjónabandi. Það má því
segja að þessi 6 manna hópur hæfi bú-
skap á nakinni jörðinni, skuldlausri að
vísu, árið 1921.
Og réttur áratugur í heimskreppuna
miklu.
Ung fór Steinunn að heiman og var
þá í vistum, eins og kallað var, suður í
Reykjavík, en kom aftur norður árið
sem dóttir hennar, Ásta Sigfúsdóttir,
feddist Það var 1930.
Næsta áratug var hún ráðskona hjá
bræðrum sfnum á Grund og sá þá um
öll búverk innanhúss, en 1939 flutti
hún aftur til Reykjavíkur, svo dóttir
hennar, Ásta, gæti notið menntunar í
Málleysingjaskólanum. Hún vann þá
ýmis störf hér syðra og hélt seinna
heimili með systrum sínum tveim,
sem einnig voru þá fluttar suður. En á
sumrin voru bær allar fiórar á Grund,
Steinunn og Ásta frá vori til hausts, en
Inga og Þóra um sumarfrítímann.
Þetta var orðinn fetur skikkur sum-
arsins þegar ég fyrst kynntist fólkinu á
Grund árið 1944. Þá var orðið tvíbýlt
þar, bræðumir báðir kvæntir, hvor
sinni Guðrúnu, en bæjarhúsið enn
bara eitt. Að sumrinu gat heimilisfólk
orðið vel á annan tuginn. Húsmæð-
umar gengu báðar til túnávinnslu á
vorin en heyverka að sumrinu, Stein-
unn sýslaði enn með öll innanhúss-
verk.
Ég kom að Grund ellefu ára gamall
liðléttingur, en matvinnungur þó. Það
var óvænt reynsla að lenda í miðri
stórfiölskyldu þriggja kynslóða af
bráðókunnugu fólki og trúlega hefðu
mér felist hendur andspænis þeim
umskiptum ef nærveran hennar
Steinu hefði ekki strax verið svona
góð. Ekki það að hitt fólkið væri mér
neitt önugt, þvert á móti, allir gerðu
sér ómak til að vera mér sem bestir.
Það var eiginlega hálf niðurlægjandi.
En Steina vissi af manni frá upphafi,
þó hún varla yrti á mig fyrr en einum
tveim dögum eftir að ég kom. Þá var
lfka búið að setja mig inn í kúarekt-
orsembættið þar á bænum.
Þetta var að morgni dags eftir mjalt-
ir og fólkið gengið út til annarra
verka, en ég sat við eldhúsborðið og
var að klára morgunhræringinn
minn. Steina kom þá á fetinni framan
úr búri til að taka af borðinu, en
staldraði með handleggi krosslagða á
bringunni, horfði út um gluggann og
sagði við sjálfa sig fremur en mig:
— Nú er miðvikudagur í sjöundu
vikunni. Þennan dag í fyrra var Þórður
allan daginn niðrá Seiganefi að pæla
upp kartöflugarðinn, það var dumb-
ungsveður en hékk þurrt mestallan
daginn. Guðmundur var, man ég, að
slóðadraga sáðslétturnar héma suður-
og-niðurfrá, fram undir hádegið. Ekki
man ég hvað hann var að bjástra
seinni partinn.
Svo leit hún á mig og sagði:
— Farðu nú að láta út kýmar, Geiri
minn.
Þessi landbúnaðarakademía okkar
Steinu þama við eldhúsborðið varð
svo eiginlega að föstum morgunsið.
Hún nefndi vikudaginn, rifiaði upp
veðrið á sama degi árinu áður og
greindi sjálfri sér frá því hverju heim-
ilismenn hefðu þá komið í verk.
Manni þóttu það forréttindi að fá að
f MINNINgI
^ ITMllHlHllI J
heyra þessi eintöl hennar. Og Iíka að fá
að láta út kýmar að hennar boði.
Steinunn var smávaxin kona, en
samsvaraði sér vel. Andlitið kringlu-
leitt og nokkuð frítt, jarphærð með
fléttur eins og þá var siður. Hrein og
snyrtilega búin dagsdaglega umfram
það sem tíðkaðist þá. Hún var snör í
hreyfingum, en þó fumlaus og yfirveg-
uð eins og handatiltektir hennar væm
löngu gjörhugsaðar. Og hún var fljót-
ari að prjóna en annað fólk. Yfirleitt
gekk hún seinust til náða og fól eldinn
í vélinni undir tveim taðflögum áður
en hún blés á eldhúslampann og fór
inn. Þegar aðrir komu á fætur á
morgnana var hún löngu búin að lífga
glæðumar í loga og setja potta og
katla af öllum stærðum og gerðum yf-
ir eldinn. Nema á þvottadögum, þá var
stóri þvottapotturinn einn á vélinni og
Steina krakaði f hann þvottaprikinu í
hvert sinn sem hún átti leið hjá. Verk-
vísi hennar var ömgg og hún slóraði
ekki við hluti sem gera mátti í fram-
hjáleiðum. Sjaldan brá Steina sér út f
töðuflekk, helst ef mikið var undir í
tvísýnu veðri, en þá bar undireins svo
við, að hinir sem með henni vom,
fóm ósjálfrátt að rifia hraðar og raka
fetar.
Og hún hljóp við fót milli skemmu
og bæjar.
Eftir tveggja eða þriggja vikna dvöl á
Gmnd var ég kominn með áhyggjur af
því að Steina mundi verða hungur-
morða, því ég hafði ekki séð hana taka
til sín næringu nema hvað hún saup
stundum kaffi eða mjólkurbland úr
bolla við eldhúsbekkinn og nartaði þá
kleinubita með, einkum þegar gestir
komu. Þetta fannst mér uggvænlegt
Við nánari eftirgrennslan kom svo í
ljós að hún laumaði upp í sig einum
og einum bita á bak við búrhurðina
um leið og hún bar fram af borðinu
eftir máltíðir. Það var léttir að komast
aðþví.
Fólkið á Gmnd var eindræg og sterk
fiölskylda, eins og títt er um þá sem
hafa þurft að mæta örðugum dögum
sameiginlega í æsku sinni. Þau hafa
öll með nokkmm hætti fylgt mér sfð-
an. Einkum þó Steinunn. Aldrei
hvarflaði það að mér að rengja upplýs-
ingar hennar um þessi ársgömlu dæg-
ur, né um annað sem hún var að
muna. Hinir gerðu það ekki heldur,
því minni hennar var með þessum
ósköpum gert Og aldrei heyrði ég
neinn reka hana á stampinn. Manni
þótti bara ekkert náttúrlegra en að
Steina væri þessi gangandi búskapar-
saga sem hún var. Yfirborðslegra fólk
sem meira flíkar minni sínu er marg-
oft kallað stórgáfað. Það orð veigrar
maður sér við að nota um jafn heil-
steypta manneskju og Steina á Gmnd
var. Því oftar sem mynd hennar vitjar
mín nú á seinni ámm þeim mun viss-
ari er ég um það að hún var manneskj-
an sem ung að ámm gerði upp sára
reynslu sína af djúphygli og yfirvegun,
því ekki gat hún gleymt neinu. Og
hún snéri sorginni upp í þrotlausa at-
orku sem einlægt var að þjóna öðmm.
Ekki af þýlyndi heldur af meðvitaðri
reisn.
Hún Steina á Gmnd lét ekki hlut
sinn fyrir neinum.
Ekki var hún heldur sú manneskja
sem maður var síþakkandi það sem
hún gerði fyrir aðra. Gleði hennar
sjálfrar af verkunum nægði í því efni.
Samt get ég ekki stillt mig um það að
gjalda henni skylduga þökk að verka-
lokum um leið og ég sendi alúðar-
kveðjur til Gmndarfólksins alls. Eink-
anlega Þóm systur Steinunnar og
Ástu dóttur hennar, sem önnuðust
gömlu konuna í þrautagöngu veikinda
hennar seinustu tvo áratugina.
Þorgeir Þorgeirson