Tíminn - 26.03.1994, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 26. mars 1994
fiMraw
STOFNAÐUR 1 7. MARS 191 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4,105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Lýðskrum og óskhyggja
Varla getur mýkri mál í stjórnmálabaráttunni en
aðhlynningu fæðandi kvenna og umönnun hvít-
voðunga fyrstu ævidagana. Árni Sigfússon, nýupp-
dubbaður borgarstjóri, er auglýstur upp sem maður
hinna mjúku mála og sérstakur verndari kvenna,
fjölskyldna og bama. Hans fyrsta kraftaverk í stóli
borgarstjóra er af mjúku sortinni. Hann enduropn-
ar Fæðingarheimili Reykjavíkur í skæru ljósi fjöl-
miðlanna.
Ekki þarf að r,ekja hvernig heimilinu var lokað og
að yfirvöld hafa daufheyrst við öllum bænum um
að opna þaö á ný, en á því er mikill áhugi meðal
barnshafandi kvenna og margra annarra. Borgar-
stjórinn var því blessaður í bak og fyrir þegar hann
lofaði að opna Fæðingarheimilið í byrjun næsta
mánaðar. Því til staðfestingar skrifaði hann upp á
leigusamning um fasteignir þær sem heimiliö var
rekið í á sínum tíma.
En enginn varð eins hissa á fréttaflóðinu af krafta-
verki mjúka borgarstjórans en yfirlæknir kvenna-
deildar Landspítalans, eins og Tíminn upplýsti í
gær. Hann fékk fyrst vitneskju um enduropnunina
úr blöðunum. En Fæðingarheimilið var rekið í nánu
samstarfi við Landspítalann og verður væntanlega í
framtíðinni, ef það verður opnað og starfrækt á ný.
Það er nefnilega ekki í verkahring borgarstjórans
að ákveða einhliða hvernig sjúkrastofnanir eru
reknar. Ráðuneyti fjármála og heilbrigðismála hafa
með þessi mál að gera og verður að virða Árna Sig-
fússyni það til vorkunnar að hann er einstaklega illa
að sér í verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga, enda
ekki búinn að vera borgarstjóri nema í vikutíma.
Yfirlækni kvennadeildar Landspítalans kom mjög
á óvart hvernig reka á Fæðingarheimilið án fjárveit-
inga eða starfsfólks, en hvorugt er fyrir hendi. Og
ekki er vitað til að fé verði veitt sérstaklega til Fæð-
ingarheimilisins, enda er verið að draga verulega úr
öllum kostnaði við heilbrigðisþjónustu, en ekki
auka hana.
Ekki er ljóst hvort Árni Sigfússon ætlar að reka
Fæðingarheimilið með framlagi úr eigin vasa eða
hvort hann heldur að það sé hlutverk borgarsjóðs
að standa straum af kosningaloforðum hans. Nema
að hann haldi að fjárveitingavaldið og heilbrigðis-
þjónustan heyri undir borgarstjórann í Reykjavik.
Hver veit nema eftir eigi á það að reyna?
Hvernig sem á það er litið er ljóst að enduropnun
borgarstjórans á Fæöingarheimilinu í miðri kosn-
ingabaráttu er lýöskrum í sinni tærustu og óábyrg-
ustu mynd.
Ef óskhyggja er farin að ráða athöfnum borgar-
stjórans, er hann efni í skýjaborgaklambrara fremur
en framkvæmdamann. Ef hann heldur að einfaldur
leigusamningur dugi til að endurreisa Fæðingar-
heimilið, er hann glópur sem á lítið erindi í stjórn-
sýsluna.
Ef dæmið gengur upp og fjárveitingavaldið og
heilbrigðisgeirinn verða knúin til að láta undan og
opna heimilið, er mjúkmennið verðugur arftaki
Davíðs Oddssonar og Margrétar Thatcher, sem láta
sér ekki smámuni fyrir brjósti brenna þegar ryðja
skal hugðarefnunum braut.
Margir fagna því vafalaust ef tekst að opna títt-
nefnt fæðingarheimili á ný. En að knýja mjúku
málin fram með offorsi og án lagastoðar er varla
það sem verðandi mæður og fjölskyldur þeirra óska
eftir. Og mjúku málunum verður heldur ekki náð
fram með lýðskrumi og mai;klitlum kosningaloforð-
um.
'Vtkfitr (tr~
WftlWWIT
Birgir Guömundsson skrifar:
Smekkleysan ræður för
Það mun að mestu aflagt að
myndir af allsbemm konum
hangi uppi á veggjum á dekkja-
verkstæðum. Dekkjaverkstæði
vom af einhverjum ástæðum
orðin að tákni fyrir karlavinnu-
staði þar sem karlremba grasser-
aöi og litiö var á konur einvörö-
ungu sem kynvemr. Kannski
var algengara aö sjá myndir af
allsbemm konum á þessum
vinnustöðum en annars staðar,
af því að hjólbarðaframleiðend-
ur virðast hafa talið þar til ný-
lega aö myndir af bemm kon-
um eða hálfbemm myndu selja
hjólbárða. Hitt er þó ljóst að
það má heita alger undantekn-
ing ef myndir af bemm konum
hanga uppi á veggjum vinnu-
staða núorðið. Um nokkurt
skeið hefur það meira að segja
þótt órækt merki um plebeja-
hátt, að hafa slíkar myndir uppi
og fáir karlmenn myndu vilja
láta bendla sig við smekkleysu
af því tagi.
Það er ekki síst fyrir tilstuðlan
kvenréttindabaráttu, þar sem
áhersla hefur verið lögð á að
samskipti kynjanna geti byggst
á öðm óg meiru en dýrslegri
kynhvötinni, sem viöhorf í
þessum efnum hafa verið aö
breytast. Rök kvennahreyfing-
arinnar hafa iðulega byggst á
því að verið sé að gera lítið úr
konunni með því aö stilla henni
upp sem kynveru eöa jafnvel
kynhlut eða leikfangi, sem karl-
inn geti farið með nánast að eig-
in vild.
Þróabur smekkur
Þessi sjónarmið kvennahreyf-
ingarinnar hafa náð svo al-
mennri útbreiöslu að þjóðfélag-
iö hefur tamið sér aðrar viðmið-
anir í þessum efnum og þróað
með sér ákveöinn smekk. Ólíkt
því sem áður kann að hafa veriö
þykir það hallærislegt á okkar
dögum af karlmönnum að
verða mjög uppteknir af mynd-
um af bemm konum og enginn
karlmaður með sjálfsvirðingu
sækir sýningar hjá fatafellum
hvað svo sem kann að hafa ver-
ið fyrir einhverjum ámm eða
áratugum.
Þar með er ekki verið aö segja
að nektin sjálf sé oröin að ein-
hverri bannvöm og strangtrúar-
leg siðvendni hafi tekið völdin.
Þvert á móti er tíöarandinn ein-
faldlega svo frjálslyndur og upp-
lýstur aö hráar og groddalegar
uppstillingar eða nektarsýning-
ar virka illa á allt venjulegt fólk.
Sorgleg sjón
Þess vegna er svo sorglegt að
fylgjast með því hvemig bæöi
fjölmiðlar og almenningur,
einkum þó konur, hafa hegðað
sér undanfama daga vegna
komu nokkura karlkyns fata-
fellna til landsins. í kjölfar
komu þeirra hefur farið einhver
bylgja um fjölmiðla, þar sem
gert er út á karlmenn sem ber-
hátta sig. Ef marka má myndir
og frásagnir af skemmtunum
þessara manna, em það fyrst og
fremst konur, sem láta sig þessi
atriöi varða og óhætt er að segja
að ef karlmenn hegðuðu sér
meö þeim hætti sem konumar
gera yröu þeir a.m.k. álitnir
minni menn fyrir vikið ef ekki
illa haldnir af einhverju óeðli.
En aðalatriðið er þó hvem lág-
kúmlegar þessar athafnir em í
rauninni og niðurlægjandi fyrir
þá sem taka þátt í þeim, jafnt
fyrir karlmennina sem konum-
ar sem standa æpandi, skrækj-
andi og þreifandi aö reyna aö
koma 100 kr. ofan í sundbuxur
stripparanna! Viðbrögð kvenn-
anna, þótt brosleg séu og yfir-
drifin og bendi sterklega til aö
þær telji þrátt fyrir allt að jafn-
réttismál snúist um kynvemr,
em þó ein og sér ekki þaö versta
í þessu máli. Konurnar, sem
náðu klámmyndunum niður af
veggjum dekkjaverkstæðanna,
tóku nefnilega svo vel í karla-
strippið, að „dekkjaverkstæðis-
menn" fjölmiölanna rönkuðu
við sér og töldu einsýnt að hægt
væri að ná sér í miklar vinsældir
með því aö sýna bera karla. Þess
vegna hafa landsmenn fengið
yfir sig hálfgerða lágkúmveislu,
þar sem hver fölmibillinn á fæt-
ur öbmm ber fram bera karla
eða karla sem hátta sig. Það er
kannski að bera í bakkafullan
lækinn að minnast á „skemmti-
atriöið" í fjölskylduþætti
Hemma Gunn í vikunni þegar
hann fékk skólapilta til að hátta
sig í saumaklúbbi úti í bæ. Viku-
blaðib Pressan var á sömu nót-
um daginn eftir og fann ein-
hvem pilt sem vildi láta taka af
sér nektarmyndir. Raunar hafði
Pressan áður mtt brautina í
nektarmyndabirtingum með
myndum af alheimsfegurbar-
drottningunni Lindu Péturs-
dóttur, myndum sem trúlega
marka upphafib ab endalokum
frægðarferils þeirrar stúlku.
Misskilningur
En sannleikurinn er sá að þess-
ar stripp-sýningar í fjölmiðlum
em sem betur fer byggðar á mis-
skilningi. Þær eiga aö selja og
vera snibugar, en em hvomgt.
Hvort sem um er að ræða að
skólastrákar afklæðist í þætti hjá
Hemma Gunn eða hvort ein-
hver piltur lætur birta af sér
myndir buxnalausum í Press-
unni, þá em fjölmiðlarnir
komnir út á hálan ís, því þeir
em ab leika sér að smekldeysinu
og smekkleysi er einfaldlega
ekki snibugt í miklu magni.
Nektarsýningar á karlmönnum
(eða kvenmönnum) í fjölmiðl-
um em í sjálfu sér ekki svo
óskyldar myndunum á dekkja-
verkstæbunum. í báðum tilfell-
um er með fmmstæðum hætti
verið að búa til kynferðislegar
skírskotanir í alveg fráleitu um-
hverfi og þessum skírskotunum
er beint að fólki, sem í flestum
tilfellum hefur engan áhuga á
þeim og finnst þær því algjör-
lega óviðeigandí. En eftir að
menn em á annað borð búnir
að tapa áttum í þessu fjölmiðl-
astrippi er eins og engin tak-
mörk séu fyrir því hvem langt er
hægt að ganga. Það sannar
Hemmi með því ab bjóða upp á
fatafelluatriöi í blönduðum fjöl-
skylduþætti í sjónvarpi á besta
áhorfstíma.
Fullkomið smekkleysi
En Pressan bætir þó enn í á for-
síöu sinni í vikunni. Þar er geng-
ib svo langt að birta hátíðarlit-
mynd af forseta lýðveldisins I
tilefni af einhveri útttekt sem
blaðib telur sig vera aö gera, en
klessir síöan buxnalausum
strípaling sínum með hönd í
klofinu ofan í höfuðib á forset-
anum. Þaö kann að vera ab til-
vísanakerfi það sem Pressan
byggir forsíbur sínar upp á gefi
ekki tilefni til mikillar aögrein-
ingar efnisatriða, sem þar em.
En uppstilling af þessu tagi er al-
ger óþarfi og uppröðunin ef-
laust engin tilviljun því Pressan
hefur viljað undirstrika ab
henni er ekkert heilagt. Þetta er
hins vegar eins groddalegt og
það getur verið og sýnir hvemig
lágkúra elur af sér lágkúm og
smekkleysa smekkleysu.
Þab er búið að taka niður
myndimar á dekkjaverkstæðun-
um, en plebejahátmrinn birtist
nú með öðrum formerkjum. Er
ekki mál að linni? Því fyrr sem
stripp-veislan endar þvl betra.
-BG