Tíminn - 04.02.1994, Blaðsíða 4

4
wtwtwsx
Föstudagur 4. febrúar 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: )ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: 631600
Sfmbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmiðja
Frjálsrar fjölmiölunar hf.
Mána&aráskrift 1400 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Jafnvægi raskað
Aö halda jafnvægi í byggö landsins og spoma viö því
aö hún raskist svo aö landauön veröi nema nema viö
sunnanveröan Faxaflóa, þykir flestum svo sjálfSagt aö
varla þurfi um að ræöa. Rökin fyrir því aö nauðsynlegt
sé að byggð sé dreifð og auðlindir og landgæði séu nýtt
em ekki deiluefni, enda liggja þau í augum uppi.
Samt raskast jafnvægið jafnt og þétt og liggur viö að
öll íbúafjölgun á öldinni sé á Innnesjum. Sumir kalla
það aö landið sé aö sporðreisast og hér sé aö myndast
borgríki og haldi fram sem horfir verði þróunin sú að
byggð í öðmm landshlutum leggist af.
Sitthvað er gert til að sporna við þróuninni og á það
vafalítið þátt í að draga vemlega úr enn óhóflegri fólks-
flutningum en raun ber vitni.
íbúar utan Innnesja kvarta mjög yfir því að þjónusta
margs konar sé þar lakari en í þéttbýlinu og atvinnu-
tækifæri fábrotnari. Varla er um annað að ræöa en
framleiðslustörf og þjónustu við íbúa í héraði. Þetta
veldur því aö ungt fólk og fjölmenntað hlýtur að leita
sér atvinnu og búsetu þar sem menntun þess og þjálf-
un nýtist.
Meðal þeirra ráða, sem til er gripið til að jafna búsetu
í landinu og bæta hlut þeirra byggðarlaga sem eiga
undir högg að sækja, er að flytja höfuðstöðvar ríkisfyr-
irtækja og opinberra stofnana sem lengst frá Innnesj-
um.
Það þykja hin mestu þjóðráð þegár lagt er á ráðin og
áætlanir gerðar, en endar flest í skötulíki þegar til fram-
kvæmda og flutninga kemur. Dæmi em samt um að vel
hafi til tekist um stofnanaflutning, en þau em sárafá.
Aldrei er rætt af hreinskilni um hvað veldur þeirri
miklu tregðu sem er á flutningi stofnana út á land og
hvers vegna stjórnvöld em ávallt ofurliði borin þegar
til kastanna kemur.
Viðbrögö starfsmanna Veiðistofnunar er svarið við
því. Þeir neita að flytja til Akureyrar með stofnuninni,
þegar ákveðið er að þangað skuli hún fara. Og þeir gera
betur og fá öflug samtök sem þeir em í, Bandalag há-
skólamanna, til að sýna fram á að það sé lögbrot að
flytja Veiðistofnun frá Reykjavík, vegna kjarasamn-
inga.
Að vísu er aðeins stuðst við sérpantað lögfræöiálit,
sem em mikið í tísku um þessar mundir og er látið með
af lærðum sem leikum sem um dómsúrskurði sé að
ræða. Eigi að síður kemur hér í ljós hvar hin eiginlega
fyrirstaða er hvað varðar flutning stofnana og fyrir-
tækja út fyrir mesta þéttbýlið í landnámi Ingólfs.
Þótt flest rök mæli með því að höfuðstöðvar Veiði-
stofnunar séu úti á landi, er það ósk um búsetu starfs-
mannanna sem ræður hvar þeir kæra sig um að eiga
heima. Lái þeim hver sem vill, en þarna er kominn í
hnotskurn einn höfuðvandi þess að treysta byggða-
kjarna, sem aftur stuðlar að því að halda sem mestu af
landinu í byggð eða tryggja það ástand sem kallað er
„jafnvægi í byggð landsins", sem skilgreina þarf miklu
betur en málskrafsmenn temja sér.
Það skiptir ekki sköpum um byggðaþróun hvar Veiði-
stofnun er staðsett, en hitt er afdrifaríkara ef öll stjórn-
sýsla og opinber umsvif eiga að hrúgast einhliða upp í
Reykjavík vegna þess eins að starfsmenn og venslalið
þeirra vill ekki búa annars staðar.
Ef búseta í dreifðari byggðum þykir ekki fýsileg, af
hvaða ástæðum sem það kann að vera, þýðir lítið að
tala um byggðajafnvægi eða jafnvel að koma í veg fyr-
ir að landið sporðreisist. Það veröur aldrei gert í and-
stöðu við þá sem landið byggja, hvort sem þeir búa í
dreifðum byggðum eða þéttbýli.
Stjórnvaldsákvarðanir einar og sér ríða ekki bagga-
muninn.
Matador í
Um það leyti sem Garri var að
fara að sofa í gærkvöldi voru
borgarfulltrúar Reykjavíkur í
óðaönn að afgreiöa fjárhags-
áætlun borgarinnar. Að þessu
sinni er afgreiðsla fjárhagsáætl-
unar nokkuð merkileg fyrir þær
sakir að stjómarandstaðan legg-
ur ekki fram neinar breytingar-
tillögur við frumvarp meirihlut-
ans og lýsir í rauninni frati á
fjármálastjóm meirihlutans
eins og hún leggur sig.
Raunar er slíkt sjónarmið ekki
óeðlilegt, því óneitanlega virð-
ist tilgangslítiö aö gera formleg-
ar breytingartillögur við fjár-
málaáætlanir manna sem taka
ekki einu sinni eftir því hvort
þeir skulda milljarðinum meira
eða minna. Hringlið við fjár-
hagsáætlunina er raunar svo
mikið aö óljóst er hvað veröur
þar inni og hvað verður úti frá
degi til dags. Fyrst virðast meiri-
hlutafulltrúamir hafa verið með
alls konar æfingar í tilefni próf-
kjörsins í Sjálfstæðisflokknum
og síðan, eftir aö ljóst varð að
aðeins minnihluti meirihlutans
veröur áfram á lista, hafa áhersi-
umar enn breyst. Og nú miðast
allt við kosningar og fmmvarp
minnihluta borgarstjómar-
meirihlutans er því oröið sann-
kallað kosningafmmvarp.
Hann hefur húmor!
Borgarstjórinn, sem tók ekki
eftir því að það vantaði milljarð
í borgarsjóð, var digurbarkaleg-
ur í viðtali við málgagn sitt
Morgunblaðiö í fyrradag og
taldi einsýnt að stjórnarand-
stæöingar gætu ekki komið sér
saman um breytingartillögur
við fmmvarp til fjárhagsáætlun-
borgarstjorn
ar vegna málefnaskorts og
ósættis. Með þessu sýndi Mark-
ús á sér nýja hlið, brandarahlið-
ina. Því varla er hægt aö ætlast
til að borgarfulltrúar sem taka
sig alvarlega nenni að spila
matador við Markús, en fmm-
varpið er auðvitað ekkert annað
en risavaxin útgáfa af matador.
Sigrún Magnúsdóttir bendir
einmitt á það í Tímanum í gær
að stjómarandstaðan hafi
GARRI
ákveðiö að vera ekki meö í þessu
matadorspili borgarstjóra, þegar
hún segir: „Þetta er þeirra kosn-
inga- og fjárhagsáætlun og viö
teljum rétt að sjálfstæðismenn
beri ábyrgð á henni. Viö treyst-
um ekki þessari áætlun. Það
hafa komið fram vitleysur í
henni, eins og við höfum bent
á.... Við vimm ekki hvort það er
frekar hægt að treysta öðmm
tölum í frumvarpinu."
Markús sjálfur meb 300
breytingartillögur
En þrátt fyrir að minnihlutinn
hyggist ekki koma meb formleg-
ar breytingartillögur við fmm-
varpið og láti sér nægja ab
benda á nokkrar gmndvallar-
skekkjur í málinu, s.s. eins og að
skuldir séu ofmetnar um millj-
arð, þá er greinilegt að minni-
hluti meirihlutans ætlar ab gefa
upp á nýtt í matadorspilinu.
Fmmvarpið, sem borgarstjórinn
fylgdi úr hlaði fyrir tæpum
mánuði og átti að bera vott
styrkri fjármálastjóm íhaldsins,
er nú orðið gjörbreytt. Það
þurfti ekki formíegar breyting-
artillögur frá minnihlutaniun til
aö Markús og félagar sæju
ástæðu til að sníða nokkra
hnökra af þessu minnismerki
fjármálastjómar sinnar. Þess
vegna bera sjálfstæðismenn nú
fram a.m.k. hátt í 300 breyting-
artillögur við sitt eigið fmm-
varp, fmmvarp sem þeir lögðu
svo stoltir fram fyrir rúmum
þremur vikum. Er nema von þó
menn nenni ekki að eltast viö
hálfundirbúin mál og breyting-
ar á fmmvörpum frá degi til
dags. Það, sem er í dag, verður
breytt á morgun, enda virðist
enginn í minnihluta meirihlut-
ans bera skynbragð á hvað er ab
gerast í fjármálum höfuðborgar-
innar. Auk þess er það ákveðið
verkfræöilegt vandamál ab af-
greiöa með vitsmunalegum
hætti allar breytingartillögur
meirihlutans á einum fundi.
Þaö hálfa væri nóg, þó aö stjóm-
arandstaðan fari nú ekki að
auka enn á þann vanda meb því
að taka þátt í matadomum líka!
Garri
Hús andanna
Ég hef viðurkennt það kinn-
roðalaust, þegar í tal hefur bor-
ist, að ég hef gaman af því að
fara í bíó og horfa á kvikmyndir
og sjónvarp. Ég horfi kannski
ekki á hvab sem er, en mér
finnst þetta eigi að síöur góð
skemmtan.
Þrátt fyrir þetta fara margar
myndir kvikmyndahúsanna
framhjá manni, en stabreyndin
er að nýjar kvikmyndir eiga
ótrúlega greiða leið hingab til
lands.
Því minnist ég á þetta nú, að ég
átti þess kost nú í vikunni að sjá
forsýningu á myndinni Hús
andanna í Bíóhöllinni. Myndin
er gerð eftir bók Isabel Allende
og henni stýrir hinn þekkti
danski leikstjóri, Bille August.
Ég hafði áður séð myndir eftir
nefndan Bille á borð við Pelle
sigurvegara og framhaldsþátt
byggöan á frásögn Ingmars
Bergman um foreldra sína, sem
sýndur var í sjónvarpinu fyrir
tveimur ámm eða svo. Myndin
um Pelle sigurvegara fékk Ósk-
arsverðlaun og Bille August er
orðinn heimsnafn í kvikmynda-
gerö. Til myndarinnar Hús and-
anna hefur ekkert veriö sparaö,
hvorki stórleikarar né umgjörð.
Ég hef ekki komiö í verk að lesa
bók Isabel Allende, þannig að ég
var ekki bundinn af lestri henn-
ar við aö horfa á myndina. Hins
vegar hef ég heyrt um bókina
talað á þann veg að hún sé
margslungiö og magnað verk,
eins og suður-amerískar bók-
menntir em gjaman.
Ég fór á þessa mynd meö nokk-
urri eftirvæntingu, eftir að hafa
heyrt af bókinni og séð hina
glæsilegu mynd um Pelle sigur-
Á vfoavanqi
vegara. Jafnframt blundabi með
mér sá kvíði aö þegar búist sé
viö miklu verði maður fyrir von-
brigðum.
Stórbrotin mynd
Hins vegar er skemmst frá því
að segja aö mér fannst útkoman
glæsileg og myndin hélt mér
föngnum frá upphafi til enda.
Hjálpabist þar allt aö: stórbrotin
og margslungin fjölskyldusaga
með baksviði atburða í Chile,
sem minni kynslóð em 1 fersku
minni, stjörnuleikur og góð
kvikmyndataka og leikstjóm. Ef
þetta er ekki góð mynd, veit ég
ekki hvað góð mynd er.
Fjallað um tilfinningar
Ég ætla mér ekki aö fara að
skrifa neina krítík, því að ég
kann þaö ekki. Ég hreifst af
myndinni, þaö var allt og sumt.
Svo ætla ég að fá bókina „Hús
andanna" lánaða hjá konunni
minni og gefa mér tíma til að
lesa hana á næstunni.
Hús andanna fjallar um tilfinn-
ingar fólks í skugga haturs og
mannfyrirlimingar. Myndin
finnst mér lofgjörð um ást, vin-
áttu, fjölskyldubönd í marg-
slungnum og hörðum heimi.
Þessi boðskapur skilar sér á
sterkan og eftirminnilegan hátt
í kvikmyndinni Hús andanna.
Ég er illa svikinn ef myndin fær
ekki góða aðsókn, þegar sýning-
ar hefjast á henni.
Jón Kr.