Tíminn - 16.03.1994, Blaðsíða 4

4
Mi&vikudagur 16. mars 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiðlunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Tekst Sjálfstæöisflokknum
aö hlaupa frá sínum eigin
skugga?
Þaö kannast áreiöanlega allir viö þá umræöu aö hug-
sjónir frjálshyggjunnar hafi sigrað og aðferöir hennar
séu þær einu réttu I stjórnmálum samtímans. Postular
þessara kenninga hafa veriö mjög hávaðasamir og fyrir-
ferðarmiklir í stjómmálaumræöunni og er það einnig
svo hérlendis.
Þessir menn náðu lengst árið 1991 þegar ríkisstjóm
Davíös Oddssonar tók við, meö þau fyrirheit að stjóma
í þessum anda og ganga af „miðjumoði", eins og það
var kallað, og félagshyggju dauðri.
Davíð Oddsson leiddi ríkisstjórnina af stað í þessum
anda og var þessari stefnu trúr framan af. Allir kannast
við fyrirheitin um almennar, en ekki sértækar, aðgerðir,
„sjóðasukk" svokallað skyldi afnumið og komið á „heil-
brigöri" skipan efnahagsmála hérlendis.
Ekki leið á löngu áður en Davíð rak sig á í öllum horn-
um. Þessi stefna rímaöi ekki við lífið sjálft og tilveru
þessarar þjóðar. Sveiflukennt atvinnulíf landsmanna
kallar á aö stjómvöld komi til aðstoðar við að þreyja
þorrann og góuna, þegar áföll verða. Sértækar aðgerðir,
sem nú em í undirbúningi hjá ríkisstjórninni, sanna að
frjálshyggjan er að hrynja ofan í höfuðið á þeim tals-
mönnum, sem ákafast háfa predikað um hana upp á
síðkastið.
í stjórn Reykjavíkurborgar er þetta ennþá ámáttlegra.
Þar átti að framkvæma einkavæðingu í anda frjáls-
hyggju og ungur íhaldsmaður gekk í það verk í góðri trú
um að hann væri að gera flokki sínum og borginni og
þjóðinni allri gagn og framkvæma stefnu Sjálfstæðis-
flokksins. Það kom í ljós að þessi einkavæöing var ekki
til neins nema koma af stað illindum hjá starfsfólkinu
og allt fór á skömmum tíma í harðan hnút. Fomsta
Sjálfstæðisflokksins ákvað að reyna að losa sig úr mál-
inu og gekkst fyrir því aö kasta borgarfulltrúanum unga
á dyr. Síðan var dregið í land og hætt við einkavæöing-
una, en allt kom fyrir ekki. Hinn almenni borgari í
Reykjavík horfði upp á þessi ósköp og lét ekki blekkjast,
og skoðanakannanir sýndu að borgarbúar telja tíma til
kominn að breyta til í stjórn borgarinnar.
Nú vom góð ráð dýr og umræður fóm af stað um stöð-
una. Þær fóm um Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík eins
og goluþytur fyrst í stað, en urðu að stormi áður en yfir
lauk. Markús Orn Antonsson borgarstjóri sá að hverju
stefndi og ákvað að yfirgefa skipið.
Nú segja talsmenn Sjálfstæðisflokksins að áherslur séu
breyttar. Nú eigi aö setja „mjúku málin" á oddinn og
Ámi Sigfússon sé talsmaður hinna mjúku gilda. Þetta er
útlagt þannig að frjálshyggjan sé á undanhaldi.
Nú er hafið leikrit sem er furðulegt á að horfa. Algjör
þáttaskil eiga að hafa orðið með mannaskiptunum.
Ámi Sigfússon er hafinn upp til skýjanna og skellt í
borgarstjórastólinn fram að kosningum til þess að tæki-
færi gefist til að auglýsa hann við góðverkin.
Ellert Schram, ritstjóri DV, lét svo um mælt í útvarps-
þætti að mannfómin væri umdeilanleg og Markús Örn
Antonsson hefði ekki verið fulltrúi frjálshyggjunnar í
Sjálfstæðisflokknum. Það er rétt. Hann hefur ekki verið
sérstakur talsmaður þeirrar stefnu. Það er miklu fremur
Árni Sigfússon. Hins vegar verður hann nú klæddur í fé-
lagshyggjugallann fram að kosningum.
Óll þessi atburöarás er hins vegar til sannindamerkis
um þaö aö ekki þykir lengur sigurstranglegt að sigla
undir merki frjálshyggju. Þaö em nokkur pólitísk tíð-
indi. Hins vegar hefur ávallt reynst erfitt að hlaupa af
sér sinn eigin skugga og það er ólíklegt að sjálfstæðis-
mönnum takist það.
Sjálfseyðingarhvöt íhaldsins
Morgunblaðið gTeinir frá þeirri
niöurstöðu sinni í leiðara í gær
að Markús Örn hafi verið farsæll
borgarstjóri þegar á heildina er
litið. Síðan segir Morgunblabiö:
„Fráfarandi borgarstjóri komst
að þeirri niöurstöðu, að hann
gæti bezt þjónað hagsmunum
flokks síns og borgarbúa meb
því að reyna aö rjúfa þessa kyrr-
stöðu í fylgi sjálfstæðismanna
með óvæntum leik. Það á eftir
að koma I Ijós, hvernig til tekst.
Hitt fer ekki á milli mála, aö
Markús Öm Aritonsson hefur af
óeigingimi stigið það skref, sem
hann hefur talið bæði skynsam-
legt og nauðsynlegt í því skyni."
Mogginn meö kjarna
málsins
Morgunblaðið er í þessum orð-
um, eins og raunar blaðið gerir
jafnan, að bergmála röksemda-
færslu Sjálfstæðisflokksins í
þessu máli. Þaö út af fyrir sig, að
bæði stærsta blað landsins og
stærsti stjómmálaflokkurinn
skuli telja þessa röksemdafærslu
boðlega, er hreint ótrúlegt.
Sannleikurinn er sá að á sama
tíma og því er haldið fram aö
brotthvarf Markúsar muni auka
fylgi við flokkinn, er því líka
haldið fram að Markús hafi ver-
ið farsæll í starfi sínu og hafi
endurspeglað vel stefnumálin
sem flokkurinn stendur fyrir.
M.ö.o. þá gengur röksemda-
færslan út á það að flokkurinn
muni auka fyigi sitt með því að
skipta út farsælum flokksfor-
ingja sem staöiö hefur dyggan
vörð um stefnu flokksins. Raun-
ar hefur Davíð Oddsson, for-
maður flokksins, kallað það
„dirfsku og sigurvilja" að þessi
glæsilegi fulltrúi flokksins skuli
hætta í stjómmálum.
Garri fær ekki séð hvernig
hægt er að komast hjá því að
álykta út frá yfirlýsingum um
kosti þess að góður forustumaö-
ur flokks eigi að hætta, að það
þýði jafnframt ab sá flokkurinn
sem þessi ágæti forustumaður er
svo góður fulltriri fyrir hafi eit-
hvert lítið erindi í pólitík. Fögn-
GARRI
uður Morgunblaösins yfir
óvæntum endalokum hins far-
sæla borgarstjóra virðist þó af
einhverjum ástæðum ekki ná til
flokksins í heild, og blabib gerir
enga kröfu um aö þab kunni að
vera best fyrir „flokkinn og
borgarbúa" að Sjálfstæbisflokk-
urinn sem slíkur dragi sig í hlé.
„Sigurvilji og dirfska"
Þvert á móti er engu líkara en
að Morgunblaðiö ali með sér þá
ósk að flokkurinn hafi erindi,
þrátt fyrir allt. Ekki verður
a.m.k. annað ráðið af fréttamati
blaösins, þar sem því er slegið
upp í aöalfyrirsögn að nú veröi
atvinnu- og fjölskyldustefna
sett á oddinn hjá Sjálfstæöis-
floknum. Það að hinn farsæli
borgarstjóri skuli sýna „sigur-
vilja og dirfsku" og hætta í starfi
fær aðeins að fljóta meö í ve-
sælli undirfyrirsögn eins og
hvert anaö aukaatriði í fréttinni.
En í þessu fréttamati er að finna
einu jákvæðu einkennin sem
komiö hafa frá flokknum lengi
og gefur það vonir um að sjálf-
stæöismenn séu ekki allir lagstir
í sjálfseyöingarhugsýki þar sem
höfuömarkmiðiö er að draga sig
út úr stjórnmálum. Að visu er
þetta veik von því arftaki Mark-
úsar, Árni Sigfússon, hefur
gengið manna lengst í þvl að
dásama „sigurviljann" hjá
Markúsi, sem bendir nú ein-
dregiö til að hann muni sjálfur
fara þessa sömu leib sigurvilja
og dirfsku ef eitthvað blæs á
móti. En hver veit nema sá
næsti í röb bogarstjóraefna
Sjálfstæðisflokksins kunni að
hafa til að bera eitthvert minni
„sigurvilja og dirfsku" eða þá sá
þarnæsti. Borgarstjóraprósessía
flokksins inn og út úr embætti
hefur veriö svo hröð og svo
margir hafa komið við sögu að
fljótlega hlýtur einfaldlega að
koma að því að eitthvert efnið
skeri sig úr fjöldanum og telji
sig eiga erindi í pólitík.
Garrí
Katlegir fýlupokar
Sumargleðin trallaði og söng hjá
Hemma Gunn um daginn og
þjóðin kættist eins og venjulega
þegar frábærir og bráðhressir
skemmtikraftar og vibmælendur
fhssa og hossa sér í sófa stjórn-
andans. Þar em reknar upp hærri
hlátursrokur og tekin stærri bak-
föll en aðrar mublur þurfa að
þola.
í öllu svartagallsrausinu og böl-
móðnum sem þjakar samtímann
er Hermann hress og glabur og
gerir þær kröfur til þeirra sem
fram koma í þáttum hans að þeir
sýni af sér kæti og áhoríendur í
sjónvarpssal em valdir meö það
fyrir augum að þeir bókstaflega
sturlist af ánægju yfir aö fá að
vera viðstaddir þær einstöku
hamingjustundir sem Hemmi
býður upp á.
Fleiri fylgjast með þátmm Her-
manns Gunnarssonar en nokkm
öðru efni sem útvörp og sjón-
vörp bjóða upp á.
Höfuösyndin
Ástæða var til aö hrökkva illilega
í kút þegar sá geöprúði Víkverji
Mogga, sem venjulega læmr
hugann reika kringum naflann á
sjálfum sér og veltir fyrir sér
undirstöðuspurningum eins og
hvaöa skónúmer hann notar,
rýkur upp í bræðiskasti og húð-
skammar Hemma fyrir síöasta
þátt hans. Orðbragðið er ekki
hafandi eftir í sómakæm blaði
eins og því sem þú ert aö lesa
núna:
Ein höfuðsynd Hemma var aö
auglýsa sjálfan sig og nokkra
vini sína sem gera gestum í öld-
urhúsum glatt í geði fyrir smá-
þóknun.
Þegar þetta uppgötvaðist sigu
brýmar á útvarpsráði sem fjall-
aði um málið af alvömþunga og
ályktaði að Ríkisútvarpið væri
ekki ókeypis auglýsingamiðill
fyrir eigendur deilda eða þátta.
Enda átti Hemma nótu þar um.
-Gaman er að börnunum þegar
þau fara ab sjá-, sagði kerlinginn
um hvítvoðunginn sem var að
læra að beita augum sínum að
ákvebnu marki.
Svipað má segja um útvarpsráb
og Víkverja. Hvenær fóm þau
Á víbavangi
stórveldi upplýsingarinnar að
sjá hvernig Ríkisútvarpinu er
beitt til auglýsingastarfsemi og
innrætingar af hálfu eigenda
þátta og dagskrárliða?
Hemmi héfur alla tíb keppst við
aö auglýsa upp skemmtikrafta
og fjölmargir hafa haft ánægju
af og enginn kvartað.
Stjómendur dægurlagaþátta
leggja sig í líma við að selja plöt-
ur sem em að koma á markaö og
auglýsa upp tónleika meö öllum
þeim áhrifamætti sem þeir ráða
yfir. Og Ríkisútvarpinu ráða þeir.
Þá er Ríkisútvarpið eins og þaö
leggur sig á mála hjá boltaíþrótt-
unum og er landslýður óspart
hvattur til að borga sig inn á
kappleiki og skorað á öll fjárveit-
ingavöld að spara nú hvergi eitt
né neitt þegar keppnismenn
þurfa á aðstöbu og fýrirgreiðslu
að halda.
Ekkert stress
Einkavinavæðing þessara miklu
ríkisfyrirtækja er svo viðamikil
og alþekkt aö dæmin þarf ekki
upp að telja. Settar em upp heilu
dagskrárdeildimar til ab sinna
sérþörfum og koma ómenguð-
um boðskap á framfæri. Stjóm-
endur em valdir meö tilliti til að
þeir séu færir um að koma kór-
réttri innrætingu til skila.
Hvað Víkverji sá og heyrbi í
þætti Hemma, sem hann hefur
ekki séb og heyrt margoft áður,
er hulin rábgáta. Öll sú lítt dulda
auglýsingastarfsemi sem ríkis-
starfsmenn og verktakar hjá Rík-
isútvarpinu iðka af meðvitaðri
óskammfeilni ætti ekki að geta
farið fram hjá neinum sem hefur
augu til að sjá og eyru til að
heyra.
Að Útvarpsráð fari að fetta fing-
ur út í svona auglýsingar er einn-
ig undrunarefni og vekur upp
spumingar um hvar það góða
ráö dregur eiginlega mörkin
milli greiddra og gratís auglýs-
inga.
Ríkissjónvarpið má hrósa happi
yfir að Hermann Guðmundsson
skemmtir miklum meirihluta
þjóðarinnar á þess vegum. Hann
hressir og kætir og skapið bætir
og rekur áróbur fyTir vinum sín-
um og áhugamálum rétt eins og
margir aörir þáttageröarmenn og
starfsfólk stofnunarinnar. En
fyrst og fremst gleður hann þá
mörgu sem hafa einlæga ánægju
af aö horfa á þætti hans og alla
sprellikarlana og kerlingarnar
sem þar koma fram. Það er aðal-
atriðið.
En þarft væri þab ef Útvarpsráð
og hinn skarpskyggni Víkjverji
tækju sér fyrir hendur að komast
að hinu sanna um hvernig Ríkis-
útvarpiö er notað, eða misnotað.
OÓ